Trio onderhandelaars gaat abortus "onderling opnemen", Open Vld zet tegelijk druk: "Nu stemmen"

Een bijzonder vervelend randfenomeen, dat is ondertussen het wetsvoorstel rond abortus geworden voor het trio opdrachthouders, de voorzitters van MR, Open Vld en CD&V. ‘Ethische dossiers’ waren in het najaar een katalysator voor de linkervleugel van de liberalen, om zich op te laden voor een paars-groen avontuur. Maar wil het trio de levenskansen voor een regering mét meerderheid gaaf houden, dan moet het dossier nu aan de kant. Open Vld is van plan de zaak “onderling op te nemen”, maar blaast warm en koud. Fractieleider Vincent Van Quickenborne (Open Vld) wil laten stemmen.

In het nieuws: Abortus is goed voor nog een laatste week hoogspanning in de Kamer.

De details: De Raad van State gooit nog een ‘fijn cadeautje’ op het bord van het trio onderhandelaars, Joachim Coens (CD&V), Georges-Louis Bouchez (MR) en Egbert Lachaert (Open Vld), dat het al niet bepaald onder de markt heeft.

Bijzonder onwelkom nieuws voor de ‘drie koningen’, dat moet het bericht geweest zijn van de Raad van State dat ze klaar zijn met een advies, het derde ondertussen al, rond een wetsvoorstel om abortus te versoepelen.
De hele kwestie splijt immers de regeringspartijen compleet: CD&V is manifest tegen het wetsvoorstel, om dezelfde reden als N-VA en Vlaams Belang, maar ook het cdH. Dit zijn de stenen des aanstoots:
- Een verlenging van de duur tot wanneer een abortus kan uitgevoerd worden van 12 naar 18 weken, het langste ter wereld. Enkel in Nederland is dit toegestaan.
- De drastische inkorting van de bedenktijd, van zes dagen nu tot 48 uur. In Nederland is het vijf dagen.
- Het compleet uit de strafwet halen van elke vorm van abortus, tot zelfs één dag voor de bevalling. Tegelijk wordt het ‘verhinderen van een abortus’ dan weer wél strafbaar.
Maar de liberalen waren altijd voorstander: zij willen in ethische kwesties mensen zo vrij mogelijk laten. Samen met de socialisten (29 zetels), de groenen (21 zetels) en PVDA (13 zetels) raken ze aan een ruime meerderheid in de Kamer van 89 zetels. Na eerdere vertragingsmanoeuvres, door de tekst telkens voor advies naar de Raad van State te sturen, is die truc nu uitgewerkt: de tekst kan dus volgende week donderdag, het laatste moment voor het parlementair reces vanaf 21 juli, goedgekeurd worden.
De PS en ook de groenen duwen het gaspedaal in: zij zien de tijd rijp. Verschillende Kamerleden communiceerden scherp. Het is het moment, zo laten ze weten, waarbij ze naar de MR kijken. Maar tegelijk weet men goed in beide kampen hoe verscheurend dit is voor de huidige regeringspartijen én voor de N-VA, die de afgelopen week begon met een online campagne tegen het wetsvoorstel.
Zeker Joachim Coens (CD&V) heeft van de strijd tegen het voorstel een persoonlijke kruistocht gemaakt: zijn partij reageerde bijzonder ontstemd, toen vorige week bleek dat de MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez z’n Parlementsleden toch vrij liet om te stemmen zoals ze wilden.
Onder de drie regeringspartijen, aangevuld met N-VA, bestond immers bij de fractieleiders de afspraak om alles naar september te duwen, en zo het werk rond de regeringsonderhandelingen niet nog moeilijker te maken.

En nu? Dit dossier is een tikkende tijdbom.

Zeker in de Franstalige pers schiet men nu met scherp, opgejut door druk van links: het lijkt alsof de democratie zelfs in gevaar is, als dit voorstel niet gestemd kan worden. De MR staat dus onder druk, ook al hebben sommigen inhoudelijk hun twijfel bij het voorstel.
Woensdag moeten de kaarten op tafel: dan wordt de agenda voor de Kamer gemaakt. Maar binnen het trio is te horen “dat dit onderling opgenomen wordt“. Na het debacle van vorige week is zeker Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert niet van plan het deze keer even ver te laten komen. Toen werd harde taal gesproken, en kwam vanuit CD&V zelfs het signaal dat, indien nodig, “de regering verlaten wordt”. Onder meer hardliner Pieter De Crem (CD&V) zit op die lijn, en jut Coens op.
De Vlaamse liberalen waren al eerder van plan om het dossier naar september te laten opschuiven. Binnen de partij zijn er wel felle fans van het dossier, onder meer oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld) en Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open Vld). Maar in de Kamerfractie, die uiteindelijk moet beslissen in dit dossier, zit het vol met getrouwen van Lachaert. Zonder de 12 stemmen van Open Vld is het al een pak moeilijker om het thema nu op de agenda te krijgen en het definitief te stemmen.
Gisteren in de marge van de 11 juliviering in Kortrijk suste minister-president Jan Jambon (N-VA) voor de camera’s van de VRT: “Dat nu rap door de Kamer jagen, dat gaat de kloof breder maken. Doe dat niet, neem dat mee naar de onderhandelingstafel.”
Maar heel opvallend, Vincent Van Quickenborne, de fractieleider van Open Vld in de Kamer, duwde net wél op het gaspedaal. “Onze lijn is zeer duidelijk, wij hebben vrijheid van stemmen, wij zijn liberalen. Individuele leden zullen stemmen volgens hun overtuiging, en ik denk dat er donderdag ook best wordt gestemd.”
Overigens raakte het N-VA-hoofdkwartier ook beklad deze week, met slogans als “mijn lichaam, mijn recht”, en “Tu nous paternalise, on te les brise“, “jij paternaliseert ons, wij breken dat”. Meer dan vermoedelijk een reactie op het mediaoffensief dat de Vlaams-nationalisten zijn gestart om het wetsvoorstel rond abortus aan te vallen. “Ik ben niet tegen de huidige abortuswet, maar het nieuwe voorstel dat abortus op zeer verregaande wijze wil versoepelen, is een schande“, zo stelt Bart De Wever (N-VA) aan Het Laatste Nieuws.
Een paar ‘noodgrepen’ resten nu wel nog in de Kamer. Zo zouden, voor een vierde keer, amendementen kunnen ingediend worden. Dat stuurt het dossier dan nogmaals terug naar de Raad van State. Of zelfs de alarmbelprocedure zou een noodgreep kunnen zijn: dit wetsvoorstel heeft geen meerderheid aan Vlaamse kant in de Kamer. Maar dat zijn kunstgrepen die pas kunnen als er binnen het kerngroepje van drie, met Coens, Bouchez en Lachaert, een plan van aanpak is.
Bij de laatste discussie daarover, een verzoeningsvergadering ten huize Lachaert, stuurde het trio na afloop wel een perstekst die stelde dat “alle andere kwesties in de schoot van de onderhandelingen besproken zullen worden, met wederzijds respect voor elk z’n standpunt”.
Maar dat het dossier als een geladen pistool tegen de slaap van het trio onderhandelaars staat, is wel duidelijk. Pas volgende week uitsluitsel over hoe het afloopt.

Ondertussen bij de onderhandelingen: Na de storm, de stilte.

De sp.a heeft haar bilateraal contact gehad, de technische uitwerking van de teksten loopt, op het niveau van de sherpa’s. Inti Ghysels schaaft voor sp.a aan de tekst, Caroline Deiteren voor Open Vld. Er is “vertrouwen in het proces”, zo is te horen.
De vraag is wat er straks komt. Een nieuwe poging om dan toch plenair te gaan en te versnellen? Dat moment moet er onvermijdelijk opnieuw aankomen, vroeg of laat. Zeker met de abortuskwestie op scherp, moet er beweging komen.
Maar dat kan ook in de vorm van een zoveelste onverwachte zet van de MR-voorzitter, zo stellen verschillende spelers dicht bij het dossier. Van vertrouwen is, zoals al eindeloos gesignaleerd, echt geen sprake.
De sp.a staat wel op een strategisch knooppunt: stappen zij in een onuitgegeven en in wezen ook zeer nipte coalitie, met enkel rechtse en centrumpartijen? Ideologisch niet evident, politiek gezien een groot risico voor de jonge voorzitter Conner Rousseau (sp.a).
Maar die zou wel twee van z’n strategische objectieven van bij de start van de onderhandelingen kunnen realiseren:
- Mathematisch onmisbaar zijn in een federale coalitie.
- In alle regeringen ofwel in oppositie, ofwel overal in de meerderheid.
Bovendien kan de sp.a straks al enige linkse partij met een paar trofeeën gaan zwaaien: een taks op vermogens of een forse investering in de gezondheidszorg zijn hun eisen. Vraag is of dat opweegt tegen alle risico’s van dien, en vooral, terecht te komen in een ploeg die voornamelijk de oude Zweedse coalitie is.

Genoteerd: Een speech in Kortrijk én een videoboodschap moeten 11 juli toch wat opleuken.

Vlaamse feestdag vandaag, op een zaterdag, dus de Vlaamse ambtenaren krijgen geen dagje extra vakantie. Maar de viering is er dit jaar eentje in mineur: geen traditionele seen and been seen op het Brusselse stadhuis vandaag, waar telkens de 11 julispeeches gehouden werden, al dan niet met het breaking news van een parlementsvoorzitter die moet aftreden.
“Er konden eigenlijk maar 50 personen in die zaal, in plaats van de gebruikelijke 600, door de coronamaatregelen. Ik vond het dus maar onbeleefd, om die receptie dan te beperken tot een select groepje. We hebben nu een interview opgenomen, dat integraal uitgezonden wordt op Vlaams Parlement-TV”, zo stelde Parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) vanmorgen op Radio 1.
En ook in Kortrijk, waar bij het slagveld van de Guldensporenslag traditioneel ook de avond voor de feestdag de minister-president speecht, was het niet veel soeps: een korte speech van minister-president Jan Jambon (N-VA) volstond, met social distancing bij het publiek.
Daarin waarschuwde Jambon: “De crisis is nog niet voorbij. Het ergste economische leed zal wellicht nog moeten komen. Toch heeft Vlaanderen de troeven en het doorzettingsvermogen om de crisis te boven te komen.”
Overigens pleit Jambon, ook niet echt verrassend, voor meer bevoegdheden voor de deelstaten. Enkel zo kan België overleven, stelt hij in een paar kranteninterviews. Daarbij ook het opvallende voorstel om de ministerportefeuilles federaal voortaan “communautair op te splitsen”: een Vlaamse minister voor Werk én een Franstalige, en net hetzelfde voor Volksgezondheid. De inflatie aan posten die daarbij hoort, wordt even buiten beschouwing gelaten.
Hoe dan ook, de focus in Kortrijk lag toch vooral nog op de coronacrisis. Daarbij ook de obligate lof voor de mensen in de zorg, maar ook voor de ‘minder zichtbare helden’ zoals de vuilnisophalers, kassiersters en buschauffeurs.
Een zelfde boodschap loste Jambon overigens gisteren via televisie. In een reclameblok van drie minuten, voor het nieuws op VTM en Eén en voor Terzake op Canvas, kreeg Vlaanderen een videoboodschap te zien, die een boost voor de moraal moest geven.
De buidel moet daarbij flink opengetrokken geweest zijn, met drie minuten in primetime, en een hele productie van Hotel Hungaria, het productiehuis dat onder meer Dagelijkse Kost maakt. “De geschiedenis leert dat Vlamingen er altijd weer bovenop geraken”, was het thema.

Om te volgen: In het Vlaamse Parlement ligt Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) nog steeds onder vuur.

De ad-hoccommissie in het Vlaams Parlement die de corona-aanpak onderzoekt, zit onder stoom. Een nieuwe getuigenis, deze keer van federaal topambtenaar Pedro Facon, bracht minister van Welzijn Beke verder in het nauw. Althans, dat was de lezing van de oppositie.
Facon stond tijdens de crisis in het hart van de aanpak: hij is de secretaris van de ‘Interministeriële Conferentie’, het orgaan waarin alle ministers van Volksgezondheid in België samenkomen, en van waaruit de crisis wat gecoördineerd werd.
Maar Facon uitte zich als scherpe criticus van het versnipperde beleid. En, niet verrassend, herhaalde hij z’n boodschap dat Vlaanderen zich niet moest wegstoppen achter het federale niveau. “Iedereen is verantwoordelijk voor zijn bevoegdheden“, zo wees hij onder meer Beke terecht. Want op vlak van het opsporen van besmette personen, nam Vlaanderen volgens Facon de handschoen niet op, terwijl, zo onderstreepte hij “dat al sinds de jaren 80 een bevoegdheid van de regio’s is”.
“Het is niet omdat de federale overheid een coördinerende rol tussen de deelstaten wilde opnemen, dat ze alle bevoegdheden zou overnemen“, zo stelde hij fel.
De marxistische PVDA, die al langer het ontslag van Beke eist, ging daarop nog eens fors door: “Beke kan niet langer verstoppertje spelen“, stelde Lise Vandecasteele (PVDA), die zich scherp profileert op het dossier.
Vervelender voor Beke is dat er de afgelopen dagen ook kritiek uit eigen rangen klonk. Daarbij dook het onwaarschijnlijke scenario op dat de Limburgse minister zou ‘geëvacueerd worden’ om gouverneur te worden in zijn provincie, in Het Nieuwsblad. Dat verhaal wordt intern bij verschillende bronnen als “pure onzin” weggezet. Logisch zou het ook niet zijn, één jaar nadat de oud-voorzitter werd weggezet als een postjespakker, om dan dit manoeuvre te doen. Maar het is wel veelzeggend dat het opborrelt, vanuit de eigen partij.
Beke krijgt vandaag in De Tijd wel opvallend steun van zijn minister-president, Jan Jambon. “Wouter heeft dag en nacht het beste van zichzelf gegeven. Ik zou het jammer vinden als hij daarop wordt afgerekend. Ik kan me voorstellen dat hij met al die kritiek door een loodzware periode gaat”, zo laat de N-VA’er optekenen in de krant. De Vlaams-nationalisten hebben de afgelopen maanden telkens opvallend ruggensteun gegeven aan de CD&V-minister.

Goed om weten: Ondertussen is ook verfijnd met welk instrumentarium de vreselijke misdaad van het niet dragen van een mondmasker op verplichte plekken zal worden aangepakt.

Het ministerieel besluit over de verplichte mondmaskers is nog een tikje scherper dan de aankondiging. We wisten al dat winkels, winkelcentra cinema’s, theater-, concert- en conferentiezalen, auditoria, gebedshuizen, musea en bibliotheken verboden terrein werden zonder mondmasker, nu komen er ook nog kloosters en andere bezinningsplaatsen bij, net als casino’s en speelhallen, plus de publiek toegankelijke delen van rechtbanken. Banken leggen zichzelf overigens ook de verplichting op voor de publieke ruimtes.
Wie geen mondmasker draagt in de winkel riskeert een strafrechtelijke sanctie van maar liefst 250 euro. Wie recidivist wordt op mondmaskervlak of weigert te betalen, kan tegen boetes tot 4.000 euro en/of een celstraf van acht dagen tot drie maanden aankijken.
Handelaars of uitbaters die geen mondmasker dragen, kunnen een boete van 750 euro oplopen. Als een klant geen mondmasker draagt, kan de winkelier niet gestraft worden.

Een teken van de tijd: Het zijn niet meer de politici van wie we weten waar ze op reis gaan, het zijn voortaan de virologen.

Komkommertijd slaat toe, zowat vanaf midden juli. En dus hebben kranten elk jaar klassiekers om de kolommen te vullen. Eén vaste rubriek elk jaar is de ‘reisbestemming van de politiek’: zo weten we weer wie naar z’n villa in Toscane trekt, en wie baantjes gaat trekken in een zwembad in het Griekse Kos. Tenminste, dat was zo, pre-corona.
Want nu zijn die politici vervangen door, jawel, virologen. In De Morgen komen we te weten waar de onvermijdelijke Steven Van Gucht, en de nog onvermijdelijkere Marc Van Ranst naartoe gaan.
Zo kiest Van Gucht voor een vakantie van een weekje, last minute met z’n zoon, naar de bergen, niet de Alpen, zo leren we. De kust is niets voor hem, zo zegt hij nog: “Met corona heeft dat niks te maken. Ik kom er gewoon liever in de winter, als er geen volk is. Liever uitwaaien, met mijn bergschoenen op het strand, dan in het zand te liggen. Ik heb dat ooit geprobeerd, maar na één uur was ik het beu.”
Van Ranst neemt niet één volle week verlof, te druk, zegt hij. Maar een paar snipperdagen met het gezin kunnen eraf: “Sowieso staat ook de Efteling op ons lijstje, en een dagje Pairi Daiza en Plopsaland. Zullen de mensen mij niet te veel aanklampen? Daar heb ik nu nog niet over nagedacht, zie. Maar ik neem aan dat die bezoekers er komen om zich te amuseren, niet om een coronapraatje te slaan.”
Overigens communiceert Van Ranst nu ook over Europese reisbestemmingen, als werkte hij voor Buitenlandse Zaken, dat de status van gebieden met kleurencodes moet bepalen. In Het Nieuwsblad liet Van Ranst al weinig geruststellend weten dat “het onvermijdelijk is dat er nog rode plekken bij zullen komen op de Europese kaart”. Een zekerheid dus, want “zeker één regio vergat Buitenlandse Zaken te vermelden“, zo wist Van Ranst wel heel zeker.

Genoteerd: Artiesten zonder opdracht kunnen tot eind december genieten van een werkloosheidsuitkering.

Een nieuwigheid, maar voortaan kunnen artiesten die geen opdracht hebben, gaan stempelen. Een wetsvoorstel van socialisten en groenen, gestuwd door een zeer vocale sector die een ‘speciaal statuut’ inriep, raakte donderdagnacht door de Kamer gestemd.
De coronacrisis laat het toe een oude droom te vervullen: een werkloosheidsuitkering ontvangen voor artistiek werk en opdrachten, die uitblijven. Wie kan aantonen tien ‘prestaties’ te hebben gewerkt als kunstenaar of technieker, of gewoon twintig werkdagen, tussen 2019 en 2020, kan plots een uitkering krijgen, die ook niet in het gedrang kan komen door andere inkomsten, onder meer uit auteursrechten.
Een royale tegemoetkoming, maar ook de liberale fracties stemden voor, net als Vlaams Belang. De blauwe fracties smokkelden wel een tijdsbeperking op de maatregel in het voorstel, tot 31 december. Dat tot onvrede van Ecolo, die de maatregel graag nog verder zag doorlopen.
Enkel de N-VA stemde tegen, en CD&V onthield zich. De kost van heel de maatregel? Tussen de 80 en 100 miljoen euro, zo stelde het Rekenhof.
De N-VA heeft het vooral moeilijk met het feit dat iedereen 312 dagen moet werken voor hij of zij in aanmerking komt voor een uitkering. Behalve dus kunstenaars en technici, die amper 20 dagen moeten gewerkt hebben.

Interessante zaak: België is veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De Grondwet moet aangepast.

In 2014 miste de PVDA/PTB in Wallonië op één haar na een zetel in het Waals Parlement. Om precies te zijn: met 14 stemmen verschil werd Germain Mugemangango (PVDA) niet gekozen.
De marxisten eisten een hertelling van de stemmen in Henegouwen, in het arrondissement Charleroi. Daar stemden 21.385 mensen blanco of ongeldig, en de PVDA wilde die opnieuw laten tellen.
Maar het Waals Parlement, dat pas gekozen was, negeerde die vraag, en keurde de verkiezingen goed. Dat kan zo, omdat het zo ook in de Belgische Grondwet staat, in artikel 48 om precies te zijn. “Elke Kamer onderzoekt de geloofsbrieven van haar leden en beslecht de geschillen die hieromtrent rijzen.”
Daarop stapte de PVDA naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat afhangt van de Raad van Europa. En ze haalden hun gelijk: het Hof veroordeelt België en die passage in de Grondwet. Je kan immers niet tegelijk rechter en partij zijn in een zaak.
Een vervelend geval voor de Belgische staat, ook al omdat dit artikel 48 niet openstaat voor wijziging in de Grondwet. Een aanpassing, die zich nu opdringt, zal dus nog niet voor de volgende legislatuur zijn.