Langzaam schuift Magnette (PS) richting premierschap: CD&V gaat voor Sociale Zaken en Financiën

De Vivaldisten zitten op kruissnelheid: in een nieuwe online meeting gisteren werd “flink inhoudelijk doorgewerkt” volgens betrokkenen. Dat is nodig, want men heeft de deadline op 1 oktober gelegd: een quasi-onhaalbare 20 dagen. Eerst, volgend weekend al, regelt men het premierschap. Daarbij is voor verschillende betrokkenen duidelijk dat CD&V afhaakt: zij laten het aan de PS. Hoe lang kan de MR dan in haar eentje de Franstalige socialist Paul Magnette (PS) tegenhouden?

In het nieuws: De Vivaldi-voorzitters komen digitaal onder stoom.

De details: De zeven zijn nu helemaal in onderhandelingsmodus, met alweer een digitale bijeenkomst.

De zeven Vivaldisten hebben geen andere keuze, nu ze zichzelf een gruwelijk harde deadline hebben opgelegd. Die werd donderdag intern afgesproken, en gisteren, na een telefoon met de koning ook meteen publiek gemaakt. Grappig detail: Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert, hoewel ziek thuis met corona, deed toch maar een proper hemd en das aan. “Het mag dan wel over de telefoon zijn, het blijft toch de koning”, zo liet hij weten: in T-shirt doe je dat telefoontje dus niet.
Dat de deadline zo scherp is, had ook alles te maken met het beeld dat de Vivaldisten, en met name de socialisten, daarin willen scheppen: dat het vooruitgaat, en dat er niet te lang meer moet omgekeken worden naar de huidige regering, Wilmès II.
Men mikt op 1 oktober om een regeerverklaring af te leggen in de Kamer, met een nieuwe premier aan het hoofd. Dat betekent de facto dat de partijcongressen moeten passeren, mogelijk op dinsdag 29 of woensdag 30 september. “De facto moeten we dus op 28 september, die maandag, klaar zijn. Dat betekent dat we welgeteld tien dagen hebben, eens de quarantainemaatregelen voor de voorzitters zijn opgeheven”, zo zegt een betrokkene.
Dat is dus meteen een wel heel scherpe deadline. Want tot vrijdag 18 september zitten alle voorzitters thuis, met uitzondering dus van Georges-Louis Bouchez (MR) die naar eigen zeggen, en als enige, een ‘laag risico contact’ had met de besmette preformateur Lachaert.
Meteen nam de niet-besmette preformateur, Conner Rousseau (Vooruit), gisteren de leiding van een stevige werksessie tussen de voorzitters. Daar is men aan een tweede lezing van de teksten begonnen.
Opvallend is dus dat de onderhandelingen in een rotvaart gaan afgewerkt worden, maar dat het dus ook enkel een kerngroepje van de voorzitters zal zijn, dat samen het regeerakkoord zal schrijven. Dat levert bij een aantal partijen wel wat frictie op: normaal is dat er toch minstens delegaties van twee of drie onderhandelaars zijn. Op die manier zitten de evenwichten binnen partijen aan tafel. Maar die boot houden de Vivaldi-voorzitters dus stevig af: het zijn deze zeven die de regie willen houden, en niemand anders.
De sfeer aan tafel is naar verluidt “erg constructief”, iedereen beseft dat het nu menens is, en dat er doorgewerkt moet worden. De grote obstakels of twistpunten worden nu ook niet aangesneden, dat is straks voor de laatste week, waarin men dan opnieuw fysiek zal samenkomen, onder leiding van een heuse formateur. Zelfs een klaagzang van Bouchez over het “te veel aan lekken” gisteren, wat toch een beetje potsierlijk was om van hem te komen, kon de sfeer niet drukken.
Tegelijk zijn er nu bij Vivaldi drie werkgroepen gestart, ook digitaal, waarbij de sherpa’s, maar ook andere specialisten van de onderhandelende partijen, kunnen aanschuiven. Maar het zwaartepunt zit duidelijk bij de voorzitters, en niemand anders.

De essentie: Volgende weekend komt de kat op de koord over het premierschap.

Een eerste grote horde die genomen moet worden: het formateurschap. En daarbij horend: wie trekt dan naar de Zestien? “We hebben dan vanaf 18 september, tot de 21ste, die maandag, om tot een akkoord te komen“, zo duidt een betrokkene.
Niemand wil er nu al veel over kwijt, ook al verschijnen er met de regelmaat van de klok grote analyses over wie straks de hoogste post binnenhaalt (deze nieuwsbrief pleit overigens ook volmondig schuldig).
Maar een aantal contouren worden toch langzaam duidelijk. De belangrijkste vaststelling, na afgelopen week: CD&V-voorzitter Joachim Coens dringt niet aan op de Zestien. “Hij vecht er niet voor, neen”, zo is bij een collega-voorzitter te horen. Meer nog, aan de kant van CD&V is wel duidelijk dat als de PS absoluut de Zestien wil, men Magnette niets in de weg zal leggen. “Het is uiteindelijk de logica der dingen dat de grootste het doet.”
In ruil moet er wel iets anders komen voor CD&V: mooie, dikke portefeuilles. Een zinnetje in Knack deze week, dat bevestigd wordt door bronnen, onthulde al wat de desiderata zijn van Coens: Sociale Zaken en Financiën. Dat zou hij zo ook aan de preformateur meegedeeld hebben.
Zo valt een belangrijk puzzelstukje voor de PS: aan Vlaamse kant is het dan enkel Open Vld dat tegenpruttelt om een Franstalige eerste minister te nemen. Maar op één punt is Coens wel al glashelder geweest: het premierschap kan niet naar Open Vld gaan, als het aan Vlaamse kant valt. Het is duidelijk dat de christendemocraten het niet aan Alexander De Croo (Open Vld) willen gunnen, al is er een pak volk binnen de Vivaldisten dat in de wandelgangen ronduit toegeeft “dat hij de beste man zou zijn”. Maar CD&V wil absoluut vermijden dat een concurrent in hun kiesvijver wordt groot gemaakt.
Zo is en blijft de MR de enige die eigenlijk Magnette uit de Zestien wil houden, koste wat kost. Daarbij zet Bouchez hoog in: iedereen heeft z’n stelling van “70 procent kans dat Wilmès premier blijft” goed gelezen. Maar hij heeft andere katten te geselen: zowat iedereen aan tafel, inclusief zijn Vlaams-liberale familie, vindt dat hij gewoon de prijs van het Europees Commissariaat moet ‘betalen’. En één partij die én de Europees Commissaris én de premier levert? Keep on dreaming.
Dat Bouchez zich in de buitenbaan zet af en toe, is ondertussen een gewoonte die niemand nog doet opkijken. Maar het is duidelijk dat komend weekend geen spelletjes meer gespeeld kunnen worden. Het ultieme wapen loert daarbij om de hoek: het cdH is wel buitengezet, maar toont zich bijzonder mild tot nu toe, voor Vivaldi. Geen enkele deur is dicht.
“De mensen willen oplossingen. Dat heb ik ook tegen mijn collega’s gezegd tijdens de onderhandelingen. Als hier nu één iemand rond de tafel zit, die denkt dat hij heeft gescoord door een interview te geven of omdat er een positief artikel is verschenen … Vergeet het! Alle politici worden door de mensen in eenzelfde zak gestoken. Men kotst ons uit! We verliezen allemaal, niemand wint. De politiek moet eindelijk tonen dat ze maatregelen kan nemen en resultaten kan boeken“, zo vertelt Maxime Prévot (cdH) vandaag aan De Standaard.
Doordat Vivaldi vandaag vrij ruim zit, kan een ultieme ruiloperatie altijd: cdH erin, en MR eruit. Het idee is deze week in alle stilte geopperd, onder onderhandelaars, als mogelijkheid. Want laat het duidelijk zijn: niemand wil het in laatste rechte lijn nu nog laten misgaan.

Om te volgen: Joachim Coens onder druk.

Ongenadig. Zo is de pers, als het gaat over CD&V-voorzitter Joachim Coens dit weekend. Na een kritisch stuk in Knack begin deze week, is het nu aan De Morgen maar vooral Het Nieuwsblad, om een aantal pijnlijke zenuwen bloot te leggen bij de Vlaamse christendemocraten.
Daarbij valt op dat de personeelspolitiek zomaar open en bloot in de krant verschijnt:
- Zo verlaat CD&V-directeur communicatie Bart Croes al na een paar maanden de partij. Pijnlijk, omdat Croes het voor Coens op goede sporen ging zetten. Croes gaat op het kabinet van Vlaams minister Wouter Beke (CD&V) werken.
- Meteen lekken ook nieuwe namen die de partijmachine komen versterken: Raf Terwingen, ex-Kamerlid, komt de partij leiden als manager. En een andere naam, Sofi Van Ussel, die vorig jaar werd ontslagen bij Unizo Antwerpen, levert opmerkingen op.
- “Ik heb de benoemingen zelfs nog niet kunnen aankondigen en uitleggen en ze worden al kapot geschreven“, zo reageert Coens zelf in Het Nieuwsblad.
Maar lastiger misschien voor de voorzitter: gemor in het partijapparaat over z’n communicatieaanpak. Met name het optreden maandag, voor en na het partijbureau, waarbij een emotionele Coens de Wetstraatpers te woord stond om z’n boosheid te uiten over het ontbreken van ‘garanties’ in de tekst, wordt gecatalogeerd als “door de mand gevallen”.
En vooral: vanuit de onderbuik van de partij klinkt onrust over wat er dan wel te rapen valt in Vivaldi. Eén hoofdprijs zou de gemoederen tot bedaren kunnen brengen: het premierschap. “Als we de 16 krijgen, zal de kritiek wel meevallen. Is dat niet zo, dan mag Coens er een kruis over maken”, zo staat zwart-op-wit te lezen in Het Nieuwsblad. In het licht van het bovenstaande, over het premierschap, belooft dat dus niet veel goeds.

Goed om weten: De timing voor de Vlaamse regering is gruwelijk, voor N-VA tenminste.

Als de Vivaldisten dus effectief plannen te ‘landen’ op maandag 28 september, dan is dat meteen dikke miserie voor de ploeg aan het Martelarenplein, van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA).
“De timing kan niet gruwelijker zijn. We moeten dan met de Vlaamse regering toch een beeld ophangen van een ploeg die ervoor gaat, met een sterke Septemberverklaring. En tegelijk zitten dan twee van je coalitiepartners onderling een heel ander akkoord te onderhandelen, en komen ze daar met een zekere euforie naar buiten?”, zo is bij N-VA te horen.
Daar zit men met de handen in het haar: er is geen enkele goede kant aan. Want agressief uithalen nu, naar CD&V, maar vooral Open Vld, heeft geen enkele zin: dan zet je de eigen Vlaamse regering in brand. Maar tegelijk passief blijven zitten, en het allemaal ondergaan en doen alsof er niets aan de hand is? Ook geen optie. “You’re damned if you do, and damned if you don’t”.
Op Radio 1 schetste Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) mooi dat dilemma, zonder ten gronde op het issue te antwoorden:
- “Als je eigen coalitiepartner achter je rug een andere coalitie op de been brengt, dat vergeet je niet, daar zal over gesproken moeten worden.”
- “Het zal niet evident zijn gewoon verder te doen, daar zal op partijniveau gesproken moeten worden. We kunnen niet doen alsof dat niet gebeurt.”
- “We zullen moeten zien wat er federaal beslist wordt. We zijn op een heel trieste manier aan de kant geschoven, dat hoort niet, dat doe je niet in een democratie. De twee grootste partijen van Vlaanderen negeren, een overwegend Franstalige regering op de been brengen federaal. Dit is uitstel van executie.”
Donderdag komt het hoe dan ook een eerste keer tot een felle confrontatie in de Kamer, tussen N-VA en haar ‘Vlaamse’ coalitiepartners, Open Vld en CD&V. Maar over hoe het nu op het Vlaamse niveau verder moet, die knoop wordt in de laatste week van september doorgehakt.

Goed om te lezen: De PS neemt niet helemaal afstand van de N-VA en hun communautaire deal.

Een interessante stem binnen de PS, en iemand die straks waarschijnlijk de federale regering gaat bemannen: Pierre-Yves Dermagne (PS). Nu is hij nog minister in de Waalse regering, maar dat neemt niet weg dat hij actief mee onderhandelde met de N-VA, in paars-gele gesprekken de afgelopen maanden.
Een gesprek met La Libre levert toch interessante stellingen op. “Ik ben niet met de N-VA gaan praten met plezier in het hart, maar men moet rekening houden met de evolutie van de situatie. (…) Ik constateer dat sinds 1999 en de vijf resoluties in het Vlaams Parlement, er een vraag is vanuit Vlaanderen om meer staatshervorming te doen, en de regio’s te versterken. Geen rekening houden met die consensus, dat is een deel Vlaanderen ontkennen.”
La Libre zelf kan het nauwelijks geloven: ze wijzen erop dat Open Vld, Groen en Vooruit net willen ‘herfederaliseren’, maar daarop antwoordt Dermagne onderkoeld: “Mezza voce“, de muzikale term om te zeggen dat je maar half zingt.
“Ik geloof dat we de hervormingen van de staat vooruit moeten laten gaan. In de laatste tien jaar, hebben we drie volle jaren een regering in lopende zaken gehad, en nog eens drie jaar crisis. Heel het institutionele systeem moet hervormd worden om het simpeler en efficiënter te maken.”

Om te volgen: De PVDA voert gretig strijd voor een vermogensbelasting.

Een miljonairstaks: de PVDA droomt er al langer van. Een belasting van 5 procent, op het vermogen van elke miljonair. En ze willen absoluut dat de nieuwe coalitie, met toch de socialisten én groenen erin, bewijst dat ze werk durven maken van een heftige vermogens(winst)taks. Zo niet, dan spijkert men straks de komende jaren vanuit communistische hoek partijen als Groen en Vooruit tegen de muur.
Maar de acties gaan wel zeer ver: de PVDA tekende ruim 70 Belgische ‘miljonairsroutes’ uit. Dat zijn wandel- en fietsroutes waar je de bedrijven én huizen van Vlaanderens rijkste miljonairs kan gaan bekijken. Zo is er in Antwerpen het ‘Dikke portemonnee tracé’ , dat langs eigendommen van onder meer Fernand Huts (eigenaar van Katoen Natie) en Christian Van Thillo (eigenaar van DPG) als ‘miljonairsknooppunten’ gaat. Niet enkel hun fabrieken, maar ook de toegangspoort van de villa wordt aangedaan.
“De rekening van de coronacrisis moet niet naar de coronahelden, de werkende klasse, worden doorgestuurd. Het belasten van de superrijken is voor ons een logisch alternatief“, zo stelt voorzitter Peter Mertens (PVDA) ferm. De partij wil een coronataks van 5 procent voor miljonairs.
Na kritiek (ging men niet erg ver graven in de privacy van sommige miljonairs?) werden sommige routes ondertussen geschrapt. Maar de druk op Groen en Vooruit, die blijft.

Ook genoteerd: Een politieke reactie op heel het schandaal van de videofilmpjes van BV’s.

Waar dagenlang door alle kranten, tijdschriften, radio- en televisiestations over werd gezwegen, kwam plots met één grote vloedgolf in de Vlaamse media: de wel erg intieme videootjes die BV’s Peter Van de Veire, Sean Dhondt en Stan Van Samang van zichzelf gemaakt hadden, en die overal gelekt waren via WhatsApp.
Die berichten kwamen er maar nadat de advocaat van Van Samang zelf in de media kwam over de zaak, en daarna volgden getuigenissen van Van de Veire en Dhondt. Tot daarvoor beslisten de Vlaamse media om zedig over de zaak te zwijgen, wat hen felicitaties opleverde van de Vlaamse minister van Media Benjamin Dalle (CD&V), die overigens ook gretig stelde “dat het u en mij ook kan overkomen“.
Maar in de Wetstraat kwam één erg opvallende reactie, van huidige Vlaams Parlementsvoorzitter, Liesbeth Homans (N-VA). “Is het leuk wat die mannen moeten doorstaan? Absoluut niet! Twee maten en twee gewichten? Twee jaar geleden werd ik voor gans Vlaanderen aan de schandpaal genageld, omdat ik in 2013 een relatie had met iemand die vier jaar later in de politiek stapte. Dat was ‘maatschappelijk zéér relevant’.”
Homans heeft het over berichtgeving rond een stukgelopen relatie die ze had met Tom Meeuws (Vooruit), een huidige schepen in Antwerpen. Toen besliste onder meer Knack om dat nieuws uit de privésfeer te brengen, tot groot ongenoegen van een deel van de Wetstraat.
Het blijft een vaststelling: wanneer de commerciële belangen van de grote mediabedrijven, die de BV’s als host in dienst hebben, mee in de afweging zitten om iets te publiceren, gelden plots strikte ethische codes. Het aantal artikels met als titel ‘gelekte naaktfoto’ dat ondertussen wel als ‘nieuws’ verscheen over buitenlandse celebs, op de pagina’s van HLN.be, is nauwelijks te tellen.