Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, verwacht dat Zweden in 2024 toe zal treden tot het militaire bondgenootschap. De toetreding zou uiterlijk tegen juli een feit moeten zijn, aldus Stoltenberg. Nochtans liep het proces tot hiertoe niet van een leien dakje.

In het nieuws: Jens Stoltenberg heeft er vertrouwen in dat Zweden tegen juli 2024 finaal toegetreden is tot de NAVO.

• Stoltenberg maakte zich sterk dat Zweden in de eerste helft van 2024 toegetreden zal zijn tot de NAVO, het Westerse militaire bondgenootschap. Dat vertelde hij aan het Duitse persagentschap DPA.
• Zowel Finland als Zweden vroeg toetreding tot de NAVO na een gevoel van bedreiging door Rusland. Finland kon toetreden op 4 april 2023. Voor Zweden ligt de situatie lastiger: Hongarije en Turkije blokkeerden lange tijd de toetreding.
• Turkije was onder meer niet te spreken over de banden tussen Zweden en de Koerdische organisatie PKK. Turkije beschouwt de PKK immers als terroristische organisatie.
• Zweden beloofde concessies te doen, en na een meeting tussen Stoltenberg, de Zweedse premier Ulf Kristersson en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan in juli bevestigde die laatste om de ratificering van Zweden als NAVO-lid niet langer in de weg te staan.
• Erdogan wil in ruil ook 40 Amerikaanse F-16’s. De VS houden al lang de boot af om die gevechtsvliegtuigen te leveren. Gesprekken tussen beide landen zijn nu gaande om een deal te maken. De Amerikaanse senaat moet de levering van de F-16’s nog goedkeuren.

Geciteerd: “Turkije is van belang voor de veiligheid van Europa”, zegt Stoltenberg.

• De NAVO-baas vertelde DPA dat Zweden zijn beloftes tegenover Turkije is nagekomen, en onderstreepte het belang van Turkije voor Europa.
• “De strategische geografische ligging aan de Zwarte Zee bewijst het belang van Turkije voor de veiligheid van Europa, maar ook het feit dat het land grenst aan Irak en Syrië”, aldus Stoltenberg.
• Ook verwees hij naar de sleutelrol die Turkije speelt in het bestrijden van terreurgroep IS. De NAVO gebruikt daarvoor Turkse infrastructuur.
• Stoltenberg moest toegeven dat NAVO-leden kritiek hebben op het gebrek aan persvrijheid en “andere problemen rond wetgeving” in Turkije en vindt ook dat de NAVO plaats moet bieden aan het bespreken van onenigheden.

“Geen afspraken tussen Turkije en Hongarije”

Om te volgen: Het formele groene licht van Turkije en Hongarije moet nog komen.

• Het Turkse parlement moet nu het toetredingsprotocol nog formeel ratificeren, na een goedkeuring van de Turkse commissie Buitenlandse Zaken. De vraag is of men gaat wachten tot nadat het akkoord over de F16’s rond is.
• Ook het Hongaarse parlement moet het lidmaatschap nog formeel goedkeuren. Door nauwe banden met Rusland was er heel wat diplomatiek gemasseer nodig om ook Hongarije te bewegen om positief te zijn over de Zweedse toetreding tot de NAVO.
• Eerder leek het land te wachten tot Turkije verdere stappen zou zetten. Hongaars premier Viktor Orbán ontkent echter dat hij daarover afspraken maakte met Turkije.
  • Hongarije benadrukte al enkele keren dat het niet het laatste land zal zijn om de goedkeuring tot toetreding te geven.
• Tegelijk zei Orbán in december wel dat het Hongaarse parlement pas zal stemmen als men dat zelf wil en dat het “geen grote bereidheid heeft” om de toetreding goed te keuren. Het parlement komt midden februari terug samen in Boedapest na het winterreces.
• De volgende NAVO-top staat dan weer gepland van 9 tot en met 11 juli. In principe is er dus tijd genoeg om de ratificering door zowel het Turkse als het Hongaarse parlement te laten plaatsvinden voorafgaand aan die top.