De bedenker van onder andere ‘The Big Bang Theory’ en ‘Two And A Half Men’ heeft een nieuwe reeks klaar en ze is niets van wat je zou verwachten. Waar de twee voorbeelden aan alle clichés van de sitcom beantwoorden doet ‘The Kominsky Method’ dat niet, al wordt de reeks ook wel gemakkelijkheidshalve in het vakje sitcom geduwd. Tijd om die verwachtingen even bij te stellen.
Meer dan een sitcom – kort voor situation comedy – is The Kominsky Method volgens ons een dramedy. Bij een sitcom krijgen we in afleveringen van ongeveer een halfuurtje een telkens afgesloten verhaal waarin een evenwichtige situatie – meestal tussen huisgenoten of familie – wordt verstoord door een externe factor, maar we weten ook: tegen het einde van de aflevering is alles weer zoals het hoort en kunnen we weer opnieuw beginnen.
Doorheen de afleveringen ontwikkelen de onderlinge relaties tussen de personages wel, maar het verhaallijntje begint telkens vanuit dezelfde basis en de afleveringen hoeven dan ook niet – meestal binnen het kader van een seizoen – vaak niet in volgorde bekeken te worden.Dat is al niet zo bij The Kominsky Method: dit is duidelijk een reeks van acht afleveringen waarin de ene op de andere volgt.
Michael Douglas speelt in deze reeks Sandy Kominsky, een acteur die al enige tijd zijn brood verdient als acteercoach. Hij houdt er een eigenaardige maar al langdurige vriendschap op na met Norman (Alan Arkin). In The Kominsky Method zien we hoe de twee elkaar op hun geheel eigen manier steun bieden na het overlijden van Eileen (Susan Sullivan), de vrouw van Norman en al meer dan veertig jaar een goeie vriendin van Sandy.
Drie personages om te zien:
1. Sandy Kominsky (Michael Douglas)Niemand minder dan de grote Michael Douglas speelt acteercoach Sandy Kominsky in The Kominsky Method. Douglas speelt een op zich wel goeie kerel. Alleen is hij al drie keer getrouwd geweest, zit hij er niet bepaald warmpjes bij en heeft hij het moeilijk met de confrontatie met zijn eigen ouderwordingsproces en met de sterfelijkheid van anderen. Zo vermijdt hij het heel lang om Eileen te gaan bezoeken, een vriendin die hij al veertig jaar kent en die op sterven ligt na een slopende strijd tegen kanker.Kenmerkend voor deze reeks: Norman en Eileen wedden onder elkaar of Sandy wel of niet op bezoek zal komen voor haar dood, voor 100 dollar. Het is galgenhumor, maar het wérkt.
Michael Douglas, die we vooral kennen van films als Wall Street en Basic Instinct, treedt hier op alle vlakken buiten zijn comfort zone. Niet alleen is het de eerste keer sinds heel erg lang dat hij nog eens op televisie te zien is, ook is hij niet meteen de eerste acteur die ons te binnen schiet als we denken aan een comedyacteur. Toegegeven, we zagen het niet en hadden er zelfs wat schrik voor.
Douglas erkende ook zelf in een interview met USA Today dat deze keuze voor hem niet voor de hand lag: “De kans om comedy te doen”, zei hij daar, “was een leerproces. Ik ben niet noodzakelijk bekend voor mijn komische talenten, noch is het iets dat me makkelijk afgaat. Maar het was een kans om meer te leren over timing.”
Het is dan ook net die timing die Douglas hier zo goed maakt. De humor in The Kominsky Method zit ‘m minstens evenveel in een blik, een korte pauze of de toon of intonatie waarmee iets gezegd wordt, minstens evenveel dan wat er gezegd wordt. Met The Kominsky Method heeft Douglas op zijn 75e een geheel nieuw facet toegevoegd aan de reikwijdte van zijn kunnen.
Zo mogelijk nog straffer is de prestatie die Alan Arkin op zijn 84e neerzet. Arkin is zo een acteur die je van overal kent en tegelijkertijd van nergens, maar die je, nu je ‘m kent als Norman, nooit meer anders zal kunnen bekijken.
Norman is een brompot, maar wel eentje van de leuke en gevatte soort.Hij doet nog het meest denken aan Larry David zoals die zichzelf neerzet in Curb Your Enthousiasm met dat verschil dat Larry David nog wat egoïsticher is waar Norman wel duidelijk een groot hart op de juiste plaats heeft zitten. De grafrede van Eileen bijvoorbeeld zit vol met grapjes, maar het is ook wel daar dat hij zegt dat zij degene was aan wie hij alles wilde vertellen: “Als ik een goeie dag had op het werk wilde ik haar daar over vertellen. Als er iets slecht gebeurd was maakte zij het draaglijk. En als ik een goeie mop had gehoord wilde ik die graag aan haar vertellen.”
Is dat niet de essentie van het leven?
En dan is er nog Lisa. Zij is een studente van Sandy en eindelijk eentje die volgens hemzelf “meer gepast is qua leeftijd.” Sandy stelt zich open voor Lisa, maar de start van hun reeksje dates is niet evident. De eerste date eindigt in een ziekenhuis. De tweede date speelt zich af op een begrafenis. Het is raar en tegelijkertijd voelt het in deze reeks allemaal heel erg natuurlijk aan.
Haar karakterontwikkeling is eerder naar de bescheiden kant – de twee hoofdpersonages zijn duidelijk, de anderen lopen er maar wat bij als vulsel – maar we hebben al wel snel door dat Lisa meer is dan een gescheiden vrouw met een sociopaat als zoon. Ze weet ook stellig van zich af te bijten en heeft ook een stel hersenen in haar hoofd. Wat Sandy voor haar doet vallen is het feit dat zij de enige is die voor zichzelf durft te denken in zijn les. Lisa is ooit begonnen en ook weer gestopt met toneelschool, maar weet eigenlijk niet meer waarom ze nu ook alweer gestopt is. Dat ze deze lessen opnieuw durft op te nemen, klaar voor een nieuw begin, toont aan dat Lisa niet bij de pakken is blijven neerzitten.
Waarom kijken?
Waar The Kominsky Method ons momenteel nog het meest aan doet denken is de te vroeg geaborteerde dramedy van HBO, Togetherness. Twee seizoenen lang hebben bij die reeks de lach en de traan dicht bij elkaar gelegen. Dat is bij deze reeks niet anders. Naast de problematieken van het ouder worden schetst deze reeks vooral het beeld van een hele mooie vriendschap. Sandy en Norman hebben een manier van omgaan met elkaar gevonden waarop alleen zij met elkaar kunnen omgaan. Ze maken kwetsende grapjes, beledigen elkaar tegen de sterren op, maar weten ook wel van elkaar: dit is mijn beste vriend en ik zou voor hem door het vuur gaan.
Waar een sitcom – en The Big Bang Theory voorop – nog (te) vaak gebruik maakt van een lachband om toch maar echt duidelijk te maken wanneer er gelachen moet worden is net dat element bij The Kominsky Method onduidelijk. De humor is vaker tragisch, ligt dicht bij de traan en is eerder gniffel- dan schaterhumor. En toch hebben we al geschaterd terwijl we in ons eentje thuis voor de tv zaten.
Patti LaBelle en Jay Leno
Hier en daar wordt de nieuwe serie zelfs als “sad” bestempeld, maar daar zijn we ’t niet mee eens. We zien vaak twee oude mannen die tegen elkaar op beginnen te klagen over de ongemakken van het oud worden. Als ze gaan plassen komen er in het beste geval enkele druppeltjes uit hun plasbuis. En als ze wat te hard lachen komt er een scheetje langs achteren mee, vertellen ze elkaar. Maar het verschil is dat als de ene een klacht uit, de ander die probeert te overtreffen. Want dat is de dynamiek tussen Sandy en Norman: “Het maakt niet uit waar jij over zaagt, maar ik heb het erger” en dat maakt dat deze soort van plas- en schetenseks een stuk grappiger wordt dan in pakweg American Pie omdat er ineens een zekere tragiek mee gemoeid is: het onmiskenbaar zien naderen van de dood.
Die dood, daar worden we al snel mee geconfronteerd, want in het grootste gedeelte van de show is Norman een rouwende echtgenoot. De kracht van The Kominsky Method is dat ze dat rouwproces ook niet zwaar op de hand maken, maar een geheel eigen invulling geven. De tweede aflevering al is de uitvaart voor Eileen. In één aflevering zien we Jay Leno (de echte) als gastheer, zien we Patti LaBelle (de echte) Voulez-Vous Couchez Avec Moi Ce Soir? zingen en treedt er een drag queen op, verkleed als Barbara Streisand. Maar midden in die aflevering vol what the fuck-momenten en grappen, zit wel dan wel plots een tanenmoment.
Eventjes, en dan is het weer weg. Tragiek is niet iets waar in The Kominsky Method niet te lang bij wordt stilgestaan en dat hangt samen met de hoofdpersonages, want Sandy en Norman zijn mannen afkomstig uit een generatie waarin zo weinig mogelijk over gevoelens gepraat werd. Ze kunnen ’t niet en ze willen ’t niet. En dus doen ze ’t ook niet.
Wanneer Norman bijvoorbeeld in een stomerij plots geconfronteerd wordt met een jurk van Eileen die daar nog hing, maar nooit was opgehaald kan hij alleen maar even “Sorry” zeggen en gaan zitten om wat tranen te laten. Het is één minuut, nog niet helemaal, maar je hart loopt wel over van medeleven.
Na die paar uurtjes The Kominsky Method hebben wij Sandy en Norman in ons hart gesloten. Ouder worden, daar kijken we nog niet naar uit, maar onbewust geeft deze nieuwe prettige reeks ook die boodschap mee: geniet van het leven, want het is voorbij voordat je ’t weet.