De Russische president Vladimir Poetin kwam woensdag naar Genève met niets te verliezen, aangezien hij het al lang geleden heeft opgegeven om de goedkeuring van het Westen te zoeken. En hij vloog naar huis met zo ongeveer alles wat hij wilde – een top die zijn leiderschap van een van ’s werelds twee grootste kernmachten liet zien en erkende dat van wereldwijde veiligheid zonder hem momenteel geen sprake kan zijn.
Critici voeren aan dat Bidens zet om de Russische autocraat een wereldwijd platform te geven Poetin de legitimiteit en het respect gaf waar hij naar hunkert, in plaats van hem te straffen voor al zijn gestook, sabelgekletter en wereldwijde pogingen tot ontwrichting van regimes. Biden argumenteerde dat er geen degelijk alternatief is voor persoonlijke gesprekken. Hij gooide Poetin ook wat diplomatieke aardigheden toe: noemde hem stoer, slim en “een waardige tegenstander” in de aanloop naar de top en verwees naar de gesprekken als gaande tussen “twee grote mogendheden” terwijl hij met Poetin ging zitten. Het zijn allemaal dingen waar Poetin mooi mee kan uitpakken thuis.
De zakelijke toon van de top van Genève contrasteerde met de dominantie van Poetin op de top van Helsinki in 2018, toen de Russische leider als beste uit de bus kwam en toen president Trump zelfs zijn kant koos tegen de Amerikaanse inlichtingendiensten in over de vraag of Rusland zich bemoeide met de verkiezingen van 2016. Trump had Poetin ontmoet zonder functionarissen, alleen met een tolk. Maar uiteindelijk hebben de hoge verwachtingen van Poetin voor Trump weinig opgeleverd voor Moskou, terwijl de benadering van Biden op zijn minst de betrekkingen kan stabiliseren.
Wat wilde Poetin verkrijgen van de top? Respect, om te beginnen
Die betrekkingen bereikten hun laagste dieptepunt sinds de Koude Oorlog in de afgelopen maanden. Na de top van woensdag noemde Poetin Biden “constructief” en “nuchter”, waarmee hij aangeeft dat hij bereid is om uiteindelijk toch de dialoog aan te willen gaan over met kernwapens, cyberbeveiliging en andere knelpunten tussen de twee supermachten.
Die verschuiving werd ook weerspiegeld in pro-Kremlin-media: weg was het gebruikelijke portret van de Amerikaanse president als een huiveringwekkende bedreiging voor de mondiale stabiliteit. In plaats daarvan werd Biden afgeschilderd als de leider van een grote macht die een andere leider van een grote macht ontmoette.
Wat wilde Poetin verkrijgen van de top? Respect, om te beginnen. Het zelfbeeld van Poetin – als wereldleider die Rusland positioneert als de sleutel tot wereldwijde veiligheid – staat centraal in zijn gevoel van status en hoe hij zijn legaat ziet. “Ons een-op-eengesprek duurde bijna twee uur. Het is niet elke wereldleider die zoveel aandacht krijgt”, zei Poetin op een persconferentie na de top.
Er is een dialoog op gang gebracht, maar ook niet meer dan dat
De top heeft sowieso een impasse in de betrekkingen opgeheven en een dialoog op gang gebracht over strategische wapenbeveiliging en cyberbeveiliging. Ondertussen erkenden de leiders elkaars rode lijnen. Voor Moskou is dat het doel van Oekraïne om toe te treden tot de NAVO; voor Washington: gevaarlijke cyberaanvallen zoals de ransomware-hits die volgens de Amerikaanse autoriteiten zijn gelanceerd door Russische hackers.
Het zou echter een vergissing zijn te denken dat de top de betrekkingen van Moskou met Washington heeft genormaliseerd. Voor Moskou kan er geen reset plaatsvinden zolang de sancties tegen Rusland en een pak Russen blijven bestaan. Maar de gesprekken boden in ieder geval enige duidelijkheid in de wederzijdse verwachtingen.
Sergei Ryabkov, de Russische vice-minister van Buitenlandse Zaken, vertelde de Russische krant Kommersant dat gesprekken over strategische wapenbeperkingen binnen enkele weken zouden kunnen beginnen. Hij zag de verklaring van de gezamenlijke top dat er geen winnaars zouden kunnen zijn in een nucleaire oorlog als “een belangrijke prestatie”. “Alle spelletjes hieromtrent, dubbelzinnigheden, het discours oppompen, het is allemaal niet alleen schadelijk, maar ook gevaarlijk. Nu hebben we een referentiepunt”, zei hij.
(am)
Lees ook: