Money time voor Arizona-coalitie: na ontmoeting met PS wil trio versnellen

Het trio van Georges-Louis Bouchez (MR), Egbert Lachaert (Open Vld) en Joachim Coens (CD&V) wil de vervelende communicatie van afgelopen weekend, met ‘dank’ aan oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld), achter zich laten. Ze proberen deze week de forcing te voeren over een Arizona-coalitie, na een hoffelijk en correct gesprek met de PS, die nog altijd ‘plan B’ blijven.

In het nieuws: Intern gerommel bij Open Vld overschaduwt de opdracht van de drie partijvoorzitters, Georges-Louis Bouchez (MR), Egbert Lachaert (Open Vld) en Joachim Coens (CD&V).

De details: De drie voorzitters hadden zondagvoormiddag hun langverwachte afspraak met Paul Magnette (PS).

Die meeting lijkt op het eerste gezicht een beetje vreemd: de ‘drie koningen’ zijn bezig met een missie om een zogenaamde Arizona-coalitie samen te stellen. Dat is de huidige regering, aangevuld met N-VA langs rechts, en sp.a en cdH aan de linkerkant. Die combinatie komt aan 76 zetels.
Dat de drie voorzitters ondertussen al twaalf dagen aan hun opdracht bezig waren, maar de grootste Franstalige partij nog altijd niet deftig hadden ontvangen, maakte het wat lastig: op z’n minst moest er respect betuigd worden aan Paul Magnette (PS), zo was het gevoel bij de socialisten.
Maar er is meer: de PS blijft een soort ‘plan B’. Er leeft stille hoop, zeker bij CD&V, dat de Franstalige socialisten misschien toch nog aan boord komen, als er inhoudelijk een akkoord kan gevonden worden tussen N-VA en sp.a. Mét de PS erbij is de zaak stabieler, en liggen de christendemocraten meer netjes in het midden van het bed: hun favoriete positie.
Heel de Arizona-constructie is bedoeld om hoe dan ook de Keizerslaan ferm onder druk te zetten: “Het hoeft niet met jullie, mathematisch is het niet nodig, maar we doen de deur niet dicht”, zo is de boodschap van de drie, die hun inhoudelijke gesprekken ook wel met de PS willen voeren.
Het resultaat van het gesprek met Magnette, die gisteren overigens z’n 49ste verjaardag vierde, was “eerlijk en constructief“, zo is te horen als karige commentaar. Meer wil niemand kwijt. Al is er wel te noteren dat de PS toch duidelijk ook wel twijfelt, en bereid is wat toegevingen te doen om een scenario te vermijden waarin ze uit de boot vallen.
De meeting was dus de noodzakelijke stap om naar een volgende fase te gaan: de inhoudelijke nota van de drie voorzitters, die ze willen presenteren als basis om aan tafel te gaan. Daarop zal de PS dus ook uitgenodigd worden om deel te nemen aan gesprekken.
“Op dat moment moet iedereen springen, of niet springen”, zo kondigt men een versnelling aan deze week. “Het is money time nu, zoveel is duidelijk”, zo is bij een partijvoorzitter te horen.
Het gesprek met de PS, dat hoffelijk verliep, stelde het trio dus wat gerust: wie weet is een optie van een ‘grote coalitie’ toch mogelijk? En als het mislukt, moet men hoe dan ook terug naar de PS: beter dus om de lijnen toch open te houden.

De stoorzender: Wel heel straffe uitspraken van Gwendolyn Rutten (Open Vld).

Opvallend was dat Rutten uitgerekend nu vrijdag naar de studio’s van VRT trok, om daar uit het niets haar stelling te poneren. Die bestond erin dat de N-VA probeerde Open Vld mee in een regering te trekken, en zo met extreemrechts te gaan regeren: “We zullen jullie rijkelijk belonen, maar we willen Vlaams Belang mee aan boord”, citeerde ze ogenschijnlijk N-VA-voorzitter Bart De Wever uit vertrouwelijke gesprekken.
De authenticiteit daarvan wordt stellig ontkend bij N-VA. Daar wilde de voorzitter enkel reageren “dat hij zijn gras zou gaan afrijden”, als vond hij het niet waardig een echt antwoord te geven. Maar in de hoogste kringen is duidelijk te horen “dat er nooit iets beloofd is” over een mogelijke constructie tussen Open Vld, N-VA en Vlaams Belang. “Ze liegt gewoon.”
Binnen Open Vld kwam het optreden van Rutten in De Afspraak bovendien ook als een verrassing. De oud-voorzitter deed niet eens de moeite om vooraf of achteraf te bellen met de huidige voorzitter, toch een vorm van beleefdheid die gebruikelijk is in de Wetstraat: je deelt niet zomaar dergelijke verbale tikken uit, zonder wat ‘dekking’ vanuit het partijhoofdkwartier.
Het leidde tot zure oprispingen bij de huidige voorzitter, maar evengoed bij een brede kern van kopstukken. Zowat iedereen sprak z’n afkeuring uit, maar hield dat binnenskamers. Lachaert zelf reageerde droog door te focussen op z’n opdracht een regering te vormen, en in een bericht op Twitter “the past is the past” te schrijven.
Vincent Van Quickenborne (Open Vld) was de enige vanuit de Vlaamse liberalen die openlijk reageerde, hij was al vastgelegd om op De Zevende Dag te komen opdraven, maar hield zich niet bepaald in. Verwonderlijk kan dat niet zijn, afgelopen jaar floot Rutten, toen nog voorzitter, een paar keer Van Quickenborne terug, wat telkens een publieke vernedering was: “De enige Q waar ik naar luister is een radiozender”, gaf ze op een bepaald moment als quote.
“Wie uit een functie treedt, zou beter wat op de vlakte blijven”, stelde de Open Vld-fractieleider Van Quickenborne in De Zevende Dag. “Dit gaat over een verzuurde relatie tussen twee mensen. Dit soort boodschappen doorkruist het werk van de voorzitter.”
Rutten zocht overigens de polemiek daarna ook nog op. Op Twitter had ze het over “seksisme, framing, ridiculisering, de vrouw spelen, van de pot gerukte kwaadwillige intentieprocessen …”, en gaf ze nog extra gas: “Je vraagt je het tussen het rusten en het grasmaaien door wel eens af: waar zijn ze zo bang van? Toch niet van een meisje?”
Maar Rutten lijkt met haar uitspraken vooral haar eigen ruiten in te gooien. Ze stond op het lijstje kanshebbers om straks een ministerspost te krijgen, als er ooit een nieuwe federale regering zou komen. “Maak daar maar een kruis over, dit gaat Lachaert echt niet licht vergeten”, zo is te horen bij de partijtop. Het is de voorzitter die ministers kiest, in die zin ligt het lot van Rutten in handen van Lachaert. Meer dan vermoedelijk zal ze zich dus nu ten volle kunnen concentreren op het burgemeesterschap van Aarschot.
Op het partijbureau vanochtend bij Open Vld belooft het in elk geval heftig te stuiven: Lachaert leek van plan zich niet zomaar in de hoek te laten zetten. Voor hem is het een vervelende situatie: een conflict met een voorganger vermijd je best. Maar tegelijk kan hij niet het beeld laten ontstaan dat iedereen maar gelijk wat kan doen en zeggen in zijn partij.

De fallout: Zoals iedereen kon voorspellen, grijpt de PS de uitspraken van Rutten gretig aan.

Opvallend, hoe afgelopen weekend, tot vandaag, de verontwaardiging regende. Plots werd het woord van Rutten radionieuws. Dat is op zich vreemd: het feit dat N-VA onderhandelde met Vlaams Belang, en dat dit serieus was, is iets dat al maanden geweten is.
Wie beweert dat die gesprekken ‘voor de bühne’ waren, of zelfs dat het niet geweten was wat er aan de hand was, heeft toch niet goed opgelet. “De N-VA is niet zomaar een stukje theater aan het opvoeren: de oefening met Vlaams Belang wordt toch behoorlijk serieus. Want partijvoorzitter Tom Van Grieken en co leggen heel veel bereidheid aan de dag om te praten, en water bij de wijn te doen. Een minderheidskabinet op Vlaams niveau circuleert als denkoefening, een revolutie in het Vlaamse politieke landschap”, zo verscheen op 6 juni vorig jaar op VRT NWS, in een hele analyse over de constructies waarover N-VA nadacht. Toen bleef Rutten alvast bijzonder stil: ze deed destijds geen enkele communicatie over een vermeend ‘aanbod’ van N-VA.
Overigens moet opgemerkt dat niet Open Vld, maar CD&V op dat moment de preferente gesprekspartner was van N-VA, dat aan het onderhandelen was met Vlaams Belang. Dat Rutten nooit een ‘aanbod’ kreeg, lijkt logisch: bij haar was al meteen na de verkiezingen de deur over het cordon sanitair zeer publiek en direct dichtgedaan. En de gesprekken tussen Vlaams-nationalisten en christendemocraten stonden op dat moment al een pak verder.
Maar de PS nam het ‘cadeautje’ van Rutten dankbaar aan. Zo reageerde Elio Di Rupo (PS) vanmorgen uitvoerig in De Standaard: “Onze militanten wilden al niet weten van de N-VA. Hun eurosceptische koers staat haaks op ons verhaal en hun verklaringen over grondrechten en mensenrechten in de regering-Michel zetten veel kwaad bloed. En dan dit verhaal over Vlaams Belang nog!“, zo stelt de Waalse minister-president.
“Het bevestigt waar Paul (PS-voorzitter Paul Magnette, red.) en ik al langer bang voor waren. We wisten niet dat het zo ver ging. Als de N-VA met Vlaams Belang wil samenwerken, dan is het voor ons volstrekt ondenkbaar om nog samen met hen in een regering te stappen”, zo sluit de PS voor een zoveelste keer de deur.
Overigens reageerde Ahmed Laaouej, de PS-voorzitter in Brussel en rabiate tegenstander van elke mogelijke coalitie tussen PS en N-VA, vanmorgen ook bij Bel RTL: “Zo’n grote coalitie met N-VA wordt wel zeer moeilijk. Betreurenswaardig dat men de uitspraken van Rutten minimaliseert. Ik roep op tot een ‘front van Democraten’“, zo stelde Laaouej. Wat dat dan mag inhouden: in feite een Vivaldi-coalitie. Meer dan ooit lijkt zo Magnette dus in de onmogelijkheid om nog een PS-N-VA-regering te maken.
Op die manier drukt men de MR, maar ook het cdH nu al stevig in de hoek, als die ooit willen overwegen om in een Arizona-coalitie te stappen, zonder de PS en mét de N-VA. Zaterdag al werd vanuit het Franstalige hoofdkwartier Jean-Luc Crucke (MR) uitgestuurd om te gaan melden, op de VRT, dat een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang “voor elke liberaal onaanvaardbaar zou zijn”.

En nu? Alles wijst erop dat, eens de nota van Lachaert, Coens, en Bouchez wordt neergelegd, de kaarten op tafel komen.

Afgelopen weekend was er wat twijfel over de positie van de MR: zijn ze écht bereid om federaal opnieuw te doen wat ze in 2014 deden? Toen stapten ze in een kabinet dat aan Franstalige kant heftig in de minderheid was, en kregen ze de pletwals van de publieke opinie en de PS-machine tegen zich.
Maar bronnen wijzen erop dat MR klaar is om toch de beweging te maken richting Arizona, en indien nodig te schakelen. Al houdt Bouchez uiteraard al z’n kaarten op zak om opties open te houden: vandaar dat het gesprek met de PS gisteren zeker voor hen niet onbelangrijk was.
Het is eerder bij de christendemocraten dat men liever een bredere coalitie zou zien, waarbij niet enkel de Vlaamse socialisten aansluiten. Maar zoals wel meer gebleken is de afgelopen weken: CD&V stelt zich allerminst moeilijk op, ze willen vooral “een oplossing”.
Dan komt deze week de druk op sp.a te liggen, hoe dan ook: het moment waarop Conner Rousseau (sp.a) een tekst krijgt voorgeschoteld, moeten de Vlaamse socialisten in eer en geweten gaan beslissen of ze zich, al dan niet los van de PS, kunnen bereid verklaren om het land alsnog een regering te geven. Meteen een tricky positie voor de sp.a-voorzitter, want die drong de afgelopen maanden publiek zeer fel aan op “een oplossing”. Kan hij straks dan de man zijn die ‘neen’ zegt?

Overigens opvallend: In Franstalig België ontdekt men Conner Rousseau.

Best wel grappig: in La Libre heeft men het vandaag over ‘Rousseaumania’, met een heel portret over de “nieuwe wonderboy” van de sp.a, die “respect krijgt van een zekere Bart De Wever”.
De krant probeert te ontcijferen hoe Rousseau zo snel BV is geworden, en hoe Het Mateke (dat de krant vertaalt als “le petit camarade” eerder dan “pote“) in de peilingen naar de vierde plaats qua populariteit is geklommen.
Daarbij de gebruikelijke wierook en mirre, vanuit de eigen rangen: “Conner soigneert zijn communicatie, maar inhoud primeert. Zo onderhandelen wij ook bij de vorming van een regering”, zo stelt de krant. En ze wijzen op de doorwinterde chef van de studiedienst, Inti Ghysels. “Deze briljante sherpa legt Rousseau alle dossiers uit”, zo schrijft de krant vol lof.

Grappig om vast te stellen: Als het regent in Parijs, druppelt het in Brussel.

Verkiezingen in Frankrijk, dat is bij ons altijd een beetje speciaal. Want wat bij de zuiderburen gebeurt, daar kunnen sommigen zich hier aan optrekken. Zeker in het Zuiden van dit land.
Evengoed: vandaag kan Vlaams Belang Marine Le Pen feliciteren. Met Perpignan verovert ze een grote stad voor extreemrechts.
Maar zeker ook de groenen zijn extatisch op sociale media: in verschillende grote steden als Lyon en Bordeaux veroveren ze de sjerp. Zowat iedereen van Groen en Ecolo reageert jubelend.
Maar kijk, zelfs de socialisten zijn blij: Anne Hidalgo, de rode burgemeester van Parijs, blijft aan de macht. Niet evident, omdat de PS quasi verdwenen is nationaal. Maar ook in Lille, Rennes, Nantes en vele andere steden heeft de PS mooie overwinningen binnengehaald. “Een teken van hoop op een meer sociale en ecologische politiek”, zo tweette Paul Magnette (PS) al.
Uiteraard kon dat feestje niet zomaar doorgaan: “Grote nationale lessen willen trekken bij een lokale stemming, is al redelijk avontuurlijk in een land met 24.968 gemeenten. Maar als men daar dan nog eens conclusies voor België wil uithalen, dan is dat toch het summum van vooral veel benadering en een weinig serieuze aanpak”, zo tweette Georges-Louis Bouchez van de MR. Centrumrechts won weinig gisteren.