“La La Land is de feelgoodfilm van het jaar.” Dat is de zin die mij tot het fenomeen geïntroduceerd heeft. Een vrolijke musical die een hommage brengt aan het klassieke Hollywood, heette het. Bij het verlaten van de zaal spookte er maar één gedachte door mijn hoofd: “Is het normaal dat ik hier compleet depressief van geworden ben?”.

De positieve vibe van de film werd al veel besproken en geprezen. Van de meestal opgewekte liedjes en felgekleurde kostuums tot de boodschap dat iedereen zijn dromen kan waarmaken. De passie die beide hoofdpersonages hebben voor hun droom spat van het scherm. En dan is er nog de opbouwende spanning van het liefdesverhaal met het cliché ik-kies-jou-momentje. Maar dan loopt het mis en kiezen ze elk het pad van hun droom en verliezen ze zo elkaar. Het veelbesproken einde biedt een alternatieve versie van de feiten, maar uiteindelijk blijft alles zoals het is en blijven ze elk hun nieuw leven leiden waarin ze hun droom gerealiseerd hebben.

Het duurde dan ook enkele uren voor ik zelf begreep waar ik het nu precies zo moeilijk mee had, maar toen het besef er kwam, kon ik eindelijk beslissen dat ik de film wél goed vond, maar niet om de redenen die iedereen me al gaf. Zoals ik het zie, zijn beiden in de film op geen enkel moment gelukkig. Beiden hebben in het begin een job die droom-gerelateerd is, maar hunkeren naar die volgende stap.

Wanneer ze elkaar ontmoeten, verliefd worden en een relatie beginnen zijn ze wel gelukkig met elkaar, maar constant zitten hun eigen onvervulde verlangens als een stok achter de deur die leidt naar persoonlijk geluk. Die deur openen is voor beiden echter zo noodzakelijk, dat ze bereid zijn hun tijdelijk geluk ervoor op te geven. Wie beweert dat ze op het einde wel gelukkig zijn met hun nieuwe leven, heeft volgens mij de laatste seconden gemist. Ik wil om deze visie te staven twee zaken bespreken.

Het pad naar de droom

De eerste gaat over het streven naar de droom en alles in het werk stellen om die te bereiken. Zowel Seb als Mia hebben elkaar nodig om het pad dat ze daarvoor moeten bewandelen bij te sturen. Mia is ervan overtuigd dat enkel een rol in een film of serie een grote actrice van haar zal maken. Sebs enige manier om jazz te eren is die ene legendarische bar, “now a samba-tapas place”, over te nemen en er de jazz vrij te laten zijn.

Hij moedigt Mia aan om zelf een toneelstuk te schrijven en te spelen om zo mensen te tonen wat ze in haar mars heeft. Zij vertelt hem dat het niet per se die bar moet zijn en dat het geen slecht plan is om even van zijn pad af te stappen om wat geld bijeen te sparen zodat hij daarmee dan echt zijn eigen club kan openen.

Maar dan gebeurt er iets wat ik als fundamenteel verschillend in beide personages ervaren heb. Seb speelt op aanmanen van Mia bij een modern commercieel jazz-combo. Het is duidelijk dat het niet is wat hij echt wilt doen, maar het brengt wel heel veel cash op. Zoals gezegd wil hij met dit geld een eigen zaak openen en wanneer hij na één tour het plots heeft over meerdere tours en een nieuw album, krijgt Mia het moeilijk. Volgens de meeste mensen waarmee ik dit besprak, wordt ze kwaad omdat ze vindt dat hij zichzelf en zijn droom verloochent.

Ik denk dat dit niet waar is. Ze wordt kwaad omdat hij het traject dat zij voor hem uitgestippeld heeft, even geld verdienen om dan terug bij haar te komen, verlaten heeft. Ze kan er niet mee om dat hij zijn eigen manier om zijn doel te bereiken gevonden heeft. We moeten toegeven dat Seb de laatste tijd niet de beste boyfriend geweest is en zelfs haar première mistte, maar het is deze teleurstelling die druppel is en ze beslist hem te verlaten. Ze gelooft dat zij niet niet meer dan een omstandigheid in zijn leven is, beslist haar droom op te geven omdat ze geen teleurstellingen meer kan verwerken en trekt terug naar haar ouders. Dat Seb het daar niet mee eens is, kan haar op dit punt niet meer schelen.

Mia gaat dus terug naar haar ouders om de dingen op een rijtje te zetten en Seb blijft eenzaam achter. Het is dan dat hij een telefoontje krijgt van een castingbureau dat het stuk van Mia gezien heeft en haar uitnodigt om auditie te doen voor een hoofdrol in een nieuwe film. Wetend dat dit alles is waar Mia ooit van gedroomd heeft, rijdt hij naar haar ouderlijk huis en verplicht haar om auditie te doen. Het feit dat hij haar weet wonen omdat hij altijd naar elk woord dat ze hem vertelde geluisterd heeft, wordt hier volgens mij ook vaak over het hoofd gezien.

Seb pikt Mia de volgende dag op en het is na afloop al vrij duidelijk dat ze haar rol verzilverd heeft. Er is maar één probleem voor haar: voor de opnames zou ze enkele maanden naar Parijs moeten wat zou betekenen dat ze elkaar niet meer zouden zien. Het is Seb die haar dan zegt dat ze geen seconde mag twijfelen en alles moet geven wat ze heeft, omdat dit haar kans is. Hij beseft dat dit waarschijnlijk hun einde betekent, maar vindt toch dat ze moet gaan.

Niet omdat hij gelooft dat hun relatie sowieso geen kans op slagen meer heeft, maar omdat hij gelooft dat hij niet belangrijker is dan haar droom, haar ultieme geluk. Want hoewel zij voor hem een deel was van zijn toekomst, beseft hij dat hij haar op dit punt moet opgeven, opdat zij haar droom niet zou moeten opgeven. Het is het grootste offer dat hij kan brengen. De grootste liefdesbetuiging die hij kan afleggen.

Muziek als metafysica

Maar wat dan met het einde? Ze hebben beiden toch hun droom bereikt? Hoewel we niet weten wat er in de vijf jaar die hieraan vooraf gegaan zijn gebeurd is, kunnen we toch enkele zaken afleiden. Mia’s film werd een succes en ze is nu een grote actrice en married with children. Maar er is iets anders. Mia komt verwaand over, met als duidelijkste voorbeeld het moment waarop ze zegt dat als ze het stuk van hun vriendin missen, ze dan wel in New York gaan kijken. Dan zien we Seb, die zijn eigen bar geopend heeft en het concept brengt dat hij voor ogen had.

Maar het is niet daar waar hij het per se wou en niet de naam die hij het absoluut wou geven. In beide gevallen heeft hij Mia’s suggesties gevolgd. En ik denk dat het die vaststelling is, die Mia ongemakkelijk maakt. Natuurlijk is het ook het feit dat ze hem terugziet, maar dat hij toch bereikt heeft wat hij wou en rekening gehouden heeft met haar mening had ze volgens mij niet meer verwacht. Wanneer Seb haar ziet, is hij op een zichtbaar andere manier overweldigd. Hij houdt nog steeds van haar en na zichzelf na de initiële shock bijeen geraapt te hebben, brengt hij hun verhaal op de enige manier waarop hij dat kan: met muziek.

De dream-sequence die volgt is hét gespreksonderwerp bij iedereen die de film zag. Het wordt algemeen aangenomen dat dit Mia’s and all that could have been-moment is. We zien hoe hij haar bij hun ontmoeting meteen kust, hoe hij zijn plaats in de band weigert voor haar, hoe hij bij haar première is, hoe hij mee met haar naar Parijs trekt en hoe haar succes de mogelijkheid schept om zijn club te openen. Kortom: hoe hij zijn leven in dienst van het hare gezet heeft. Dat hij dat laatste echter al gedaan heeft ontgaat haar.

Maar dan is er nog een belangrijk detail. Wanneer Mia Seb vertelt dat ze geen jazz-fan is, legt hij haar uit dat ze er verkeerd naar luistert. Jazz gaat om de onderlaag, het verhaal dat met de muziek verteld wordt. Daarom is het heel belangrijk om te beseffen dat Seb hier het verhaal vertelt aan zijn piano en Mia ernaar luistert. Of wat we te zien krijgen ook zijn alternatieve einde is, weten we niet, maar ik wil geloven van wel. Ook Seb kan in dit alternatieve einde geloven en spijt hebben dat hij haar niet boven zijn weg gesteld heeft.

De muziek zorgt voor een soort van metafysische connectie tussen deze twee zielen, een bijna tien minuten durend magisch moment. Na afloop kijkt hij haar aan met een blik die vraagt of ze het begrepen heeft. Zij is duidelijk wat van haar melk, waarmee ze toont dat ze het snapt. Ze verlaat de zaak met haar man en kijkt nog één keer, is het bezorgd of is het twijfelend, om. En daar doet Seb het opnieuw. Hij slaagt erin een geruststellende glimlach op zijn triest gezicht te toveren. Hij knikt haar toe dat alles oké is en opgelucht verlaat zij de club, maar vanaf het moment dat zij haar rug draait, verdwijnt die glimlach en blijft enkel iemand over die weet dat hij zijn droom en die van haar in vervulling heeft doen gaan, maar ook weet dat hij er een zware prijs voor heeft betaald.

Volledig gedeprimeerd

Het is daarom dat ik volledig gedeprimeerd de zaal uit kwam. Hoewel ik het nog niet goed snapte, voelde ik aan dat er voor mij meer aan was dan wat ik op het eerste gezicht ervaren had. De twee hoofdpersonages zitten in hun constante strijden naar hun persoonlijk doel, maar lijden tegelijk onder het verlangen ernaar. Ze hebben elkaar nodig om dat doel te bereiken, maar naar mijn gevoel beseft de ene dat beter dan de andere.

Niet één, maar twee keer brengt Seb zichzelf er toe afstand te doen van zijn eigen verlangens, te kiezen voor een verhoogd persoonlijk lijden, om zo Mia’s geluk te vrijwaren. Probeer de volgende keer dat je ‘La La Land’ ziet de film dan ook als jazz te zien. De bovenlaag mag nog zo vrolijk en opgewekt klinken, je mag niet vergeten vanuit welke ellende en frustratie die naar boven gekomen is.