De Spoorvisie 2040, het toekomstplan voor het treinverkeer in België, heeft weinig impact op de afname van CO2-uitstoot en het aantal auto’s op de weg. Dat berekende het Federaal Planbureau.

Wat voorafging: Volgens eerdere berekeningen zou het personenverkeer per trein in de periode 2019-2040 met 2,8 procent dalen, wat vooral komt door de toename van telewerken. De Belgische regering heeft juist de ambitie om het aandeel van het treinverkeer op te trekken, van 8 procent in 2019 tot 15 procent in 2040.

• Om dat te realiseren, is een beleidswijziging nodig. Anders blijft het aandeel van het treinverkeer steken op die 8 procent.
• Daarop ontwikkelde de FOD Mobiliteit een toekomstplan: de Spoorvisie 2040. Het Federaal Planbureau werd vervolgens ingeschakeld om te becijferen wat de impact van dit plan is.
• Het Federaal Planbureau gaat daarbij uit van verschillende scenario’s. Bij het meest gunstige scenario zou het gebruik van de trein een boost geven van 40 procent.
• Daarvoor moet zowel het aanbod sterk toenemen als de in-reistijd (de tijd waarin de reiziger zich in de trein bevindt, inclusief overstappen) gevoelig korter worden.

Opgemerkt: daarbij zij er sterke verschillen tussen de spits en de daluren.

• In de daluren zou het treinverkeer met 58,1 procent toenemen.
• In de ochtendspits is er dan een veel kleinere toename van 22,3 procent, als er meer treinverkeer richting Brussel zou komen.

Gevolgen op het verkeer zijn beperkt

Conclusies: de impact op het wegverkeer zou bijzonder beperkt blijven, ook de CO2-uitstoot gaat niet gevoelig achteruit.

• Ondanks de boost van 40 procent aan treinverkeer, zou het plan amper helpen om minder auto’s (en dus ook minder files) op de weg te hebben.
• Het autoverkeer zou met 6,4 procent groeien tegen 2040. Eerder werd 8,1 procent verwacht.
• Er zijn verschillen per zone:
  • In de GEN-zone (de rand rond Brussel) zou het spitsverkeer met 4 procent kunnen afnemen.
  • Het autoverkeer rond Antwerpen zou door meer goederenverkeer via het spoor af kunnen nemen met amper 0,6 procent, tijdens de ochtendspits wordt dit 2 procent.
• Ook een gunstig effect op het milieu blijft uit. De uitstoot van broeikasgassen zou door het toekomstplan amper maximaal 1,3 procent lager liggen. De niet-uitlaatemissies zouden wel hoger liggen.

Oorzaak: de auto “profiteert het meest”.

• Volgens het Federaal Planbureau is het juist de auto die “het meest profiteert van de vrijgekomen capaciteit op de weg.”, schrijft De Morgen.
• Andere manieren van vervoer, zoals wandelen, fietsen, bus en tram leveren meer in.
• De metro verliest in dit model het meeste terrein en moet 5 procent inleveren.
  • Daarbij is echter enkel rekening gehouden met de metro als hoofdvervoermiddel. Het Federaal Planbureau merkt op dat de Brusselse metro misschien meer gebruik kent als ook het verkeer naar de Brusselse treinstations toeneemt, maar dat is niet onderzocht.