Het is al zowat tien jaar geleden dat de prijzen in de eurozone nog zo snel stegen. Economen, beleggers én centraal bankiers zijn verdeeld in twee groepen. Volgens het ene kamp zal de hoge inflatie volgend jaar vanzelf weer kalmeren, het andere kamp vreest dat de prijsstijgingen een langdurig fenomeen zijn. Maar over één zaak is iedereen het eens: in de komende maanden zijn forse prijsstijgingen niet uitgesloten, en wel om verscheidene redenen.

1. Ontwrichte toeleveringsketen

Speelgoed voegt zich bij de steeds langere lijst van producten die wellicht duurder zullen worden door leveringsproblemen. Experts in de speelgoedindustrie verwachten prijsstijgingen van 5 tot 10 procent in het komende najaar. De redenen: de productie in Azië loopt door de coronacrisis nog niet zo gesmeerd als normaal en de transportkosten lopen op, omdat heel wat bedrijven in de logistieke keten – van containerschepen tot vrachtwagens – met personeelstekorten kampen of nog niet op volle capaciteit draaien.

2. Schaarse grondstoffen

Zelfs al zouden de logistieke bottlenecks van de baan zijn, daarmee zijn de leveringsproblemen nog niet van de baan. Van computerchips over papier tot aluminium of hout, verscheidene grondstoffen blijken erg schaars te zijn op de wereldmarkten. Dat leidt tot hogere prijzen.

Febelgra, de federatie van de grafische industrie, schetst de situatie op de papier- en kartonmarkt: “De vraag naar papier is in China enorm gestegen. Om aan deze vraag te voldoen, koopt China grote volumes pulp – de basisgrondstof voor het maken van diverse papiersoorten – op tegen hogere prijzen met navenant effect voor de Europese markt.”

“Daarenboven zijn de energieprijzen overal aan het stijgen die op hun beurt samen met de hogere transportkosten, de papier- en kartonprijzen extra doen stijgen.”

3. Energieprijzen in de herfst

De energieprijzen zitten in heel Europa fors in de lift, meldde Eurostat. De elektriciteitsprijzen bereikten in België zelfs hun hoogste peil ooit.

Het is nu hopen op zachte herfst- en wintermaanden, want bij een koud najaar dreigen de prijzen van aardgas en elektriciteit nog verder te stijgen door de grotere vraag. Hoe de prijzen gaan evolueren, zal ook afhangen van de internationale energiemarkten en het beschikbare aanbod van onze buurlanden.

4. “Kappersinflatie”

Economen zijn ook beducht voor “kappersinflatie”. Dat zijn prijsstijgingen bij de heropening van sommige diensten die vandaag niet of maar gedeeltelijk open zijn als gevolg van coronabeperkingen.

Het is niet uitgesloten dat de ondernemers en bedrijven die nieuwe start zullen aangrijpen om hun tarieven op te trekken, zoals de kappers die dat al eerder deden bij hun heropening. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij het opstellen van de prijsbrochures voor het nieuwe seizoen, bijvoorbeeld in de reisbranche.

5. BTW in de horeca verhoogt binnenkort

Op 30 september loopt de tijdelijke BTW-verlaging voor de horeca, een steunmaatregel van de federale regering, af. Het btw-tarief verhoogt dus vanaf 1 oktober weer van 6 naar 21 procent voor dranken en van 6 naar 12 procent voor maaltijden.

Of de uitbaters hun basisprijs simultaan gaan verlagen, is maar de vraag. Het is best mogelijk dat ze ervoor zullen opteren om de BTW-verhoging deels of gedeeltelijk door te rekenen aan de consument.

6. Loon-prijsspiraal

Als de hoge inflatie lang aanhoudt, zal ze ook doorwegen in de loononderhandelingen tussen werknemer en werkgever. De werknemer zou kunnen aandringen op een hoger loon om zijn koopkracht te beschermen. Maar daardoor kan een nefaste spiraal ontstaan: hogere loonkosten leiden tot hogere productiekosten, en dus tot hogere prijzen.

Volgens ING-econoom Carsten Brzeski zijn er in Duitsland enkele signalen te zien die erop wijzen dat de vakbonden in de collectieve loononderhandelingen compensaties zullen eisen voor de huidige hoge inflatie.

7. Soepel geldbeleid

De Europese Centrale Bank zou met een strakker geldbeleid de oplopende inflatie een halt kunnen toeroepen. Maar de meningen zijn binnen de ECB verdeeld. Nederland en Oostenrijk, traditioneel landen die voorstander zijn van een behoudend monetair beleid, vinden het hoog tijd voor een verstrakking.

Maar de meerderheid lijkt de stelling te volgen dat de inflatie maar tijdelijk is en het nog te vroeg is om steunmaatregelen in te trekken. Vooralsnog wijst niets erop dat ECB-voorzitster Christine Lagarde op de rem gaat staan.

(bzg)