Neen, Vlaams Belang gaat straks niet in een Vlaamse regering zitten, en neen, ze raken niet uit het isolement van het cordon sanitaire. Maar ondertussen houden N-VA en Vlaams Belang wel stevige gesprekken over de Vlaamse regering. Want beiden winnen daarbij: het Belang krijgt er legitimiteit bij, de N-VA versterkt haar ‘Vlaams’ gewicht ook federaal.
Voor wie eraan zou twijfelen: het blijft simpele wiskunde, coalities vormen. Met 35 zetels in het Vlaams parlement kan N-VA niet enkel met de 23 zetels van Vlaams Belang regeren: ze komen samen 5 zetels te kort. En op geen enkel moment zijn CD&V of Open Vld bereid om met Vlaams Belang te gaan regeren.
Dus blijft heel de oefening die Vlaams informateur Bart De Wever (N-VA) aan het doen is met Vlaams Belang voor de galerij. Maar het is opvallend hoe ernstig De Wever het toneelstuk aanpakt, en hoe Vlaams Belang met verve haar rolletje speelt. Zo is er in deze tweede ronde ‘discretie’, en wil niemand iets kwijt over wat er aan tafel gezegd wordt. Om vooral te zeggen: hier wordt écht serieus gewerkt.
“Bereidheid om te overleggen”
Het hield de Limburgse kopman van het Belang, Chris Janssens, er niet van aan Belga, na afloop van het gesprek met N-VA, toch weer een paar mooie quotes te geven. “Het gesprek van deze voormiddag was een uitwisseling van ideeën. Meer kunnen we over de inhoud niet kwijt, want de weg naar samenwerking loopt over een pad van vertrouwen”, zo verwoordde Janssens het als volleerde coalitiemaker. En ook: “N-VA heeft van in den beginne, na de verkiezingen, bereidheid getoond om met ons te overleggen. Die bereidheid voel ik ook vandaag nog.”
Vlaams Belang blijft dus “aan boord” voor gesprekken, terwijl de PVDA niet langer uitgenodigd was. Nochtans weten alle betrokkenen perfect dat hoewel voor N-VA het cordon niet geldt, het bij Open Vld en CD&V sterker dan ooit van kracht lijkt te zijn.
“Achterhaald en problematisch”
Een incident tussen N-VA-ondervoorzitter Lorin Parys en nieuw verkozen parlementslid Dominiek Sneppe (Vlaams Belang) zette de zaken op scherp. Sneppe stelde in de Krant van West-Vlaanderen dat holebi’s die kunnen trouwen en kinderen adopteren “een brug te ver zijn”. Parys reageerde door een foto van zijn man en pleegkinderen te delen, en de mening van Sneppe “achterhaald” en “problematisch” te noemen.
Een stevige prik aan Vlaams Belang: “Als het Belang holebirechten wil terugschroeven, dan doen wij niet mee.” Maar tegelijk maakte Parys er ook niet meer van: de gesprekken met het Belang gaan door. Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten was veel scherper, voor haar was het een zoveelste bewijs dat met Vlaams Belang geen zaken valt te doen.
Winst voor beide partijen
Incidenten of niet: de winst bij dit toneeltje is voor zowel Vlaams Belang als voor N-VA te groot. Voor Vlaams Belang is die simpel uit te leggen: legitimatie voor de partij. Plots mag Tom Van Grieken naar het paleis, plots krijgt hij grote interviews in de kranten, mag hij mee met de grote jongens praten in de vaderlandse politiek. En Van Grieken is niet de enige die schittert. Chris Janssens zit te blinken bij De Afspraak, waar bij mee mag discussiëren aan tafel alsof hij een gast als een ander is: het politiek talent van de Limburger is onmiskenbaar.
Het is niets minder dan een revolutie voor de Belangers. Want eindelijk, na jaren ploeteren, haalt de nieuwe kopstukken op eigen kracht de media. De frustratie daarover was huizenhoog. Jarenlang ging de media de aandacht enkel naar de zoveelste ranzige ‘stunt’ van Filip Dewinter, die moslims ergens ten lande aan het provoceren is, een kopje koffie drinkt met gifgasmoordernaar Bashar al-Assad, of op bezoek gaat bij neonazi’s ergens in Europa.
Voor de N-VA zit de winst iets complexer: op het federale niveau namelijk. De Wever legde op verkiezingsnacht zijn federale hefboom al op tafel: als er daar een regering gevormd wordt “zonder Vlaamse meerderheid” dan “veroorzaakt men een majeur probleem”.
Dat dreigement is honderd procent symbolisch: een regering federaal heeft geen meerderheden nodig aan Vlaamse of Franstalige kant in de Kamer. Meer zelfs, de afgelopen twee regeringen hadden dat niet: Elio Di Rupo (PS) kwam wat zetels te kort aan Vlaamse kant, en Charles Michel (MR) haalde in de verste verte geen Franstalige meerderheid. Dat lag twee keer moeilijk, maar telkens slikte de ‘minderheid’ en sprong ze mee: een meerderheid in de Kamer is gewoon 76 zetels.
De symboliek zit er hem dus vooral in dat federaal een regering zou worden gemaakt, die radicaal ingaat tegen hoe de Vlamingen gestemd hebben: rechts, Vlaams en confederaal. De mentale optelsom van Vlaams Belang en N-VA (samen ruim 40 procent van de stemmen) is daarbij een belangrijk emotioneel argument voor De Wever en co. Een stevige omarming van het Belang helpt de N-VA dat punt te blijven maken.
Maar uiteraard komt aan elk liedje vroeg of laat een einde: De Wever kan niet blijven rondjes rijden met Van Grieken. Vroeg of laat moet er een zwarte piet gevonden worden. De kans is groot dat die bij de christendemocraten of liberalen zal eindigen. Of wie weet, eindigt de ‘Vlaamse vrijage’ bont en blauw: echte vrienden zijn de N-VA’ers en Belangers nooit geweest, om het zacht uit te drukken. De plotse camaraderie kan dus zeker snel omslaan.