De Russische meteorologische dienst heeft – bijna twee maanden na de feiten – bevestigd dat “extreem hoge” concentraties radioactief isotoop-ruthenium-106 in verschillende delen van het land werden aangetroffen. De radioactieve wolk, 986 keer boven de norm, verspreidde zich over heel Europa. Maar de Russen willen nog steeds niet zeggen wat ze veroorzaakte.
“Stalen van de meetstations Argayash en Novogorny bleken tussen 25 september en 1 oktober het Ru-106 radio-isotoop te bevatten”, geeft de Rosgidromet toe.
De hoogste concentratie werd geregistreerd in Argayash, een dorp in de regio Tsjeljabinsk in het zuiden van de Oeral, dat “extreem hoge vervuiling had van Ru-106, waarbij de natuurlijke vervuiling 986 keer werd overschreden”, meldt de dienst.
Leugen
Halverwege oktober beweerde Rosatom, het Russische atoomagentschap, nog dat “in monsters die werden getest van 25 september tot 7 oktober, inclusief in de zuidelijke Oeral, geen spoor van ruthenium-106 is gevonden”.
Rosgidromet zegt nu dat de isotoop werd gedetecteerd in Tatarije en Zuid-Rusland en uiteindelijk alle Europese landen bereikte vanaf 29 september.
Wat de bron van de vervuiling is, willen de Russen voorlopig niet lossen. Maar het Argayash-meetstation ligt op ongeveer 30 km van de nucleaire faciliteit in Mayak, in 1957 de locatie van een van de ergste nucleaire rampen in de geschiedenis. Vandaag is Mayak een opwerkingslocatie voor splijtstof.
Ongeluk?
Op 9 november bracht het Franse instituut voor stralingsbescherming en nucleaire veiligheid (IRSN) een rapport uit met de mededeling dat ruthenium-106 in Frankrijk is aangetroffen tussen 27 september en 13 oktober.
Het zei dat de bron van de vervuiling waarschijnlijk een ongeluk was ergens tussen de Wolga en de Oeral, en voegde eraan toe dat de gemeten concentraties in Europa geen gevaar voor de volksgezondheid vormden.
Ruthenium-106 is een bijproduct van het splitsen van atomen in een reactor en het wordt ook gebruikt in bepaalde medische behandelingen. Het komt niet van nature voor.
Ruslands nucleaire bedrijf Rosatom zei destijds dat “straling rondom alle objecten van de Russische nucleaire infrastructuur binnen de norm vallen en zich op het niveau van achtergrondstraling bevinden”. Dat blijkt dus zeker niet te kloppen.
Volgens de Fransen is er geen ongeluk gebeurd in een kerncentrale, want dan zouden er naast Ru-106 ook andere stoffen zijn waargenomen. Maar wat er dus precies gebeurde in Mayak blijft vooralsnog een raadsel.