Rijke mensen hebben een onevenredig grote ecologische voetafdruk. Hun aandeel in de wereldwijde emissies van broeikasgassen neemt zelfs nog steeds toe. Dat blijkt uit een rapport van wetenschappers van de Sheffield Hallam University.

De Britse onderzoekers merken dan ook op dat het verminderen van de ecologische voetafdruk van de rijkste bevolkingsgroepen in de wereld misschien wel de snelste manier is om een klimaatneutrale wereld te creëren.

Verre reizen

Aan het begin van het voorbije decennium was de meest welvarende 10 procent van de wereldwijde huishoudens verantwoordelijk voor 34 procent van de totale uitstoot van koolstofdioxide. Daarentegen kon de armste helft van de wereldbevolking slechts met 15 procent van de totale emissies in verband worden gebracht.

Vijf jaar later was het aandeel van de meest rijke 10 procent van de wereldbevolking in de totale uitstoot opgelopen tot 49 procent. Bij de armste helft van de populatie was daarentegen een inkrimping tot 7 procent opgetekend.

“De inkrimping van de ecologische voetafdruk van de rijkste burgers is misschien wel de snelste manier om een klimaatneutrale wereld te realiseren”, beklemtoont onderzoeksleider Aimee Ambrose, professor energiebeleid aan de Sheffield Hallam University.

“Hoewel hun huizen energiezuiniger zijn, hebben rijke gezinnen meestal grotere ruimtes die moeten worden verwarmd. Bovendien bezitten en gebruiken ze ook meer luxegoederen en gadgets.”

De kosten van het levensonderhoud zal volgens Ambrose de bevolkingsgroep met een middelmatig tot laag inkomen er wellicht toe aanzetten om het gebruik van koolstofdioxide te verminderen door onder meer bij vakanties voor binnenlandse bestemmingen te kiezen of gewoon thuis te blijven.

“Ook zal deze groep zijn consumptie van brandstoffen beperken”, voert de wetenschapster aan. “Het is echter heel onwaarschijnlijk dat de rijkere populatie – die voor de grootste consumptie verantwoordelijk is – zich tot dergelijke beperkingen gedwongen zal voelen.”

“Het is voor rijkere consumenten veel gemakkelijker om oplopende kosten op te vangen zonder hun gedrag te moeten veranderen”, zegt Ambrose nog. “In tegenstelling tot minder welvarende klasse zullen rijkere huishoudens er niet snel aan denken om de thermostaat van de verwarming lager te draaien. Ze zullen ook geen enkele reden zien om hun plannen voor vakanties op verre bestemmingen te herzien.”

Gemiste kans

Voor de uitbraak van de coronacrisis bleek in de meeste landen minder dan de helft van de bevolking minstens een keer per jaar het vliegtuig te nemen. Tegelijkertijd moest meer dan de helft van de uitstoot door de passagiersluchtvaart worden gekoppeld dat de 1 procent burgers die het vaakst het vliegtuig namen.

“In veel opzichten worden de rijken grotendeels afgeschermd tegen de pieken in de energiekosten”, betoogt Ambrose. “Maar het aanpakken van een overmatige persoonlijke consumptie staat niet op de agenda van de overheid en beleidsmakers. Dit is slecht nieuws voor de planeet en de vooruitzichten om een klimaatneutrale wereld te creëren.”

“Dit is een gemiste kans om de ongelijkheid aan te pakken en de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen”, merkt Ambrose nog op. “Prijsmechanismen kunnen huishoudens met een laag inkomen dwingen om de consumptie tot gevaarlijke niveaus terug te brengen.

“Bovendien zijn hoge consumptieniveaus en grote ecologische voetafdrukken ruimtelijk geconcentreerd in steden en buitenwijken met hoge inkomens. Hun negatieve effecten – zoals luchtvervuiling – blijken daarentegen vooral naar minder welvarende buurten over te slaan.”

(kg)