Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil een verbod invoeren op alle smaken van e-sigaretten, behalve tabak. Volgens hem misleidt de grote waaier aan zoete en fruitige smaken vooral jongeren en maskeert ze de risico’s van nicotine. Hij kijkt daarbij naar Nederland, waar een gelijkaardig verbod dit jaar tot een daling van het vapegebruik leidde.
Het voorstel van Vandenbroucke komt er nadat de Belgische Hoge Gezondheidsraad een nieuw advies uitbracht. Die was lange tijd terughoudend tegenover een smaakverbod, maar pleit nu unaniem voor beperkingen, vooral om jongeren beter te beschermen. Volgens de raad mogen individuele vrijheden niet primeren boven de gezondheid van kinderen en adolescenten.
Cijfers van het Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en Andere Drugs tonen aan hoe snel vaping terrein wint onder jongeren. Bijna een derde van de leerlingen heeft al eens een e-sigaret geprobeerd. Meer dan een vijfde deed dat minstens één keer tijdens het lopende schooljaar en zo’n 10 procent vapet wekelijks. Dat laatste is vier keer zoveel als vijf jaar geleden.
Gezondheidsrisico’s en misleidende marketing
Oncoloog Filip Lardon, een uitgesproken voorstander van strengere regels, noemt het voorstel in De Standaard een “doorbraak”. Hij ziet in zijn werk hoe populair vapen is, zelfs bij leerlingen in de basisschool. Smaken zoals pannenkoeken of suikerspin spelen volgens hem een grote rol in die aantrekkingskracht.
Artsen en medische verenigingen waarschuwen al langer voor de gezondheidsrisico’s van e-sigaretten. De belangrijkste Belgische beroepsgroepen, waaronder longspecialisten en gynaecologen, vragen Vandenbroucke om de lijn te volgen van de European Respiratory Society. Die stelt dat claims over de zogezegde mildheid van e-sigaretten vaak afkomstig zijn uit studies die mede door de tabaksindustrie worden gefinancierd. Bovendien maken ze zich zorgen over de populariteit van vapen onder jongeren, versterkt door smaakjes en agressieve marketing.
Illegale verkoop blijft valkuil
Hoewel een smaakverbod volgens experts een belangrijke stap is, zal het probleem niet volledig verdwijnen. In Nederland duiken ondanks het verbod nog steeds e-liquids met smaakjes op. Lardon benadrukt daarom het belang van strikte handhaving om te vermijden dat jongeren makkelijk toegang blijven krijgen tot verboden producten.
Het is nog niet duidelijk wanneer het verbod in België zou ingaan. Vandenbroucke dringt aan op snelle actie, want volgens hem is het essentieel om te voorkomen dat een nieuwe generatie verslaafd raakt aan nicotine. Het voorstel volgt op eerdere maatregelen, zoals het verbod op wegwerpvapes en beperkingen op roken op locaties waar veel jongeren komen.