Als Magnette straks koers zet richting 'noodregering', dreigt plots of CD&V of Open Vld uit de boot te vallen

Hoewel hij zichzelf als informateur slechts “twee of drie op tien” geeft als slaagkans, houdt men zeer ernstig rekening met Paul Magnette (PS) in de Wetstraat.

Wat gebeurt er precies? Paul Magnette (PS) is aan z’n ‘informatieronde’ begonnen. het belangrijkste daarbij is z’n aankondiging dat hij de ‘methode’ wijzigt. Hij wil “eerst de inhoud bespreken, dan de coalitie”. Hij neemt zich voor “eerst te streven naar raakvlakken over begroting en klimaat, de meest dringende issues”. En hij mikt ook op een consensus van 80 tot 85 Kamerzetels, een werkbare meerderheid van zeven of acht partijen in de Kamer dus.

Tussen de regels: Het mag niemand verbazen dat Magnette, eens hij genoeg partijen bijeen heeft gekregen rond die “dringende raakvlakken”, overgaat tot een zogenaamde ‘noodregering’ die de ‘dringende begroting’ en ‘een dringend klimaatplan’ opstelt. Nieuw is dat idee niet: niemand minder dan Magnette zelf lanceerde exact diezelfde piste al midden juli, zo’n dikke twee weken na de verkiezingen. Het idee is immers al eerder uitgevoerd: na de totale mislukking van formateur Yves Leterme (CD&V) op Hertoginnedal in de zomer van 2007, lanceerde Guy Verhofstadt een noodregering eind december van dat jaar: Verhofstadt III. Magnette zag de mogelijkheid om een “noodregering van één jaar te vormen”. Daarbij zou de huidige restregering van MR, Open VLD en CD&V uitgebreid moeten worden met socialisten en groenen.

De grote game changer? Die zat hem gisteren, bij zijn aankondigende persconferentie als informateur, in het feit dat plots rijkelijk veel volk aan tafel zit. Want twee nieuwkomers mogen op de koffie bij Magnette om ‘convergenties’ te zoeken: cdH en DéFI. Het zijn twee lilliputters: de Franstalige christendemocraten hebben maar vijf zetels, de links-liberale en radicaal Franstalige partij DéFI heeft zelfs maar twee vertegenwoordigers in de Kamer.

Waarom dit gebeurt: Wie kan tellen, weet dat die twee kleintjes een grote impact op het vervolg van een verhaal over een ‘noodregering’ kunnen hebben. Want wie klimt logischerwijze in zo’n project, al is het maar op termijn van één jaar, om “dringende dossiers” te regelen?

Niet de N-VA. Zij willen wel werken op het sociaal-economische en daar Magnette kleur zien bekennen. Maar als Magnette een noodregering zonder een spoortje confederalisme presenteert, en die kans is immens groot, vallen Bart De Wever en co eruit. Alleen, hoe subtiel slaagt Magnette erin de N-VA eraf te rijden?
De PS doet uiteraard zelf mee. Zij levert 20 zetels.
De sp.a, die nog steeds John Crombez als ‘onderhandelaar’ handhaaft, hoewel nieuwe voorzitter Conner Rousseau z’n vel duur wil verkopen. De Vlaamse socialisten zullen bijzonder moeilijk ‘neen’ kunnen zeggen als ze ‘deel van de oplossing’ moeten zijn. 9 zetels.
De groene fractie van Ecolo/Groen wil zeker ook bijspringen. Zij staan al maanden aan de kant. Maar als N-VA er wordt afgereden, en als ze met een klimaatplan kunnen gesust worden, gaan ze niet ‘neen’ zeggen. Zij hebben 21 zetels.
De MR van Sophie Wilmès, die federaal onderhandelt en vanmorgen nog eens herhaalde dat ze ‘morgen’ weg wil uit de Zestien: zij kan onmogelijk ‘neen’ zeggen op een ‘noodregering’, maar blokkeert met een veto wel een ‘communautair luik’ en dus N-VA. Even opvallend wel: Jean-Luc Crucke, Waals minister en van het kamp Reynders, wil net wél met de N-VA. Voorlopig lijkt Wilmès wel te winnen. 14 zetels.
Zowel DéFI als cdH kunnen voortaan perfect gevraagd worden om ‘steun’ in de Kamer te geven voor zo’n noodregering, zonder dat ze daarom in die regering moeten stappen. Dat is exact wat Maxime Prévot, de baas van cdH, aanbood de afgelopen dagen: “deel zijn van de oplossing”. Die respectievelijk 5 en 2 zeteltjes kunnen zo van goudwaarde worden om een begroting te stemmen en een klimaatplan erdoor te duwen.

De wiskunde: Opgeteld zit Magnette dan al aan exact 71 zetels voor zo’n noodregering. Hij heeft er 76 nodig, en liefst wat overschot. Dat kan meteen maximale druk zetten op de twee partijen die nu nog steeds in de restregering zitten. Zowel Open Vld als CD&V hebben elk 12 zetels. En dus is één van beiden al meer dan genoeg om een meerderheid van 83 zetels te hebben, wat werkbaar is voor zo’n opdracht.

Voor CD&V is Koen Geens aan zet: de vicepremier heeft een duidelijk mandaat gekregen van zijn partij om federaal te onderhandelen, los van de voorzittersrace. Magnette hoeft dus niet te wachten op een nieuwe baas in de Wetstraat 89, maar vraag is of Geens zal durven springen met een partij die achter hem toch aarzelt. Het feit dat Magnette perfect zonder CD&V kan schakelen, kan meteen wel druk zetten op de rest van zijn partij. En dat ook cdH aan boord is met steun, verzacht de pijn: de familie is mee, voor één keer.
Voor Open Vld geldt hetzelfde: de boot van een noodregering passeert straks misschien wel, en dan heb je een simpele keuze. Je kan dan perfect blijven zeggen dat je paars-geel wil, maar de trein vertrekt wel. En er niet opspringen is dan bijzonder riskant: dan riskeer je zomaar in oppositie te belanden, samen met Vlaams Belang, én N-VA.

The big picture? Paul Magnette (PS) weet dat hij een risico neemt, dat hij gokt. Het kan best zijn dat hij uiteindelijk botst op obstakels die niet te voorzien waren:

De sp.a zou wel eens harder dan gedacht verzet kunnen aantekenen. Wat hebben de Vlaamse socialisten te winnen in een zoveelste regeringsdeelname, als ze eerst hun partij weer moeten opbouwen?
Hoe zit het bij de MR? Wilmès is als premier én federaal onderhandelaar van de MR daar gezet door Charles Michel (MR). Hij is ook de man die de deur naar een communautaire deal compleet heeft dicht gedaan, en zo paars-geel mee blokkeert. Maar houdt die lijn stand binnen MR? Binnenkort is Michel wel, met moeten de Franstalige liberalen wel zien dat ze nog een klein beetje blauw blijven.
Ecolo is de onzekere factor. Die kunnen zich compleet onredelijk opstellen, zo vrezen een pak andere partijen. Er wordt echt naar uitgekeken hoe de Franstalige ecologisten zich opstellen. Maar ervaringen bij de regeringsonderhandelingen in Brussel, onder meer tussen Open Vld en Ecolo, waren bijzonder slecht.
Uiteindelijk zal de essentie toch ook zijn om ofwel Open Vld ofwel CD&V mee te krijgen in een dergelijk verhaal. Een noodkabinet, zoals Verhofstadt III destijds, is perfect logisch. En het is niet nieuw: de vingerafdrukken van Magnette kleven er al op van in juni.