PS tekent overlijdensakte Wilmès II: "In juni kan premier vertrouwen komen vragen in Parlement"

De Wetstraat weet waar ze aan toe is: de socialisten laten weten dat ze het federale minderheidskabinet niet meer steunen, vanaf juni. Daarmee komt er dan een voortijdig einde aan Wilmès II, tot grote woede van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR). Iedereen maakt zich op om dan te gaan onderhandelen, al weet niemand waar dat toe zal leiden.

In het nieuws: Het einde van het minderheidskabinet.

De details: Nog dik één maand heeft de regering van premier Sophie Wilmès (MR), en dan loopt in juni de regeling van de volmachten af. Meteen valt dan logischerwijze het doek.

Afgelopen weekend was de superkern een mager beestje: slechts twee KB’s stonden op de agenda, kleinere zaken. “De ballon van de volmachten is compleet leeggelopen“, zo vat een voorzitter samen. Zo werd zaterdag voor alle partijvoorzitters nog eens duidelijk wat iedereen al langer weet: het werkt niet, dat systeem met de volmachten.
Tegelijk kreeg vrijdag de premier haar ‘grote examen’ niet verwerkt: met stijgende verbazing zaten de partijvoorzitters elk thuis voor de buis te kijken naar hoe die Nationale Veiligheidsraad met premier Wilmès de communicatie in het honderd liet lopen. Zeker voor de twee grootste partijen van het land leverde het frustratie op: zowel de N-VA als de PS zitten onrechtstreeks mee in het bad van die Veiligheidsraad, met respectievelijk Jan Jambon (N-VA) en Elio Di Rupo (PS) als ‘secondanten’ naast Wilmès.
De ene voorzitter kon het niet aanzien, zo veel onkunde, en zette zelfs halverwege z’n tv uit om naar bed te gaan. De andere bestempelde het als ‘lamentabel’, met de bedenking dat honderdduizenden, ook ouderen en kwetsbaren, hadden zitten wachten tot een nachtelijk uur op een vreselijke en onverstaanbare slideshow.
De PS-voorzitter Paul Magnette maakte zich in het weekend op voor kritische vragen op z’n partijbureau en nam een beslissing, die hij maandag aan de partijtop duidelijk maakte: “Tenzij er opnieuw een serieuze opflakkering is van het virus, zijn er geen dwingende redenen om die volmachten te verlengen“, zo liet Magnette z’n bureau weten.
Nog belangrijker: de PS gaat ervan uit dat daarmee het ‘vertrouwen aan de regering’, dat voor zes maanden gegeven was als deel van de oplossing die men uitwerkte om de restregering Wilmès te laten doorstarten, ook opgezegd wordt. “Het is niet onlogisch voor de regering om dat vertrouwen dan opnieuw te vragen, en dan te zien of er nog een meerderheid is. Het antwoord op die vraag is meteen het signaal om al dan niet opnieuw te gaan onderhandelen. Dat is voor eind juni“, zo is bij de PS te horen.
Ook de sp.a-voorzitter Conner Rousseau zit op die lijn: zonder volmachten, vervalt het vertrouwen. Dat moet Wilmès dan al in juni, en niet in september vragen. Het omgekeerde zou pas vreemd zijn, voor de sp.a.
De N-VA gaf nooit z’n vertrouwen, maar enkel steun voor de volmachten. Zonder de zetels van PS, sp.a en N-VA heeft Wilmès II in elk geval ook mathematisch geen zetels genoeg meer in het Parlement om het werkbaar te houden.
Binnen de regering geven CD&V en ook Open Vld aan dat de volmachten niet lopen. Ook Joachim Coens (CD&V), die week na week de superkern bijwoonde, kan alleen maar vaststellen dat de koker van volmachtbesluiten leeg is. De CD&V-voorzitter zit op de lijn van sp.a en PS: in juni onderhandelingen beginnen.

Boulevard van gebroken woorden: De relaties tussen de voorzitters in de Wetstraat waren al niet optimaal, en nu komt dit.

De reactie van Georges-Louis Bouchez (MR) was furieus. De voorzitter van de Franstalige liberalen was de grote ‘winnaar’ van de doorstart van de restregering: de MR kreeg én het premierschap én zes federale ministers én de Europees Commissaris, nooit was een partij meer overbedeeld ten opzichte van het aantal zetels dat ze haalt. Bouchez probeerde de afgelopen dagen uit alle macht elk debat over een nieuwe regering te vermijden, en schoof de datum om nog maar te beginnen praten systematisch naar september, de parlementaire opening van het jaar.
“Betreurenswaardig dat sommigen hun engagementen vergeten en hun gegeven woord breken. De volmachten moeten geëvalueerd worden eind juni. Juni valt vroeg dit jaar. Het vertrouwen aan de regering is gegeven tot de parlementaire rentrée, maar ook die is blijkbaar vervroegd”, zo sneerde Bouchez op Twitter naar Magnette. Hij voegde er nog aan toe: “Ik heb het over respect voor het gegeven woord … maar het is duidelijk dat dat voor sommigen blijkbaar niet belangrijk is.”
“Moeten wij dan zogezegd hopen met die mensen weer aan tafel te komen?“, zo was het droge commentaar bij N-VA, na het zien van die vijandigheden tussen MR en PS. Bart De Wever (N-VA) probeerde midden mei met beiden een grote regering te maken, wat na een aanvankelijke toezegging mislukte: ook de N-VA voelde zich achteraf zwaar verraden door Magnette.
Opvallend, aan Franstalige kant kwamen zowaar het cdH én DéFI de MR ter hulp. Die minipartijtjes steunen met hun 5 en 2 zeteltjes ook de volmachten, en willen blijkbaar wel volhouden:
- “Veel partijen zeggen al ‘neen’ tegen de verderzetting van de volmachten. Hebben we geen andere hangijzers in het vuur momenteel? De sterkte van deze crisis, die nog niet gedaan is, plus de enormiteit van de economische herlancering, vragen toch een serene analyse“, zo liet cdH-voorzitter Maxime Prévot weten, tot plezier van Bouchez, die z’n tweet likete.
- “Een akkoord is een akkoord. Dit akkoord voorziet erin om de volmachten te evalueren na drie maanden. Daar zijn we nog niet. De medische toestand blijft zeer ernstig. Kunnen we nu echt al de situatie midden juni beoordelen?”, zo stelde DéFI-voorzitter François De Smet.
- Beide partijtjes genieten volop van mee aan tafel te zitten bij de ‘grote jongens’, zo bleek week na week op de superkern, waar zeker De Smet ellenlange tussenkomsten hield. Maar ze zijn van geen tel voor Bouchez: mathematisch valt er nauwelijks iets mee te doen om een regering te maken.

En nu? Het terrein is verre van voorbereid om straks in juni een stabiele regering te vormen.

Paars-groen is ver weg: met de groenen botert het niet, en tussen PS en MR is de liefde niet groot. Tussen sp.a en MR al helemaal niet. Maar paars-geel is nog verder weg: de N-VA is net in haar sociaaleconomische analyse naar rechts opgeschoven, terwijl de PS een heel linkse analyse maakt. Het enige wat ze gezamenlijk vaststellen, is dat ze door de deelstaatregeringen meegezogen worden in een crisisaanpak die federaal helemaal mank loopt.
Eén ding is daarbij zeker: er is geen begin van serieuze contacten over de taalgrens heen. “Het komt langzaam maar zeker wel organisch op gang, voorzitters die al eens praten met elkaar”, zo is bij de PS te horen. Bij N-VA een soortgelijk verhaal: de contacten lagen wat stil, men kijkt de kat uit de boom, ook naar hoe de Open Vld-race straks afloopt.
Opvallend: terwijl Bouchez woest reageert, komt een ander signaal van bij de premier. Wilmès pleitte al verschillende keren, zowel voor als achter de schermen, voor een stabiele meerderheid. “Ze is het beu, die onduidelijkheid, dat onwerkbare. Het zou ons niet verbazen als ze straks zelf al in juni het vertrouwen vraagt”, zo is aan Franstalige kant te horen. Dat de voorzitter en de premier niet altijd op één lijn zitten, is ondertussen wel voor velen ook duidelijk: de menselijke prijs die de premier betaalt, is heftig.
Een terugkeer van de regering Wilmès naar de status van ‘lopende zaken’ heeft ook één heel praktisch effect: dan komt het Paleis weer aan zet. Want zolang er een regering met volheid van bevoegdheid is, kan de koning niemand aanduiden om een regering te vormen. Tot dan verloopt alles informeel, zonder een (in)formateur of opdrachthouder. “Misschien lukt dat wel beter, zonder inmenging?”, zo vraagt een voorzitter met een knipoog.
Wat wel duidelijk is, zowel voor N-VA als PS: de huidige federale ploeg is door het ijs gezakt, een aantal ministers kon manifest inhoudelijk de crisis niet aan. “Iedereen hoopt dat het nog in orde komt met de aanpak, maar er moet straks wel een onderzoekscommissie komen in het Parlement. We moeten vermijden dat dit ooit nog opnieuw gebeurt”, zo is bij de PS te horen.

Testen, testen testen, of is het tellen, tellen, tellen? Het rommelt tussen Philippe De Backer (Open Vld) en Sciensano over de testen.

25.000 PCR-testen, zoveel wil de federale regering tegen 4 mei gaan doen, om de exitstrategie deftig te kunnen uitrollen. De Nationale Veiligheidsraad beloofde vrijdag in haar powerpointpresentatie zwart-op-wit die 25.000 tests en een mogelijke opschaling tot 45.000.
Dat die testen nodig zijn om de crisis te bestrijden, is een open deur intrappen: “We hebben één simpele boodschap voor alle landen: testen, testen, testen”, stelde directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus van het WHO op 16 maart. “Je kan geen vuur verslaan met de ogen dicht.”
Een week later, in het weekend van 21 maart, werd Philippe De Backer (Open Vld) aangesteld in de regering om de taak van Maggie De Block (Open Vld) op vlak van de bevoorrading van testen en medisch materiaal over te nemen, tot verrassing van een aantal mensen binnen de regering zelf.
De Backer is, als biomedisch wetenschapper, de geknipte persoon, zo was binnen de regering te horen. Ook al was de Antwerpse liberaal van plan om de politiek te verlaten, zoals hij al in het voorjaar van 2019 aankondigde, hij maakte helemaal z’n comeback. Meteen kondigde hij ook aan heel snel naar 10.000 testen per dag te willen gaan, nu meer dan vijf weken geleden.
Maar ondertussen schort het serieus met die belofte. Zondag nog zat men volgens de cijfers van Sciensano, het wetenschappelijk centrum van de overheid dat de crisis bestrijdt, aan 6.229 testen. Behoorlijk ver van de beloofde 10.000 testen dus.
“Wij verschieten iedere morgen van de resultaten. Dat er nu maar 6.000 testen zijn uitgevoerd, is beschadigend. Dat tast het imago aan van de minister. Want we zitten daar wel degelijk boven”, zo is op het kabinet De Backer te horen. Daar schermt men met eigen resultaten, waaruit blijkt dat de verschillende privélabs van BioGazelle, Giga, GSK, Johnson&Johnson en UCB samen al boven de 10.000 zitten, sinds 24 april. Dit weekend hadden ze dus ruim boven de zelfopgelegde norm moeten zitten, zo vindt het kabinet.
“Wij rapporteren het aantal testen dat gebeurd is in de labo’s, dat zijn 14.000 tot 15.000 testen per dag nu. Maar Sciensano filtert naar wat ‘epidemiologisch verantwoord’ is. Zij tellen anders”, zo is bij De Backer te horen. Ze spreken van “een leercurve“, maar men maakt zich sterk dat iedereen klaar is om tot 25.000 testen te gaan.
Vanaf maandag zijn er andere regels: “Laboratoriumtesten worden aangeboden aan alle mensen die ze nodig hebben: iedereen die symptomen heeft en van wie de arts vermoedt dat hij of zij besmet is, voor mensen die door hun beroep in hoge mate zijn blootgesteld aan het virus, en voor mensen die intensief contact hebben gehad met een besmet persoon”, zo kondigde de Veiligheidsraad aan. Dat zou meteen veel meer stalen moeten opleveren, tot nu toe mocht dat testen dus niet. “En dan zullen de labo’s klaar zijn.”
“Ook serologische tests (die immuniteit opsporen) zullen een rol spelen”, zo kondigde de regering nog aan. Vraag is hoe ver men daar staat: zogenaamde ’thuistests’ zijn verboden, geen enkel privé-initiatief is daarrond nu mogelijk. Maar deze testen zijn veel makkelijker, één druppeltje bloed volstaat om quasi meteen een antwoord te hebben. Deze zouden op grote schaal kunnen uitgerold worden, maar voorlopig zijn ze dus zelfs nog verboden.
Hoe dan ook, met de discussie over de cijfers die loopt, dreigt net als bij het aantal doden tellen een op z’n minst communicatief fiasco: vijf weken na beloftes over 10.000 testen, blijft de dikke mist hangen. De oppositie, en die zijn met velen, lijken ondertussen steeds meer hun geduld met De Backer te zijn verloren. Deze week komen er hoe dan ook kritische vragen in het Parlement.
Onschuldig zijn die lage cijfers van Sciensano allerminst. Onder meer in OESO-vergelijkingen doet België het toch maar pover, ten opzichte van soortgelijk getroffen landen. België zit aan 17,8 testen per 1.000 inwoners, Spanje aan 28,6 testen per 1.000 inwoners, en Italië zelfs 29,7 testen per 1.000 inwoners.
Overigens was viroloog Marc Van Ranst er op z’n dagelijkse media-afspraak als de kippen bij om de strategie van de Nationale Veiligheidsraad al te relativeren: “We hebben nu een nieuwe fetisj gevonden en dat is testen. Ik ondersteun dat uiteraard. Maar de kans dat het overgebruikt zal worden, zit er zeker in”, zo stelde hij op VTM.

Interessant om te volgen: Marc Van Ranst blijft zich in de kijker spelen.

Op 1 mei zal de ondertussen in Vlaanderen wereldberoemde viroloog te gast zijn bij het extreemlinkse PVDA. De communisten vieren hun 1 mei met een tweedaags ‘online festival’ om hun “helden” te vieren.
Daarbij zijn naast Van Ranst onder meer ook de Cubaanse dokters te gast, die in Italië zijn gaan helpen, en ook Daan, de artiest die over de aanslagen op 9/11 in de VS het volgende liet optekenen in De Standaard: “Toen het eerste vliegtuig insloeg, dacht ik ‘eindelijk!’ en ben ik een bak bier gaan halen. Mijn eerste reactie was: ‘de Amerikanen krijgen een koekje van eigen deeg’.”
Van Ranst ziet geen graten in z’n aanwezigheid. “Ik zie begot niet in wat daar verkeerd aan is. De N-VA mag ook bellen voor een gesprek op haar 11 juli-viering, ik ben nog vrij”, zo reageert hij fel aan Het Nieuwsblad. Of hij ook beschikbaar is voor die andere extremistische partij, maar dan op rechts, Vlaams Belang, is eerder de juiste vraag.
“Het is bekend dat je mijn politieke gedachtegoed in de linkse sfeer kunt zoeken. Maar wie mij één virologisch advies kan tonen waar een politieke kleur in zat, mag mij dat altijd tonen”, zo stelt Van Ranst.
Dat roept in de Wetstraat toch vragen op. Na afloop van de Veiligheidsraad nog verklaarde Van Ranst dit weekend letterlijk: “Er is hard ingezet op het open krijgen van de winkels, maar we zijn meer dan consumenten. Als mensen kunnen kiezen, dan gaan ze liever naar familie en vrienden dan winkelen.”
En ook zijn plots opgelegde norm van ‘100 ziekenhuisopnames per dag’ om winkels opnieuw te kunnen openen, waar hij dit weekend mee afkwam in één van z’n mediaoptredens, leidde tot verbazing binnen de regering: “Nergens doorgesproken, dit”, zo stelt men vast.

Alles komt terug: Op 15 mei stemt de Senaat opnieuw over Zakia Khattabi (Ecolo).

Het Grondwettelijk Hof heeft nog steeds een Franstalige rechter nodig. En Ecolo, dat aan de beurt is om iemand aan te duiden, blijft volhouden. Het moet en zal Zakia Khattabi, de oud-voorzitter van Ecolo, zijn. Hoewel de vorige verkiezing eindigde op een pijnlijk debacle, duwen de groenen haar weer naar voren.
De stemming vindt plaats in de Senaat. Een voordracht heeft twee derde van de stemmen nodig, normaal is dat geen enkel probleem. Maar Khattabi heeft zichzelf niet bepaald populair gemaakt in haar carrière, en kampte van bij de start met een bijzonder vijandige Vlaams Belang en N-VA.
Alleen, ook anderen keerden zich tegen Khattabi. Onder meer Els Ampe (Open Vld) stemde tegen, maar meer dan vermoedelijk waren de stemmen van PVDA cruciaal: hoewel ze het wel beloofden, bezorgden zij waarschijnlijk Ecolo de nederlaag.
Op 15 mei komt er een nieuwe test. Meteen ook een beetje voor Vivaldi: Ecolo moet rekenen op de MR, Open Vld, PS, sp.a, CD&V, cdH, maar dus ook de PVDA om toch maar Khattabi benoemd te krijgen.
“Het was een agressieve seksistische en racistische campagne die de N-VA tegen haar lanceerde, waarbij leugenachtige info werd verspreid”, zo fulmineerde Ecolo-voorzitter Jean-Marc Nollet in maart daarover. Hij stelde dat “de rechtsstaat in gevaar is, als Khattabi niet benoemd wordt”. Afspraak dus midden mei, om te zien of die rechtsstaat nog overeind staat dan.

Drie ministers, of vier? De mondmaskers zijn een ‘gedeelde’ bevoegdheid geworden. Iedereen doet z’n zegje.

Op 4 mei zijn mond- en neusbedekking verplicht op trein, tram en bus. Alleen, wat we vrijdag al wisten, wordt nu bevestigd: de belofte om elke Belg zo’n stoffen masker te bezorgen, zal tegen dan niet uitgevoerd zijn.
Vicepremier Koen Geens (CD&V) ruimt een beetje puin op dat vlak. Ooit waren de maskers de bevoegdheid van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld), die het moest doorgeven aan Philippe De Backer (Open Vld), die verantwoordelijk werd voor het medisch materiaal. Maar Geens kreeg specifiek de taak van ‘binnenlandse productie’ van de maskers.
De Backer verklaarde dit weekend dat er twaalf miljoen maskers onderweg zouden zijn, maar dat bleek niet te kloppen: Geens corrigeerde, en kondigde meteen ook aan dat iedereen eigenlijk best zelf z’n masker zou maken, want dat er geen enkele zekerheid zou zijn over wanneer die maskers zouden arriveren.
“De bestelling is geplaatst door Defensie”, zo liet Geens weten, waardoor meteen een vierde minister, Philippe Goffin (MR) van Defensie, mee in bad zit om de mondmaskers te voorzien.
In Vandaag op Eén ging Geens alvast samen met tv-persoonlijkheid Lieven Scheire die doe-het-zelfmondmaskers promoten. Zelf maakte z’n kabinetschef al een masker voor hem, zo vertelde Geens aan Danira Boukhriss. Lieven Scheire bedacht ter plekke een geniale slogan voor de maskers die vanop het kabinet-Geens geproduceerd worden: “Genaaid door Justitie“.
In Brussel en Wallonië reageert men ondertussen enthousiast dat deze deelstaten ‘mee bevoegd’ zijn geworden voor de mondmaskers. Terwijl de Vlaamse regering ervoor huiverde om in dit politieke moeras getrokken te worden, wilde Brussel net die bevoegdheid, daar drongen ze op de Veiligheidsraad op aan. Minister-president Rudi Vervoort (PS) kondigde gisteren aan voor alle Brusselaars mondmaskers te gaan kopen.
En ook het Waals Gewest gaat er aankopen: Elio Di Rupo (PS) maakt 7,3 miljoen vrij, zo’n 2 euro per Waal, om iedereen een masker te kopen. Vermoedelijk krijgt men daar dus zowel van het Waalse Gewest een masker, én daarnaast dus twee stoffen filters van de federale regering, en later mogelijk nog een stoffen masker dat Defensie bestelde.
Ook opvallend, terwijl Geens volop de maskers promootte, en Wilmès vrijdag ze nog “een sleutelrol bij de exitstrategie” toedichtte, goot De Block er koud water over: “Als wij nu maskers laten naaien, hadden wij dat ook over drie maanden kunnen doen, als dat nuttig zou geweest zijn. Het is een bijkomende barrière, maar het gaat het virus echt niet tegenhouden, het is een vals gevoel van veiligheid.”
Overigens was De Block in een scherpe bui. In datzelfde interview met Terzake, maakte ze brandhout van haar partijgenote Els Ampe (Open Vld). Die is kandidaat-voorzitter, en laat zich opmerken met videoboodschappen aan de premier, waarbij ze vraagt de “lockdowndictatuur te stoppen”. “Dat is dodelijk“, zo stelde De Block. Op de vraag of De Block dat Ampe al had gemeld, antwoordde de minister: “Dat heeft geen zin.”

China, wereldleider in strijd tegen corona: De Chinezen oefenden enorme druk uit op de EU, om niet te kritisch te zijn in hun rapport over fake news uit China.

Drie keer op z’n minst klaagden Chinese diplomaten bij de Europese Unie over een te kritische houding, en dreigden ze de ‘bilaterale relaties’ te laten verzuren, als de EU te kritisch zou zijn over Chinese propaganda over het coronavirus.
En blijkbaar lukt het de Chinezen nog ook, om al te kritische passages uit een rapport van de EEAS, de Europese diplomatie, geschrapt te krijgen. Dat kon Politico aantonen, nadat het twee versies van het mediarapport van de EEAS in handen kreeg. Kritische passages met betrekking tot China waren verwijderd.
Zo sprak het eerste rapport van een vals bericht op d e website van de Chinese ambassade in Parijs. Daarin stond te lezen ‘dat ouderlingen in Franse rusthuizen aan hun lot werden overgelaten en van honger en ziekte stierven’. Na een woeste reactie van de Franse president Emmanuel Macron verdween dat bericht.
Wereldwijd probeert China uit alle macht om haar imago op te poetsen en niet de schuld te krijgen van de wereldwijde pandemie, die de helft van de mensen op aarde ondertussen in een lockdown houdt. Daarbij zijn alle middelen goed, en wordt de waarheid manifest onder de mat geveegd. Van persvrijheid was al geen sprake meer, maar nu gaat het verder, tot en met systematisch andere landen onder druk zetten. Onder meer Australië kreeg daarmee te maken.