De groenen doen terug mee met het federale spel. Echt verbazend is dat niet.
Wat gebeurt er precies? De twee preformateurs, Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) hebben contacten gelegd met de groenen om opnieuw te praten. Wat dat precies betekent, is verder niet meteen duidelijk. Niemand wil echt toelichting geven on the record bij het feit. Alleen drukken bronnen erop dat het “niet zozeer is wie wordt uitgenodigd”, maar wel “wie aandringt op die uitnodiging”. Met andere woorden: het is de PS, die absoluut de groenen er graag terug bij wilde.
Waarom dit gebeurt: Afgelopen weekend raakte Paul Magnette (PS) verkozen met 94,5 procent van de stemmen als PS-voorzitter. Hij wil meteen een pluim op z’n hoed, en ach, de N-VA zal hem die dan maar gunnen zeker? Zo kan Magnette meteen aankondigen dat hij de groenen terug op het voorplan brengt, wat meteen goed is voor z’n achterban. Een bijkomende reden is ook mathematisch: als PS en N-VA dan toch een nieuwe staatshervorming exploreren, (en de PS ontkent dat niet, terwijl de N-VA daar altijd op heeft aangedrongen), dan kan je maar beter naar een twee derde meerderheid zoeken. Met N-VA (25), PS (20), MR (14), Groen/Ecolo (21), Open Vld (12) CD&V (12) en sp.a (9) komt dit clubje aan 112 zetels: een ruime 2/3 dus. Al willen we vooral niet gezegd hebben dat zo’n staatshervorming daarmee één stap dichterbij is. Maar goed: rekenkunde telt in politiek.
Tussen de regels: Het is nochtans wel een beetje symbolisch, die comeback van de groenen. Want ze waren eerst hardhandig de deur gewezen bij de laatste ‘plenaire’ bijeenkomst van de onderhandelende partijen, toen de partijvoorzitters verzamelden onder de auspiciën van informateurs Johan Vande Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR). Bart De Wever (N-VA) vroeg toen aan Meyrem Almaci (Groen) en Kristof Calvo (Groen) “wat ze eigenlijk kwamen doen?”. Immers: Ecolo zat op dat moment al niet meer aan tafel. En in volgende vergaderingen werden de groenen dus niet meer uitgenodigd. De ‘onderhandelingen’ van Reynders en Vande Lanotte eindigden duidelijk ook zonder de groenen: het waren enkel PS, N-VA, MR, Open Vld, CD&V en sp.a die nog ‘praatten’ met elkaar.
Waarom lagen de groenen eraf? Pro memorie: de groenen van Ecolo hadden afgehaakt. Zij verkozen, onder het co-voorzitterschap van Jean-Marc Nollet, maar vooral Zakia Khattabi om “niet te gaan onderhandelen” met de N-VA. Die starre, ideologische houding was vooral terug te vinden bij Khattabi. Maar ondertussen is zij in stilte afgevoerd als voorzitter bij de groenen aan Franstalige kant, en vervangen door een andere Brusselse. Maar het is duidelijk dat Nollet de lakens uitdeelt bij Ecolo op dit moment. En het is ook Nollet die een akkoord gemaakt heeft met Elio Di Rupo (PS) en Paul Magnette (PS) in Wallonië. En uiteraard is het in die weken onderhandelen ook wel over de federale regering gegaan. Om maar te zeggen, de lijnen tussen PS en Ecolo lagen al veel langer open.
Willen de groenen meedoen? Laat ons duidelijk zijn: Ecolo won fors, en wrong zich koste wat kost in een Waalse regering. Of dat zo verstandig was, zal moeten blijken. Immers: ze zijn mathematisch niet nodig. Dat is altijd een bijzonder gevaarlijke positie om politiek in te zitten. Nu de liefde tussen rood en groen hevig is, valt dat allemaal best mee. De PS wilde ook absoluut Ecolo meesleuren in een Waalse coalitie. Maar of zoiets vijf jaar een gelukkig huwelijk blijft? Bij de minste spanning of crisis komt vroeg of laat het ultieme argument naar boven: “Vertrek gerust, wij doen wel rustig verder zonder jullie.” Maar hoe dan ook: Ecolo is gretig om een overwinning te verzilveren. Bij Groen ligt dat moeilijker: zij wonnen niet, of heel nipt, en kregen een tik. Vlaams vielen ze ook naast de coalitie. Maar federaal is er toch sprake van enige gretigheid om iets “anders” te doen, om te bewijzen dat een groen beleid kan. Dus kort gezegd: beide groene partijen zitten te popelen om in een regering te klimmen.
De grote vraag? Hoe lang gaat het slechte theater rond paars-geel nog duren? Niemand geeft eigenlijk een cent om de kansen. Maar wanneer maakt men snelheid, en kiest de PS nu eindelijk wat ze wil? Dan is het tijd voor andere formules, waarin de groenen wel degelijk een belangrijkere rol kunnen spelen. Maar voorlopig schakelt de PS niet. En de N-VA, die rustig achteruit leunt, en de overbodigheid van het federale niveau elke dag kan aantonen, bekijkt het allemaal met het nodige cynisme.