Een studie van de universiteit van Ohio bevestigt dat fake news wel eens bepalend kan zijn geweest tijdens de presidentsverkiezingen van 2016. Meer zelfs, drie valse berichten zouden de uitslag in het voordeel van president Donald Trump hebben doen kantelen. Ze ontdekten dat de kiezers die destijds voor Barack Obama kozen en nu voor Trump hebben gestemd, dat deden onder invloed van die drie berichten.

Om na te gaan waarom Hillary Clinton, partijgenote van Barack Obama, de verkiezingen tegen Trump verloor, keken de onderzoekers vooral naar Trumps kiezers die in 2012 nog in Obama’s kamp zaten. In totaal bestudeerden ze 585 mensen door hen 281 vragen of stellingen voor te schotelen. Er zaten ook een aantal valse berichten tussen.

“Paus steunt Trump”

Er kwamen toch een paar bizarre resultaten van: 12 procent bevestigde dat Hillary Clinton gezondheidsproblemen heeft omdat ze aan een zware ziekte lijdt. 8 procent is er zeker van dat Trump gesteund werd door paus Franciscus. En liefst 20 procent stelde dat Clinton, toen ze nog minister van Buitenlandse Zaken was, de verkoop van wapens aan de Islamitische Staat heeft goedgekeurd. In totaal gaf 45 procent toe dat ze minstens één keer in fake news zijn getrapt.

De verkiezingen waren een nipte overwinning voor Trump, en daardoor geloven de onderzoekers dat fake news echt een bepalende impact kon hebben. Zo’n 4 procent van Obama’s kiezers uit 2012 hebben hun stem nu aan Trump gegeven. Het zegt ook veel over het politieke systeem van de VS. Clinton heeft namelijk de meeste stemmen binnengehaald, maar de zogenaamde popular vote is niet van belang. In Michigan, Pennsylvania en Wisconsin won Trump met een verschil dat kleiner was dan één procent. In het kiescollege hebben deze staten uiteindelijk toch voor de huidige president gekozen.

Weinig invloed

Er zijn natuurlijk al meer studies naar de verkiezingen geweest, en daaruit kunnen we niet met zekerheid besluiten dat fake news Trump naar het Witte Huis gebracht heeft. De universiteiten van Stanford en New York besloten in een gelijkaardig onderzoek dat er sprake was van minimale tot geen invloed op de verkiezingsuitslag. Ze spreken van hooguit een honderdste van een procentpunt. Dat is veel minder dan de marge waarmee Trump in de sleutelstaten won.