Uit onderzoek van het Braziliaanse onderzoeksbureau Penssan blijkt dat 58,7 procent van de Brazilianen, ongeveer 125 miljoen, te kampen heeft met voedselonzekerheid. Dat is een situatie waarin mensen niet consequent kunnen voldoen aan hun voedingsbehoeften.

Uit het onderzoek blijkt ook dat 15 procent van de Brazilianen dagelijks lijdt aan honger. Voor de inauguratie van de huidige president Jair Bolsonaro, leed 5,8 procent van de bevolking aan honger, terwijl dit cijfer in 2020 gestegen is tot 9 procent en 15,5 procent dit jaar.

Daarmee keert Brazilië terug op de “VN-hongerkaart”, nadat het land er eerder in 2014 van was verwijderd. De terugkeer op de kaart is volgens de onderzoekers het gevolg van de economische situatie van het land en de daaruit voortvloeiende situatie op de arbeidsmarkt. 

Verarming van de bevolking

De voormalige voorzitter van de regeringsraad voor voedselzekerheid, Francisco Menezes, legt de oorzaken van het probleem bij de verarming van de bevolking, het einde van de structurele sociale voorzieningen en de klimaatcrisis.  Daarnaast is Brazilië van een land met een bijna volledige werkgelegenheid in 2014 – met een werkloosheidspercentage van 4,8 procent – gegaan naar een land met een werkloosheid van 13 procent. 

Ook de coronacrisis hakte er flink in bij de Zuid-Amerikaanse bevolking. “Het chaotische beheer van de pandemie heeft de schuldenlast van de huishoudens sterk doen toenemen, die eerst andere uitgaven, zoals huur, moeten betalen voordat ze voedsel kopen”, verklaarde Kiko Alfonso, een van de onderzoekers.

Daarnaast heeft de invoering van een nieuwe sociale hulp genaamd Auxilio Brasil, als vervanging van het oudere Bolsa Familia, geen effect gehad op de extreme armoede in het land. Met het nieuwe programma is het bedrag dat families in armoede krijgen bijna verdubbeld, maar dankzij de verhoogde inflatie is de verdubbeling “niks waard”, zegt Ana Maria Segall, hoogleraar voedingsleer aan de Universiteit van Campinas. 

Volgens het onderzoek deed daarnaast één op de drie Brazilianen in 2022 iets dat schaamte, verdriet of spijt veroorzaakte om aan voedsel te kunnen komen. “We zijn dertig jaar teruggegaan in de strijd tegen honger en dat is beangstigend”, verklaarde Kiko Alfonso.

Het onderzoek bestond uit interviews die tussen november 2021 en april van dit jaar zijn afgenomen, bij 12.745 huishoudens in 577 verschillende gemeenten.

“Klaarmaken voor oorlog”

De strijd tegen honger is een van de verkiezingspunten van voormalig president Luiz Inácio Lula da Silva. Lula is favoriet om president Bolsonaro te verslaan in de verkiezingen van 2 oktober, zo blijkt uit een vorige week gepubliceerde opiniepeiling. Volgens die peiling zou de oud-president 46 procent van het electoraat achter zich hebben geschaard, wat een voorsprong van ruim 16 procent op zijn rivaal betekent.

Als reactie op de voor Bolsonaro deprimerende opiniepeilingen riep de president zijn volgers op zich “klaar te maken voor een oorlog”.

(kg)