Audits, audits, audits: het toverwoord dat voorlopig de zaak rond de F-16’s moet sussen. Want de zaak wordt zowel ‘intern’ als ‘extern’ doorgelicht. En de audits moeten vooral aantonen wie wat wanneer wist en wie informatie achterhield. Daarna kunnen intern bij het leger koppen rollen. In afwachting zet de premier de aankoop van nieuwe vliegtuigen ‘on hold’. Maar van het volledig stilleggen van de aankoopprocedure is geen sprake.
Premier Charles Michel (MR) doet wat hij moest doen: de druk in het dossier van de F-16’s laten zakken. En z’n minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) wat tijd geven om z’n vel te redden. Want de stroom aan nieuwe informatie, waarbij telkens bleek dat Vandeput misleid was door een deel van z’n legertop, stopte nauwelijks de afgelopen dagen.
Maar in de Kamer bewandelde de premier prefect de lijn die afgesproken was: “Er komt geen beslissing zonder volledige duidelijkheid, zonder de analyse van de verschillende mogelijke opties.” Met andere woorden: de nieuwe informatie dat de levensduur van de huidige F-16’s toch zou kunnen verlengd worden, moest eerst grondig bekeken.
In regeringskringen is ondertussen al te horen dat die nieuwe informatie geen verrassingen zal opleveren. Al in 2015 werd de verlenging van de levensduur besproken in de regering, en kwam een cijfer op tafel: 2,02 miljard zou dat gaan kosten. In de Kamer herhaalde N-VA-specialist Karolien Grosemans ook dat cijfer. De F-16’s langer laten vliegen kost dus ook handenvol geld. De sp.a reageert ondertussen dat in die ruim 2 miljard ook het onderhoud zit, waardoor je appelen met peren vergelijk. “De minister vertelt weer niet de waarheid”, zo zei John Crombez (sp.a) op Villa Politica.
Metaalmoeheid van de carrosserie
Hoe dan ook, de strategie van de regering lijkt nu al duidelijk. De gelekte info van Lockheed Martin heeft weinig waarde volgens hen, en zal geen impact hebben op het hele vervangingsdossier. “Het zogenaamd nieuwe rapport, dat werd achtergehouden, gaat over de metaalmoeheid van de carrosserie van de vliegtuigen, een documentje van 4 bladzijden. Dat kwam er na de vraag van het leger hoe we de impact van buitenlandse missies moesten inschatten. Dat gaat niet over de toestellen in z’n geheel, met software, communicatie- en wapensystemen, nog jaren in de lucht houden”, zo is te horen.
De kans dat de procedure dus helemaal tot stilstand komt, is dus voor N-VA onbestaande. Ook de MR lijkt aan te dringen op een beslissing deze legislatuur. Enkel CD&V en Open Vld staan voorlopig wat op de rem. Maar de procedures voor de nieuwe aankoop lopen gewoon door, inclusief de verschillende comités die de offertes moeten doorlichten.
Het toverwoordje om ondertussen de hele zaak te sussen is ‘audit’. Twee audits zijn besteld. “Ik weet dat sommigen zeer snel actie willen ondernemen, maar ik heb geleerd dat het altijd beter is om eerst alle informatie te verzamelen.” Ook daarover is de regering in de wandelgangen duidelijk: als de audit straks uitwijst dat de minister of de stafchef van het leger niet op de hoogte waren omdat militairen informatie achterhielden, dan is de positie van die militairen moeilijk houdbaar. Maar voorlopig wil niemand al te snel spreken over ‘ontslag’ of ‘koppen die rollen’.
Onder flink wat druk van N-VA komt er pas op 18 april een hoorzitting met de legertop, in de Kamer. De oppositie is woest daarover. Zowel Groen als sp.a willen nu al de legertop horen, maar ook daar sust de meerderheid dus handig. De legertop mag pas binnen een kleine maand naar het parlement komen.
