Wetenschappers van de universiteiten van Yale en Californië hebben deze week een studie gepubliceerd in vakblad Nature waaruit blijkt dat een enkele injectie met een bepaald eiwit de hersenfunctie van oudere apen kan verbeteren. De auteurs van de studie hopen dat uiteindelijk medicatie ontwikkeld kan worden die ook het menselijk brein een boost kan geven.
De hersenfunctie van 18 oudere resusapen die een spuitje kregen met het eiwit klotho, vernoemd naar de gelijknamige Griekse schikgodin die de levensdraad van de mens spint, verbeterde gedurende een periode van enkele weken. Meerbepaald ging het om een verbeterd werkgeheugen, het vermogen om informatie gedurende korte tijd te onthouden tijdens het uitvoeren van een taak. Het werkgeheugen verzwakt naarmate een persoon ouder wordt. Ook bij resusapen gebeurt dat. De wetenschappers gebruikten resusapen omdat zij 93 procent van hun DNA delen met de mens.
De apen werden onderworpen aan proeven die het werkgeheugen testen, eerst voordat ze geïnjecteerd werden en nog een aantal keer nadat ze hun prikje kregen. Er waren twee varianten van de taak: een gemakkelijke en een moeilijke versie. De apen scoorden na de injectie zo’n 6 procent beter op de gemakkelijke variant en maar liefst 20 procent beter op de moeilijke.
Twee weken actief
Nog opvallender is het feit dat de resultaten zelfs twee weken na de injectie nog altijd beter waren. Klotho wordt echter na enkele dagen al afgebroken door het lichaam. Dat betekent dat de cognitieve effecten langer duren dan de levensduur van het eiwit. Het is nog niet bekend of een tweede spuit, twee weken na de eerste, even goed zou werken. Ook is niet bekend of de effecten langer zouden duren, omdat slechts gedurende een periode van twee weken data werd verzameld.
Bovendien werd tijdens de studie enkel onderzocht of het werkgeheugen verbeterde. Andere soorten geheugen, zoals procedureel geheugen, ofwel het vermogen om zich te herinneren hoe bepaalde taken moeten worden uitgevoerd, werden niet getest. Bovendien is nog niet zeker of de resultaten gerepliceerd kunnen worden bij mensen.
Proeven op mensen
De onderzoekers hopen nu verder onderzoek uit te voeren en zo snel mogelijk te beginnen met menselijke proefpersonen. Daarbij zal zowel het werkgeheugen worden getest als zaken zoals probleemoplossend denken. Wellicht zal klotho aanvankelijk getest worden op oudere mensen, die mentaal al minder scherp zijn dan jonge mensen. Mensen worden immers geboren met relatief grote hoeveelheden klotho, maar naarmate ze ouder worden neemt de concentratie af.
In het experiment met de resusapen werd een spuit gegeven die het niveau terug naar dat van een baby bracht. Tijdens proeven met mensen zal echter waarschijnlijk begonnen worden met lagere dosissen. Tijdens latere proefrondes zouden ook jongere mensen getest kunnen worden, om te zien of klotho preventief gebruikt kan worden.
Hoe dan ook lijkt klotho een grote rol te spelen bij de mentale gezondheid van oudere mensen. Uit een studie van 2014 blijkt dat mensen tussen de 52 en 85 jaar met hogere concentraties van het eiwit beter scoorden op cognitieve testen. Uit studies op muizen bleek zelfs dat dieren die meer klotho hadden 20 tot 30 procent langer in leven bleven, en minder symptomen van ouderdom vertoonden.