Het opbod rond het VN-migratiepact gaat naar een climax. Het was zowaar de Franse president Emmanuel Macron die in Brussel de les kwam lezen en het pact fel verdedigde, met premier Charles Michel (MR) aan z’n zijde. Bij N-VA valt dat bijzonder slecht, nadat hun partijbureau unaniem het pact verwerpt. Een zogenaamde ‘ELP’-toevoeging, waarbij interpretatie van het verdrag wordt uitgelegd, kan helpen. Maar daarvoor is internationale coördinatie nodig.

Bij N-VA verslikten ze zich even in hun koffie, bij het bekijken van de persconferentie die premier Charles Michel (MR) hield samen met de Franse president Emmanuel Macron. Die laatste kreeg bij de vragenronde na de verklaringen meteen een intern-Belgische vraag op z’n bord: wat vond hij van de landen die de VN-tekst niet willen tekenen? In plaats van die vraag neutraal te beantwoorden, en zich op de vlakte te houden, mengde de Franse president zich plots fors in de Belgische politiek.

Macron had het over “een niet-bindende tekst”, maar “het is altijd goed om naar betere samenwerking te gaan en zo een partnerschap mondiaal aan te gaan”. “Dit is een goede demarche van de VN”, zo stelde Macron, waarbij hij ook “wilde waarschuwen voor de vele onwaarheden die circuleren over de tekst”.

Zo zette de Franse president, in Franstalig België altijd een figuur met disproportioneel grote invloed, de Belgische premier Michel stevig in een logica die diametraal botst met die van de N-VA, de grootste regeringspartner. Het is nog moeilijk denkbaar dat Michel nu nog afstand doet van het verdrag.

De premier zelf houdt het officieel bij z’n tussenkomst vorige donderdag in de Kamer. Toen verklaarde hij de tekst juridisch verder te bekijken en ook de evolutie in de andere Europese landen op te volgen. Onder meer Oostenrijk, Estland en Hongarije tekenen niet, in andere landen zoals Nederland maar ook Duitsland woedt het debat en twijfelt men.

MR met harde taal: “Het staat N-VA vrij de regering te verlaten”

Maar de MR verhardt z’n standpunt wel verder. David Clarinval, de fractieleider van de MR in de Kamer, stelt vanmorgen bij BelRTL duidelijk: “De regering zal het VN-pact over migratie tekenen. Wat de N-VA ook zegt. Als dat hen niet aanstaat, zijn ze vrij om de regering te verlaten en hun conclusies te trekken.”

Die harde taal staat compleet in contrast met wat op het N-VA-partijbureau maandag gezegd werd. Niemand van de N-VA-kopstukken wilde reageren na afloop, om de premier niet in een lastiger parket te brengen. Bij Bart De Wever (N-VA) of Theo Francken (N-VA) vielen geen quotes te rapen.

Maar het partijbureau van N-VA was glashelder: alle verschillende groepen binnen de partij zijn duidelijk en willen dit pact niet. De juristen, met onder meer Geert Bourgeois (N-VA) op kop, waarschuwden voor de legale gevaren, en mogelijk misbruik van de tekst. De hardliners binnen de partij willen niet dat Francken beschadigd wordt en naar Marrakesh moet om te gaan tekenen. Maar ook de gematigde vleugel was duidelijk: deze tekst kan niet.

David Clarinval: « Le gouvernement signera le Pacte de l’Onu sur les migrations. Quoiqu’en dise la N-VA. Si ça ne leur plaît pas, ils peuvent quitter le gouvernement et tirer les conséquences ».

— Martin Buxant (@Le_Bux) November 20, 2018

Flashback naar de Rafale

De N-VA had zeker door de interventie van Macron een flashback naar het dossier van de opvolger van de F-16. Toen probeerde de Franse president z’n Rafale door de Belgische strot te rammen, tot de N-VA aangaf dat het welletjes was.

Dat Macron z’n ‘En Marche’-beweging toetreedt tot de liberale familie ALDE maakt het vandaag allemaal nog wat complexer: Michel en de liberalen zitten stevig vast aan de Franse president. Ook vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) ging gisteren fors in de aanval over het migratiepact, al is het maar de vraag of de Vlaamse liberalen over dergelijk thema’s naar de Vlaamse kiezer willen gaan.

De klok tikt: op 10 en 11 december moet in Marrakesh het verdrag plechtig bezegeld worden. Maar er zijn nog wel wat mogelijkheden om een clash te vermijden. Want België is niet het enige land waar een debat woedt. Van de drie continenten die migratie ontvangen, hebben Noord-Amerika en Australië al gezegd het verdrag niet te tekenen. Enkel Canada doet dat wel, maar die hebben geen last van illegale migratie omwille van hun ligging.

Blijft over: West-Europa. En de vrees dat het verdrag een bijkomend rechtsmiddel wordt, een argument voor de rechtbank, leeft wel degelijk. Want het verdrag, in combinatie met onder meer het Europees verdrag voor de Rechten van de Mens, kan voor activistische rechters een reden zijn om regeringen te verplichten vluchtelingen op te nemen. Tenminste, dat is de overtuiging bij N-VA, maar ook bij een pak rechtse partijen in Europa, die willen weten welk standpunt De Wever en co straks innemen.

Een zogenaamde ELP, een ‘explanation of position’, zou juridisch-verdragrechterlijk een uitweg kunnen zijn. Zo’n bijgevoegde tekst legt uit wat er van juridische interpretatie kan en mag. Maar zoiets kan België niet alleen doen, het moeten dan meerdere landen zijn die zo’n tekst toevoegen. Of dat op een paar weken tijd nog kan, is maar zeer de vraag. Enkel als ook in andere West-Europese landen dezelfde discussie zou oplaaien, kan zoiets. Dat Macron nu al de deur dicht doet, doet vermoeden dat het omgekeerde zal gebeuren.

De regering heeft nu zo’n twintig dagen om zich hieruit te werken. Zo niet, dan is een val van de coalitie haast onvermijdelijk.