Over de cyberaanvallen, bombardementen, gevechten in de lucht en op land tussen Russische en Oekraïense troepen is de voorbije dagen al veel geschreven. Hoe de oorlog zich voltrekt in de Zwarte Zee, is echter een cruciaal onderdeel van de Russische strategie.
Belangrijk om weten is de voorgeschiedenis van dit conflict. Het begon in 2014, toen Rusland het schiereiland de Krim annexeerde, en militaire steun bood aan de pro-Russische separatisten in de oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Luhansk. Toen kwam het ook regelmatig tot zeeslagen in de Zwarte Zee, waarbij de Oekraïense vloot bijna volledig werd vernietigd.
Daarom ondervond de Russische Zwarte Zeevloot, het marinecomponent dat in deze wateren opereert, niet veel weerstand toen Rusland op 24 februari Oekraïne aan- en binnenviel. De invasie werd voorafgegaan door een reeks bombardementen op Oekraïense militaire doelwitten in zowat elke grote stad. Hieraan nam ook de marine deel, door Kalibr-raketten af te vuren vanop Russische fregatten, korvetten, patrouilleschepen en zelfs vanuit onderzeeërs.
De helden van Slangeneiland
Niet lang na de bombardementen kwamen Russische mariniers in aanraking met het Oekraïense leger, gelegerd op Ostriv Zmiinyi, Slangeneiland. Het patrouilleschip Vasily Bykov en de kruiser Moskva, het commandoschip van de Zwarte Zeevloot, bombardeerden het eilandje waar 13 Oekraïense soldaten en grenswachters schuilden. Toen de Russen hun overgave vroegen, kregen ze “Russian warship, go fuck yourself” als antwoord te horen: de verdedigers weigerden met andere woorden te wijken.
Nadien volgde een zeeslag tussen de Russische schepen en enkele Oekraïense, waarbij (volgens Oekraïne) zes schepen van Rusland tot zinken werden gebracht. Na de strijd werd verondersteld dat de 13 eilandwachters de strijd niet hadden overleefd, maar enkele dagen later deelde Igor Konashenkov, woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie, mee dat ze waren gevangengenomen. In eigen land staan de 13 sowieso al symbool voor de strijd, en werden als “Helden van Oekraïne” uitgeroepen.
Aanvallen op commerciële schepen
Naast de bombardementen en de verovering van Slangeneiland hield de Russische marine zich ook bezig met het aanvallen van de commerciële scheepvaart. Op de dag van de invasie werd het Turkse goederenschip Yasa Jupiter geraakt door een Russische luchtaanval. Het schip kon echter wel doorvaren. Een dag later volgden de Namura Queen en de Millennium Spirit, respectievelijk een goederenschip onder Panamese vlag en een Moldavische tanker. Op 26 februari stuurde de Russische marine een VHF-boodschap naar commerciële schepen in de Zwarte Zee, met de uitdrukkelijke vraag het gebied rond Odessa en de monding van de Donau te verlaten, voor “een anti-terrorismeopdracht”.
Controle en blokkades
Daarnaast is het Russische leger ook actief bezig de straat tussen de Zwarte Zee en de Zee van Azov te blokkeren. Dit verhindert schepen naar de Oekraïense havenstad Marioepol te varen. Volgens het Britse ministerie van Defensie werd ook een amfibische landing (denk aan de landing in Normandië) uitgevoerd in het gebied tussen Melitopol en Marioepol. Daarvoor is momenteel echter geen uitsluitend bewijs behalve een verklaring van het Pentagon.
(jvdh)