Dat roken niet gezond is, weten we allemaal. Maar waarom is het zo belangrijk om ermee te kappen? Hoe begin je daar juist aan? En hoe zorg je ervoor dat het een succesverhaal wordt? Wij vroegen het aan Marc Verheyen, stafmedewerker bij de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT).
‘Roken is de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak’, begint Marc Verheyen. ‘In België zorgt dat voor cijfers om bij achterover te vallen. Elke dag sterven er maar liefst veertig (!) personen aan de gevolgen van roken. Daarmee bedoelen we mensen die een hartaanval krijgen of een kanker hebben waarbij de oorzaak te wijten is aan rookgedrag. Wist je dat één op de drie kankers veroorzaakt wordt door roken? Overlijden is natuurlijk het ergst mogelijke scenario. Minder dramatisch, maar ook enorm ernstig zijn de verschillende cardiovasculaire ziektes en chronische aandoeningen van de luchtwegen die je kunt krijgen door te roken. De belangrijkste is COPD of rokerslong. Dat is een chronische aandoening waarbij je adem na verloop van tijd letterlijk wordt afgesneden omdat je longblaasjes stuk zijn.’
Mag minderen ook?
‘Zodra je stopt met roken, vermindert de hoeveelheid koolstofmonoxide in je bloed. Die stof zorgt ervoor dat het bloed te weinig zuurstof krijgt. Bovendien herstelt je bloeddruk zich, verbetert je conditie, ziet je huid er minder grauw uit en verbeteren je smaak en geur. Last but not least zul je veel makkelijker herstellen van een operatie als je niet rookt. Zelfs wanneer je maar een paar weken voor de operatie stopt, is er een aanzienlijk verschil.’
Rook jij nog maar vier sigaretten per dag, terwijl dat er vroeger minstens twintig waren? Dan hebben we slecht nieuws: ‘Minderen met roken levert zeer weinig gezondheidsvoordelen op. Ons advies is altijd: not a single puf. Bepaal op welke dag je wilt stoppen met roken, en stop dan ook effectief.’
Starten met stoppen
Stoppen met roken is makkelijker gezegd dan gedaan. Het advies van Marc Verheyen? Laat je begeleiden. ‘Iedereen stopt met roken op zijn of haar manier. Je kunt dus ook zonder tabakoloog of enige hulp stoppen en soms lukt dat. Maar de kans om volledig te stoppen met roken is viermaal groter als je wél beroep doet op een rookstopbegeleider. Meestal plant een tabakoloog vier of vijf gesprekken met je in. Eerst wordt er aan de hand van enkele vragen en tests een rookprofiel aangemaakt. Zo kan de tabakoloog inschatten welk type roker jij bent. Wanneer rook je? Hoe lang rook je al? Hoe gaat je omgeving ermee om? Op basis van je rookprofiel wordt er vervolgens een rookplan opgesteld, een stopdag bepaald en naar de juiste ondersteuningsmiddelen gezocht. Een tabakoloog bekijkt ook wanneer je moeilijke momenten hebt en hoe je daar het beste mee omgaat. Rookstopbegeleiding is dus een combinatie van gedragsmatige begeleiding, motiverende gespreksvoering en medicatie of hulpmiddelen. Dit alles zorgt voor een grotere kans op slagen. In België is rookstopbeleiding trouwens zeer goedkoop en zelfs bijna gratis voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming. Voor dat kleine bedrag moet je het dus niet laten. Er zijn vele wegen naar Rome maar met een tabakoloog geraak je er sneller.’
Tips & tricks
‘Een tabakoloog zal je sowieso ook ondersteunende middelen aanreiken om te stoppen met roken, zoals inhalers, muntjes en kauwgom. Dat zijn geen medicijnen, maar nicotinevervangers. En nicotine is de stof die sigaretten zo verslavend maakt. Ook als je niet naar een tabakoloog of arts gaat, zijn de nicotinevervangers gewoon beschikbaar bij de apotheek. Sommige mensen denken: ik plak mij vol met nicotinepleisters en dan is het zaakje opgelost. Maar spijtig genoeg is het complexer dan dat. Je moet ze lang genoeg en juist gebruiken, anders hebben ze geen effect. Informeer je voor gebruik daarom goed bij de tabakoloog, arts of apotheek. Er bestaat ook specifieke medicatie die de zin in een sigaret wegneemt. Die is heel effectief, maar je hebt er een voorschrift voor nodig.’
‘Een tabakoloog zal je tenslotte ook nog praktische tips meegeven waar je zelf mee aan de slag kunt. Zo is je omgeving enorm belangrijk als je stopt met roken. Zoek daarom steun bij je partner en vraag aan collega’s en vrienden om niet in je buurt te roken. Onderzoek ook zelf je moeilijke momenten en bekijk wanneer het lastig kan worden. Ga je op café met een roker? Bereid je daar dan goed op voor. Of beter nog: las zo’n momenten de eerste weken of maanden niet in. Leer omgaan met stress en ga op zoek naar ontspanning. En nog een allerlaatste en héél belangrijke tip: laat je niet ontmoedigen. Rokers hebben vaak meerdere stoppogingen nodig. Als je zonder rookstopbegeleider wilt stoppen, dan zijn daar meestal een vijftal pogingen voor nodig. Laat je niet ontmoedigen. Andere ex-rokers hebben dezelfde weg moeten afleggen.’
Info: rookstop.vrgt.be