Morgen al kan de abortuswet perfect op de agenda van de Kamer opduiken. Tegen dan moet het trio onderhandelaars een oplossing klaar hebben, willen ze Arizona levend houden: door in ‘consensus’ op te treden, zouden ze een stevig signaal geven. Maar de kans dat dat lukt, is klein. Ondertussen komt alles terug bij deze regeringsvorming. Onvermijdelijk dus ook de PS, die ‘reflecteert’ over al dan niet een coalitie met de N-VA. Of daar veel concreets kan uitkomen, is maar zeer de vraag.

In het nieuws: Morgen op de plenaire sessie is het meteen money time voor het abortusvoorstel.

De details: Iedereen kijkt uit naar hoe men dit dossier evacueert.

• Omdat het de laatste zitting is van de Kamer voor het zomerreces, is het een extra lange plenaire sessie, zowel woensdag als donderdag. Dat wil praktisch zeggen dat wie dat wil, al morgen het wetsvoorstel kan toevoegen aan de agenda, om het te stemmen.
• Normaal gebeuren dergelijke wijzigingen in de agenda in consensus, onder de fractieleiders die bijeenkomen de middag voor de plenaire meeting. Maar lukt dat niet, dan kan een gewone meerderheid van de Kamerleden bij het begin van de zitting, woensdagnamiddag, gewoon de agenda wijzigen.
• De PS of PTB/PVDA kunnen dus morgen perfect al in gang schieten, en de zaak opgooien. Gisteren nog stuurde PS-voorzitter Paul Magnette een perscommuniqué om te verklaren “dat het moment van de stemming nu is aangebroken“.
• “Het recht van vrouwen om over hun lichaam te beschikken, kan nooit iets zijn waarop we gaan afdwingen. Evenmin is het aanvaardbaar om de democratie en de instellingen van ons land op deze slechte manier te behandelen. Dit is een gevaarlijk precedent”, zo stelde Magnette. Hij refereert daarbij naar de Raad van State, die een beetje ‘misbruikt’ wordt door de tegenstanders van het voorstel, een filibusteractie. Door telkens opnieuw advies te vragen, kon het voorstel al drie keer niet gestemd worden.
• Tegelijk met de Kamer, is er in het Vlaams Parlement dan een belangenconflict dat behandeld moet worden: Vlaams Belang wil daar proberen om de zaak tegen te houden. Als drie vierde van een parlement immers de ‘alarmbelprocedure’ luidt, kan een ander parlement niets beslissen. Spannend is het niet: het Belang haalt die stemmen niet. Zelfs als N-VA en CD&V zouden willen, hebben ze nog Open Vld nodig, en die gaan dat zeker niet doen.
• Maar zo komt het dossier in sneltempo nu op de agenda. In de wandelgangen is te horen dat Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert volop bezig is een consensusvoorstel te zoeken, samen met CD&V-voorzitter Joachim Coens. Maar voor de N-VA is de trein al vertrokken: veel marchanderen aan het voorstel zien zij niet zitten. Het voorstel moet weg, er moet opnieuw van nul begonnen worden.
• Overigens kan het voor de liberale onderhandelaars, twee van de ‘drie koningen’, nauwelijks een verrassing geweest zijn dat de N-VA over abortus zo’n punt maakte: al vorige week maandag, op een lange vergadering op de Gulden Vlieslaan bij de MR van Georges-Louis Bouchez, tussen Bart De Wever (N-VA) en de drie, werd het onderwerp ruimschoots besproken. En het harde N-VA-standpunt overgemaakt, zo is bij CD&V te horen.

Ten gronde: Er zijn nog een pak ‘evacuatieroutes’ open rond het voorstel.

• Bij zowat alle partijen die ‘voor’ het wetsvoorstel zijn, zijn bedenkingen. Die draaien voor een groot deel rond het al dan niet strafbaar maken en houden. In wat nu voorligt, zou abortus compleet uit de strafwet verdwijnen: zelfs wie na 18 weken nog een ingreep uitvoert, kan niet vervolgd worden. Meer zelfs, er komt wél een strafmaat voor wie abortus probeert te verhinderen.
• Onder meer Stefaan Van Hecke, de justitiespecialist van Groen, keert zich daarom tegen de wet. Maar hij is niet het enige groene Kamerlid dat bedenkingen heeft, zo stelt hij zelf.
• Bij de MR is Kamerlid Michel De Maegd, een voormalige tv-presentator, fel gekant tegen het voorstel. Maar ook MR-collega’s Isabelle Galant en Benoît Friart zijn tegen, en fractieleider Benoît Piedboeuf twijfelt. Al eerder gaven de Franstalige liberalen aan dat zij de tekst die voorligt “niet optimaal” vinden.
• Ook bij de sp.a was er één kritische stem, tot nu toe: senator Bert Anciaux (sp.a) uitte een pak bedenkingen. De rest van de partij blijft discreet, ook om regeringsonderhandelingen niet moeilijker te maken. Maar de lijn van de socialisten blijft: nu stemmen.
• Dat alles maakt dat zeker een amendement over die strafbepalingen een serieuze kans op slagen heeft. Dat zou CD&V mee kunnen steunen, en zo zou meteen het voorstel wat afgezwakt kunnen worden, maar vooral, zou het over de zomer getild worden. Want eens een amendement is goedgekeurd, kan niet meteen over het geheel gestemd worden.
• De andere route om te blokkeren, is om nog eens, voor de vierde keer, advies aan de Raad van State te vragen. Maar dat is bijzonder weinig elegant, zeker CD&V is geen echte voorstander. “We zijn zo precedenten aan het scheppen om elke manier van normaal parlementair werk te verhinderen. Het valt te vrezen dat we dit straks terug in ons gezicht krijgen”, is bij N-VA te horen.

Ondertussen bij de onderhandelingen: ‘Abortus’ moet verhullen dat er weer niet veel beweegt. Of het moet zijn dat de PS een teken van leven geeft.

• Geruchten zondag over een ‘plenaire meeting’, aangeblazen door de MR-voorzitter, bleken al snel weer niets van grond te hebben. Het is ondertussen wel symptomatisch voor de vraag wanneer de Arizona-coalitie “echt van de grond” komt. De sp.a en Open Vld hadden nog een technisch contact, dat positief verliep, maar het blijft de vraag of dat de broodnodige garanties kan leveren, die de Vlaamse socialisten nodig hebben om een versnelling hoger te gaan.
• Bovendien viel de gretigheid op waarmee de MR ook dit weekend sprong op het abortusdossier, om dan weer tegengas te geven op de N-VA en voorzitter De Wever. Het kenmerkt deze periode, van overvloedige communicatie door de twee liberale onderhandelaars.
• De vraag ten gronde die dan altijd opduikt: wie wil eigenlijk echt deze coalitie?
  • De sp.a is niet al te gretig, om evidente redenen: dit is een onstabiele constructie, en een door rechts gedomineerd kabinet, zonder de PS.
  • CD&V is niet helemaal enthousiast: ook zij liggen niet ‘midden het bed‘ maar eerder links dan. Coens onderhield erg lang een goede band met Magnette, en zou liever de PS erbij zien.
  • De N-VA heeft bedenkingen bij het krappe zetelaantal, en vooral het uitblijven van een échte mogelijkheid om een communautaire agenda erdoor te duwen.
  • Open Vld lijkt de enige partij die ervoor wil gaan.
  • De MR heeft ondertussen al aan zo veel mensen in de Wetstraat laten weten “dat ze eigenlijk helemaal die coalitie niet willen“, dat het wat potsierlijk wordt. Zij rekken gewoon tijd, zodat ze rustig kunnen blijven vasthouden wat ze hebben: een premier en een hele stoet ministers.
• Overigens maakte Bouchez, als ‘discrete onderhandelaar’, gisteren opnieuw een boodschap over aan de Wetstraat, deze keer via Sud Presse. Hij “weigert nieuwe verkiezingen“, “de MR zal dat niet steunen in de Kamer”. Dus zelfs als de regering Wilmès II in september valt, kan ze in lopende zaken dan nog maanden verder: naar de stembus, dat doet de MR niet.

Daar is de PS weer: Het is bijna een ritueel in de Wetstraat geworden, dat op gepaste tijdstippen weerkeert: de PS heeft ‘reflecties’ over de N-VA.

• Op het partijbureau aan de Keizerslaan ging het gisteren een paar uur over al dan niet in een coalitie stappen én uiteraard of dat dan met de N-VA moet.
• De Franstalige socialisten gedragen zich in de onderhandelingen, die nu al meer dan een jaar aanslepen, zoals het Belgische zomerweer: het is wisselvallig. En het kan snel omslaan, zeer snel.
• Blijkbaar maakten, volgens uitgebreide verslagen in L’Echo en Le Soir, een aantal prominente socialisten de bedenking dat verkiezingen dus niet mogelijk zijn, én dat het toch niet wenselijk is dat de PS in de oppositie blijft. Neemt men de ‘bedreiging’ van een Arizona-coalitie dan plots toch ernstig? Of neigt Magnette nu toch, alweer, naar een coalitie met de baarlijke duivel, oftewel De Wever?
• Het is niet de eerste keer dat dit soort discussies opduiken binnen de PS, of dat er zelfs serieuze pogingen geweest zijn om beide bijeen te brengen. Drie momenten waarbij het ‘dichtbij’ leek, maar niets werd:
  • Gesprekken tussen De Wever en Elio Di Rupo (PS) eind vorige zomer, toen een opening mogelijk leek, met diepgaande gesprekken, “maar eerst de deelstaten hun regering moesten krijgen”.
  • Koen Geens (CD&V), die De Wever en Magnette heel dicht bracht, maar waarna de PS-voorzitter met een klap de deur dichttrok in februari. “J’en ai marre“.
  • De coronacrisis die begon, en waarbij PS en N-VA een deal hadden om een grote coalitie te maken, tot Magnette daarop bruusk en voor de tv-camera’s terugkwam op zijn plan, midden maart. Sophie Wilmès (MR) bleef premier.
• Wat opvalt, ook nu, is hoe ‘open’ de discussie binnen de PS dan wel is. Magnette lijkt geen mening door te drukken. En nog duidelijker: zowat in alle Franstalige kranten werpt men op “dat het afwachten is wat de houding van de vakbonden en mutualiteiten” zal zijn. Rijden en vooral veel achterom kijken dus, op de Keizerslaan.
• Maar, zoals hierboven ook is aangegeven, zeker sp.a, maar ook CD&V en zelfs N-VA zijn er niet tegen dat de PS zou aanschuiven, om verschillende redenen. Alleen: zowat niemand is ervan overtuigd dat dergelijke poging deze keer wel zou lukken.

Goed om te weten: Wie immers gelooft dat de PS intern klaar is voor ‘de bocht’, moet toch nog eens goed het interview met Rudi Vervoort (PS), de Brusselse minister-president, herlezen, vorige week in L’Echo.

• Daarin ontbond Vervoort al z’n duivels. Zo is volgens hem de ‘sabotage’ rond de abortuswet een bewijs “dat er niets meer kan gestemd worden in dit land zonder Vlaamse meerderheid”.
• Meer nog, volgens Vervoort is heel het staatsapparaat “Vlaamser dan ooit”: “In de Nationale Veiligheidsraad, in de expertengroepen, de politie, kortom tussen de vertegenwoordigers zit bijna geen enkele Franstalige. Je vindt er alleen nog Vlamingen: de commissaris-generaal, het hoofd van het Crisiscentrum, het hoofd van de FOD Volksgezondheid, de voorzitster van de GEES. Misschien is dat omdat Vlamingen telkens de beste waren, misschien omdat het een communautaire keuze was, ik weet het niet. Maar het is verontrustend.”
• Vervoort wijst er ook op dat er nooit één nota voor onderhandelingen in het Frans was. “In het beste geval kregen we een tekst in het Engels, anders was het altijd in het Vlaams (sic). Maar als wij een tekst voorleggen in het Frans verontschuldigen we ons meteen omdat we geen tijd hebben gehad om het te vertalen. Dat is het resultaat van vijf jaar regeren met de N-VA. Die partij heeft een plan, een strategie.”
• Hij waarschuwde vorige week dan ook nog eens voor enige plannen tussen zijn PS en de Vlaams-nationalisten: “N-VA wil het land ontmantelen. Het is nogal grappig om enerzijds te zeggen dat je van alles wil herfederaliseren, en anderzijds een bondgenootschap met de N-VA aan te gaan. Een bondgenootschap aangaan met de N-VA, zelfs als je bepaalde zaken in het regeerakkoord kan krijgen, is de hel.”

En ook nog dit: Dat de Brusselse federatie binnen de PS manifeste tegenstander is van samenwerking met N-VA, weten we dus al langer.

• Gisteren deed Ahmed Laaouej, de fractieleider van de PS in de Kamer, er nog een schepje bovenop. Laaouej is zo mogelijk nog een hardere tegenstander van een coalitie met N-VA dan Vervoort. Op Twitter verklaarde hij “dat de N-VA zich toont met neofascisten … Business as usual“.
• Aanleiding is heisa rond een foto van de 11 juliviering in Kortrijk. Daar zaten op de eerste rij onder meer Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA), Kortrijks burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en Vlaams minister Matthias Diependaele (N-VA) maar daarnaast doken ook extreemrechts Kamerlid Dries Van Langenhoven (Vlaams Belang) én de Fransman Aurélien Verhassel op, op die eerste rij, drie stoeltjes van Jambon. Verhassel is de leider van Génération Identitaire, een Franse extreemrechtse organisatie, en een man met een strafblad: een vechtpartij leverde hem 12 maanden cel op, waarvan 6 effectief.
• De foto werd gretig gedeeld op Twitter, onder meer onder journalisten van Knack en De Standaard, met snijdende commentaar. Meteen werd Jambon gelinkt aan de twee figuren. En daarop reageerde Laaouej.
• Toch lijkt het vooral een gênant gedoe voor het organiserend comité in Kortrijk, dat geen ‘chef protocol’ heeft, en waar door de coronamaatregelen bijzonder weinig ‘voorbehouden’ plaatsten waren. Het gevolg? Op de eerste rij ook plek, en uitgerekend daar gingen Van Langenhoven en z’n kompaan Verhassel zitten.
• De Kortrijkse burgemeester Van Quickenborne liet ondertussen weten dat zijn stad het protocol op de 11 julivieringen voortaan overneemt. Bij Jambon stonden ze verwonderd naar al de heisa te kijken: de waarheid is dat niemand wist wie Verhassel was, en ze hoe dan ook geen enkele bevoegdheid hadden om plekken toe te wijzen.

Goed genoteerd: De drie bekendste ‘experten’ zijn gehoord in de Vlaamse coronacommissie. Erika Vlieghe, Marc Van Ranst en Herman Goossens pleiten vooral voor zo veel mogelijk macht voor hen, zonder politici.

• Met een arrogantie alsof ze al jaren ministers waren, zo leken de drie academici zich te komen neervlijen op de banken van het Vlaams Parlement, waar ze met veel egards werden ondervraagd door de ad-hoccoronacommissie.
• Opvallend maar niet verrassend: de drie waren kritisch voor het beleid, en vinden vooral dat zij zelf beter meer de touwtjes in handen krijgen. Want alle drie klaagden ze over een inflatie aan werkgroepen en vergaderingen, waarbij de structuren van het land te ingewikkeld zijn. “Ik zie jullie knikken, maar niemand weet wat de oplossing is”, zo stelde Vlieghe uitdagend naar het halfrond.
• Wat dan wél in de plaats moet komen? Eén verantwoordelijke, een soort tsaar, die alles op zich neemt. “Ik ben zelf in 2009 griepcommissaris geweest. Dat heeft het voordeel van de duidelijkheid en het is handig voor jullie, politici, want als het fout loopt dan hebben ze een kop om op te slaan”, zo stelde Van Ranst in z’n gekende, cassante stijl.
• Naast het verlicht despotisme van Van Ranst, zagen Vlieghe en Goossens meer in een raad, een bredere groep technici, die de leiding zou nemen. Geen dertig mensen, maar een paar heldere denkers. “Een aantal mensen dat alles bepaalt: van de teststrategie over het contactonderzoek tot de richtlijnen voor beschermend materiaal.”
• Met daarbij één belangrijke voorwaarde ook, voor de virologen: “Zelfs als de regering ondertussen valt, of er duiken andere politieke problemen op, moet die groep kunnen doorwerken en beslissingen kunnen nemen. Daarom is het beter dat er geen politici in zetelen, maar bijvoorbeeld enkel wetenschappers en ambtenaren.”
• Voor de camera’s bleef het allemaal erg civiel: de Parlementsleden luisteren rustig en respectvol, ondertussen ook allemaal met mondmaskers, kwestie van mee te doen met iets dat nog maar een paar weken ervoor door diezelfde ‘experts’ als nutteloos werd afgedaan, in de strijd tegen corona.
• Achter de schermen klinkt het veel cynischer. “Het is misschien tijd dat die virologen hun eigen lijst indienen en meedoen met de verkiezingen, als ze zo verlekkerd zijn op de macht”, zo vatte een partijvoorzitter het samen.