Nog geen dag nadat hij compleet tilt sloeg in een bizarre tirade onder het mom van een persconferentie, gaat Donald Trump lekker door met het demoniseren van de media. Hij heeft nu gezegd dat die een staatsvijand zijn, de “enemy of the American people”. Waarom doet hij dat? Het is nu eenmaal wat autoritaire populististische regimes doen om te verbergen dat de kloof tussen wat ze beloven en wat haalbaar is, onoverbrugbaar blijkt.
Vlak na zijn aankomst in Mar-a-Lago, zijn buitenverblijf in Florida, waar hij voor het derde achtereenvolgende weekeinde in zijn luxevilla verblijft, haalde Donald Trump, zijn smartphone boven en ging hij loos op Twitter.
In een eerste tweet benoemde hij de “nepnieuwsmedia” NY Times, NBC News en CNN tot vijand van het Amerikaanse Volk en labelde hen als “SICK!”. Dat laatste liet hij vallen in een tweede tweet, nadat hij de eerste verwijderde, maar hij voegde er wel ABC en CBS aan toe.
Op Fox na heeft Trump dus de grootste en belangrijkste Amerikaanse zenders gebrandmerkt als staatsvijand van het Amerikaanse volk. Dit is de tweet zoals ie nog steeds staat:
The FAKE NEWS media (failing @nytimes, @NBCNews, @ABC, @CBS, @CNN) is not my enemy, it is the enemy of the American People!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 17 februari 2017
Een dag eerder verscheen op zijn campagnewebsite een enquête die het Amerikaanse volk aanspoort om de media als leugenachtig en vijandig af te schilderen. (Lees: Trump maakt enquête die moet bewijzen dat de “fake media” tegen hem zijn, maar krijgt veel kritiek).
Echt verrast moeten we niet zijn. In de code van “Make America Great Again” zat – voor wie dat wilde zien tenminste – altijd al een belofte geprogrammeerd om een repressieve sociale orde in te voeren.
Het is nu eenmaal wat populistische regimes met een authoritative en nationalistische boodschap doen. De geschiedenis – ook de recente – leert dat het een essentiële tool is om de media te beschimpen, onder controle te brengen of zelfs te sluiten wanneer die regimes er niet in blijken te slagen om wat ze beloven te verwezenlijken.
Ook Erdogan en Putin deden wat Trump nu probeert
Het is bijvoorbeeld al een tijdje aan de gang in Turkije en Rusland, met twee staatshoofden die vergelijkbaar zijn met Trump.
Zowel Recep Erdogan als Vladimir Putin begonnen met tirades tegen de “oneerlijke media” enkele jaren geleden, en ondertussen zijn in beide landen de media grotendeels gemuilkorfd, onder staatscontrole gesteld of gewoon manu military opgedoekt. Journalisten die niet mee willen werken aan de agenda van de staat, riskeren er in de cel te belanden. In zowel Turkije als Rusland zijn er zelfs vermoord.
Verontrustend is dat in zowel Turkije als Rusland het grootste deel van de bevolking daar zich makkelijk in lijkt te schikken en in steeds grotere mate de boodschappen die de overheid hen verstrekt via media die ze controleert slikt zonder problemen.
“The press is your enemy. Enemies. Understand that?”
Waarom? In 1712 schreef de Schot John Arbuthnot al een essay over “the Art of Political Lying”, waarin hij stipuleert dat “once a false fact or lie is lodged in the public mind, it may be impossible to persuade people that it is untrue except by another lie”.
Of: liegen en blijven liegen is een taktiek die politiek best wel efficiënt kan zijn. En onafhankelijke, kritische media staan dan in de weg.
Trump is ook niet de eerste president die de media tot vijand verklaart, maar hij doet het wel veel openlijker dan zelfs Richard Nixon, die in 1972 nog tegen zijn Joint Chiefs of Staff zei dat de “the press is your enemy. Enemies. Understand that? … Because they’re trying to stick the knife right in our groin.”
Uit het Watergate-schandaal bleek dat Nixon bepaalde journalisten persoonlijk viseerde en opdracht gaf hen in diskrediet te brengen. In 1974 moest Nixon als gevolg van dat schandaal aftreden.
On December 1972 tape, Nixon told Kissinger, “The press is the enemy, the establishment is the enemy, the professors are the enemy."
— Michael Beschloss (@BeschlossDC) 17 februari 2017