Dinsdag maakte de Duitse bondskanselier Olaf Scholz enkele opmerkingen die op zijn zachtst gezegd verrassend waren, gezien zijn publieke standpunten sinds hij hoofd van de Bondsrepubliek is. Zo stelde de Duitse politieke leider dat wat Rusland de afgelopen maanden heeft gedaan, hij eigenlijk allang had zien aankomen.
In zijn toespraak op een Berlijnse conferentie voor ingenieurs uit de machinebouwsector bekritiseerde Olaf Scholz Vladimir Poetin voor het gebruik van energie “als wapen”. Dit is niets nieuws. Behalve dat hij eraan toevoegde dat hij “er altijd zeker van is geweest dat hij dat zou doen”.
De Duitse bondskanselier ging nog verder en omschreef zichzelf bijna als roeper in de woestijn. Volgens hem heeft hij er in december 2021, zodra hij aan de macht kwam, bij zijn regering op aangedrongen om de mogelijkheid van alternatieve energiebronnen te onderzoeken omdat Rusland de gastoevoer naar Duitsland zou kunnen stopzetten.
“Het was, ik denk dat het eerlijk is om te zeggen, op een moment dat de meeste mensen het niet waarschijnlijk achtten. Maar ik dacht dat het mogelijk was”, klonk het. Scholz begon vervolgens aan een toespraak om aan te tonen dat zijn correcte voorspellingen Duitsland in staat hadden gesteld de leiding te nemen op het gebied van energievoorziening, zowel door infrastructuurwerkzaamheden aan te vatten als door nieuwe overeenkomsten met andere landen te sluiten.
“Nord Stream 2 is een privéproject”
In Duitsland vallen Scholz’ teksten niet in goede aarde. Het duurde niet lang voordat de media zijn eerste toespraak als bondskanselier tijdens een EU-top medio december in herinnering brachten. Destijds wees hij kritiek op en bezorgdheid over Nord Stream 2 van de hand: “Dit is een project van de privésector”, klonk het toen.
Twee maanden later, toen het Kremlin vlak voor het uitbreken van de oorlog de onafhankelijkheid van de pro-Russische Oekraïense regio’s erkende, had de Duitse regering geen andere keuze dan de goedkeuringsprocedure voor de controversiële pijpleiding op te schorten.
Bovendien wezen de critici van Scholz er snel op dat hij minister van Arbeid (2007-2009) en minister van Financiën en vicekanselier (2018-2021) van Duitsland was onder Angela Merkel. En dat hij haar steunde in wat sommigen nu zien als een proces dat ertoe heeft geleid dat het land voor energie bijna volledig afhankelijk is geworden van Rusland.
In september 2020 sprak Scholz bijvoorbeeld rechtstreeks over dit onderwerp. “Het argument dat Duitsland afhankelijk zou worden [van Rusland] is niet juist”, zei hij op het Oost-Duitse Economische Forum in Bad Saarow, in reactie op de druk – vooral van de VS – om het Nord Stream 2-project tegen te houden.
Politieke reacties
Uiteraard hebben de opmerkingen van Scholz een paar leden van andere politieke partijen doen reageren. Maar niet al te veel, want een groot deel van de Duitse politiek was evenmin al te erg tegen het project gekant.
“Het feit dat Rusland energie tegen ons en Oekraïne zou gebruiken in zijn hybride oorlog is al lang duidelijk en is door alle voormalige kabinetsleden genegeerd. Ik zou graag wat meer oprechtheid zien en een duidelijke erkenning dat van de fouten uit het verleden zal worden geleerd”, opperde Robin Wagener, lid van de regerende Groene Partij en de enige partij die zich tijdens de laatste verkiezingen echt heeft uitgesproken tegen deze afhankelijkheid van Rusland, aan Bild.
“De oorlogsmisdadiger van het Kremlin gebruikt energie als wapen. Ik ben blij dat de kanselier dit nu ook begrijpt – nadat hij en de SPD eind vorig jaar opnieuw met dit besef werden geconfronteerd”, aldus Marcus Faber, parlementslid voor de FDP, het op twee na grootste lid van de coalitie.
Aan de kant van de CDU, de belangrijkste oppositiepartij, maar ook de partij van Merkel, merkte parlementslid Roderick Kieswetter tegenover Politico niettemin op dat het “vreemd was” om te ontdekken dat Scholz zich vandaag ineens bewust was van de ellende die zou volgen en “een standpunt inneemt”, terwijl hij nog geen jaar geleden Nord Stream 2 als “puur privéproject” had omschreven.
(lb/ns)