In het kort

• De wereld staat voor een record aan broeikasgasemissies, met een temperatuurstijging van 3,1 °C tegen het einde van de eeuw als de huidige trends zich voortzetten.
• De meeste landen doen niet genoeg om hun uitstoot te verminderen, alleen Madagaskar heeft sinds vorig jaar ambitieuzere toezeggingen gedaan.
• Er is een technisch potentieel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen met 31 gigaton tegen 2030 en 41 gigaton tegen 2035 door middel van investeringen in koolstofvrije elektriciteitsopwekking en het omkeren van ontbossing.

De wereld staat voor een kritiek moment in haar strijd tegen klimaatverandering. Uit het Emissions Gap Report van de VN blijkt dat de uitstoot van broeikasgassen in 2023 een recordhoogte zal bereiken en bijna twee keer zo snel zal stijgen als vóór de COVID-19 pandemie. Deze alarmerende trend werpt, ondanks tientallen jaren van internationale onderhandelingen en vooruitgang op het gebied van hernieuwbare energie, een schaduw over de wereldwijde inspanningen om de opwarming te beteugelen.

De huidige emissietrajecten wijzen op een catastrofale temperatuurstijging van 3,1 °C tegen het einde van de eeuw, wat aanzienlijk meer is dan het ambitieuze doel om de opwarming te beperken tot 1,5 °C, zoals vastgelegd in het Akkoord van Parijs. Hoewel de uitstoot in sommige ontwikkelde landen zoals het VK, de VS en de EU is gestabiliseerd of afgenomen, wordt deze winst overschaduwd door de snel toenemende uitstoot van opkomende economieën zoals China, India, Indonesië, Saoedi-Arabië en Vietnam.

De secretaris-generaal van de VN roept op tot dringende actie

Inger Andersen, uitvoerend directeur van het VN-milieuprogramma (UNEP), benadrukt de urgentie van de situatie en noemt het “klimaatschoktijd”. Ze dringt aan op onmiddellijke en ongekende wereldwijde actie om een klimaatcatastrofe af te wenden en eist ambitieuze toezeggingen voor emissiereductie van landen die deelnemen aan de komende VN-klimaattop in Bakoe.

Het rapport onderstreept dat alleen Madagaskar sinds vorig jaar een ambitieuzere toezegging voor emissiereductie heeft gedaan en dat slechts een handvol landen doelen heeft gesteld die voldoende zijn om de opwarming effectief te beteugelen. Zelfs als alle huidige beloften volledig zouden worden nagekomen, zou de temperatuur deze eeuw nog steeds tussen de 2,6 °C en 2,8 °C stijgen, volgens de analyse van UNEP.

Technisch reductiepotentieel

Hoewel de situatie nijpend lijkt, is er een sprankje hoop. Het rapport benadrukt het technische potentieel voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen met 31 gigaton tegen 2030 en 41 gigaton tegen 2035 door middel van investeringen in koolstofvrije elektriciteitsopwekking en het omkeren van ontbossing. Om deze reducties te bereiken is echter een aanzienlijke politieke wil en financiële steun van rijkere landen nodig om ontwikkelingslanden te helpen bij de overgang naar schonere energiebronnen.

Dr. Anne Olhoff, hoofdauteur van het rapport, benadrukt dat elke fractie van een graad telt en noemt dit een strijd die niet verloren mag worden. Hoewel ze erkent dat het moeilijk is om de doelstelling van 1,5 °C te halen, benadrukt ze dat zelfs een beperking van de opwarming tot 1,6 °C te verkiezen is boven 1,7 °C. De komende vijf jaar zijn cruciaal voor landen om hun toezeggingen in het kader van het Akkoord van Parijs na te komen en de nodige middelen te mobiliseren om een klimaatcrisis van catastrofale proporties af te wenden.