De ontbossing van het Braziliaanse Amazonewoud heeft dit jaar een nieuw record bereikt: sinds januari is een gebied dat vijf keer zo groot is als New York al vernietigd.
Dat blijkt uit satellietbeelden gemaakt door het Braziliaanse onderzoeksbureau Inpe. Onderzoekers melden dat van januari tot juni al bijna 4.000 vierkante kilometer van het woud werd gekapt, wat een stijging is van 10,6 procent ten opzichte van vorig jaar.
Het Amazonegebied bevat enorme hoeveelheden koolstof, dat vrijkomt wanneer bomen worden gekapt. Hierdoor warmt de atmosfeer verder op en wordt klimaatverandering bevorderd. De toenemende ontbossing dit jaar is ook het gevolg van een groot aantal bosbranden, zegt onderzoeker Manoela Machado van de Universiteit van Oxford.
Brazilië registreerde dit jaar het hoogste aantal bosbranden in het Amazonegebied in 15 jaar. Deze branden worden meestal aangestoken door veeboeren, die het land kaalbranden om ruimte te maken voor hun dieren en landbouw. “Als we een groot aantal branden waarnemen, is het onvermijdelijk dat deze verband houden met de veeteelt in het gebied”, zei Machado. “Dit is extreem slecht nieuws”.
Door de grootschalige boskap en verbranding, ontstaat er minder wolkvorming boven de rivieren van het woud. Hierdoor vermindert de luchtvochtigheid en valt er minder regen, zowel in de Amazone als op de rest van het Zuid-Amerikaanse continent. Zo verwacht Argentinië een sterk verminderde graanoogst in het seizoen 2022/23, als gevolg van de droogte.
Tekort aan kunstmest
Intussen maakt de Braziliaanse president Jair Bolsonaro handig gebruik van de oorlog in Oekraïne. De president is bezig om een wet aan te nemen, die mijnbouw in inheemse gebieden toestaat. Het conflict in Europa zou namelijk een bedreiging vormen voor de cruciale aanvoer van meststof. Brazilië importeert meer dan 80 procent van zijn kunstmest, waarvan 23 procent uit Rusland komt.
Het toestaan van mijnbouw in de beschermde gebieden van het Amazonewoud, zou volgens de president dé oplossing zijn om toch aan fosfaat te komen, een belangrijke grondstof voor kunstmest.
Zwakke handhaving
Ondertussen hopen milieuactivisten dat de linkse rivaal van Bolsonaro, Luiz Lula da Silva, de verkiezingen van oktober zal winnen en voor een ommekeer in het milieubeleid van Brazilië zal zorgen. Lula geniet momenteel van een grote voorsprong op de zittende president, zo blijkt uit een vorige maand gepubliceerde opiniepeiling.
Maar zelfs al komt Lula aan de macht in Brazilië, dan nog zal de ontbossing van de Amazone gestaag doorgaan. De illegale mijnbouw (van goud en andere mineralen), houtkap en veeteelt maakt handig gebruik van de zwakke handhaving, zeggen deskundigen. In grote delen van het woud is de staat nauwelijks vertegenwoordigd.
“Het is erg moeilijk om optimistisch te zijn over de komende jaren in het Amazonegebied”, zegt Romulo Batista, een activist van Greenpeace Brasil.
Erfenis van de FARC
De nieuw verkozen linkse president van Colombia, Gustavo Petro, heeft intussen aangekondigd de ontbossing van het Amazonewoud actief tegen te gaan. “Vanuit Colombia zullen we de mensheid een beloning geven: het regenwoud niet meer verbranden en het terugbrengen tot zijn natuurlijke grenzen”, zei de Colombiaan.
Het lijkt echter een grote uitdaging te worden om de ontbossingen een halt toe te roepen. Vorig jaar verloor het woud in Colombia ongeveer 98.000 hectare door ontbossing en nog eens 9.000 door bosbranden. Daarnaast moet de aanstaande president komaf maken met de erfenis van de FARC en moet hij een oplossing vinden voor de grote sociale ongelijkheid in het land, die rechtstreeks te linken is aan de ontbossing. Doordat het bezit van de beste landbouwgrond steeds meer geconcentreerd raakt, trekken boerenfamilies alsmaar dieper het regenwoud in.
Een nieuwe creatieve manier om het behoud van het Amazonewoud te financieren, is de verkoop van non-Fungible tokens (NFT’s). Eind maart begon het Braziliaanse bedrijf Nemus met de verkoop van NFT’s, die specifieke delen van het woud vertegenwoordigen en waarmee kopers het onderhoud van het regenwoud financieel ondersteunen. (ddw)