Amerikaanse wetenschappers hopen de Noordpool te kunnen redden en zo de opwarming van ons klimaat te vertragen met een nieuw plan: het zee-ijs opnieuw bevriezen. “Verrassend makkelijke oplossing voor grootste probleem van Noordpool: gewoon meer ijs aanmaken” titelden grote media daar gisteren over. Nu: het is een leuk idee. Probleem: het is 1) niet “verrassend makkelijk” en 2) zelfs als het zou werken sowieso gewoon een tijdelijke oplossing.

Voor iedereen die niet op Planet Trump woont, is er momenteel iets bijzonders zorgwekkend aan het gebeuren aan onze polen. In de herfst trokken klimaatwetenschappers al aan de alarmbel: de aangroei van poolijs in het arctisch gebied lag absurd laag. We zijn nu een paar maanden verder en er is geen herstel. Aan de Noordpool is er momenteel anderhalf miljoen vierkante kilometer minder zee-ijs dan het gemiddelde uit de periode 1981-2010 voor deze tijd van het jaar. Aan de Zuidpool is er 600.000 km2 aan zee-ijs minder.

Sinds de metingen in 1979 begonnen is er wereldwijd nog nooit zo weinig bevroren zeewater geweest, en het verschil is echt wel spectaculair met zelfs de vorige laagterecords.

Sneeuwbaleffect

De meeste wetenschappers zijn het er ondertussen over eens dat dit een signaal is dat we in een nieuwe fase zijn beland van de opwarming van onze aarde: wat we nu zien is het gevreesde sneeuwbaleffect van klimaatverandering. Zee-ijs heeft een isolerende werking: het voorkomt dat de oceaan zijn warmte af kan geven aan de atmosfeer. Wanneer de temperaturen stijgen, neemt de hoeveelheid zee-ijs af, waardoor de oceaan meer warmte af kan geven aan de atmosfeer en de temperaturen nog sneller stijgen.

De jongste maanden was het regelmatig 15 tot 20 graden warmer dan normaal in het noordpoolgebied. Het lijkt er dus wel degelijk op dat we een bepaald mechanisme in gang hebben gezet dat de opwarming versterkt. Wetenschappers vrezen dat het klimaat in een nieuwe spiraal is beland.

De veranderingen die we nu aan de Noord- en Zuidpool zien, gaan ook sneller dan wat de modellen voorspellen.

10 miljoen sneeuwkanonnen

De opwarming in het Noordpoolgebied gaat sneller dan in de rest van de wereld, ongeveer drie keer zo snel nu. Aan de Noordpool merk je als eerste hoe het klimaat op aarde gaat veranderen. Als de aarde 4 graden opwarmt, wordt de Noordpool 12 graden warmer. Er is nu quasi consensus dat over 20 tot 30 jaar in de zomer er geen ijs meer zal zijn in het Noordpoolgebied.

Natuurkundigen van Arizona State University zijn nu met een interessante theorie gekomen over hoe daar iets aan te doen zou zijn. Ze willen rond de smeltende ijskappen een netwerk van boeien met pompen aanleggen. Die moeten water onder het ijs vandaan halen en uitsproeien over de poolkappen. Zo zou de Noordpool met een soort sneeuwkanon kunstmatig kunnen worden herbevroren.

Tijdelijk

Er hangt alleen wel een prijskaartje aan het plan. Het hele project zou zo’n 470 miljard euro kosten. Het geld zit vooral in de tien miljoen windmolens die de pompen moeten gaan aandrijven. Die moeten min of meer autonoom blijven werken.

De Amerikanen willen technische problemen ondervangen door regelmatig technici voor onderhoud te sturen. Dat zou het kostenplaatje nog eens gaan verdubbelen.

Zelfs als – wat in theorie moet kunnen – de wereld de handen in elkaar slaagt om zo’n plan toch door te voeren, is de politieke wil daartoe met het huidige bewind in de VS en Rusland onbestaande.

En dan is er dit: als we de uitstoot van broeikasgassen niet bijzonder drastisch inperken, heeft het plan, zelfs als het zou werken, sowieso slechts een erg tijdelijk effect.