Het is een veelgehoord argument onder klimaatontkenners: wetenschappelijke modellen kunnen de toekomst niet voorspellen, dus waarom zouden we erop vertrouwen dat ze ons vertellen hoe het klimaat zal veranderen? Deze mantra kreeg onlangs opnieuw wind in de zeilen na een interview met de Canadese psycholoog en auteur Jordan Peterson op de populaire podcast van Joe Rogan, dezelfde podcast die Neil Young ertoe aanzette zijn muziek van Spotify te verwijderen.

Volgens Peterson “zijn de wetenschappers van de wereld niet in staat om het klimaat nauwkeurig te modelleren – laat staan te voorspellen wat er over weken en maanden zal gebeuren”. Ontkenners van de klimaatverandering verwarren het klimaat wel vaker met het weer als ze beweren dat modellen inherent onnauwkeurig zijn. Het weer verwijst naar de kortetermijnomstandigheden in de atmosfeer op een bepaald moment. Het klimaat is daarentegen het weer van een regio, gemiddeld en over meerdere decennia.

Weersvoorspellingen zijn de afgelopen 40 jaar veel nauwkeuriger geworden, maar de chaotische aard van het weer betekent dat ze na een week of zo onbetrouwbaar worden. Het modelleren van klimaatverandering is echter veel eenvoudiger, omdat je te maken hebt met langetermijngemiddelden. We weten bijvoorbeeld dat het in de zomer warmer en in de winter kouder zal zijn.

Een handige vergelijking

Hier is een handige vergelijking. Het is onmogelijk te voorspellen op welke leeftijd een bepaalde persoon zal overlijden, maar we kunnen met een hoge mate van zekerheid zeggen wat de gemiddelde levensverwachting van een persoon in een bepaald land zal zijn. En we kunnen met 100 procent zekerheid zeggen dat ze ooit zullen sterven. Net zoals we met absolute zekerheid kunnen zeggen dat het brengen van broeikasgassen in de atmosfeer de planeet opwarmt.

Er is een enorm scala aan klimaatmodellen, van modellen die specifieke mechanismen proberen te begrijpen, zoals het gedrag van wolken, tot algemene circulatiemodellen (GCM) die worden gebruikt om het toekomstige klimaat van onze planeet te voorspellen. Er zijn meer dan 20 grote internationale onderzoekscentra waar teams van enkele van de slimste mensen ter wereld deze GCM’s hebben gebouwd, die miljoenen regels code bevatten die de allernieuwste kennis van het klimaatsysteem vertegenwoordigen. Deze modellen worden voortdurend getoetst aan historische en paleo-klimaatgegevens (klimaatgegevens van ruim voor directe metingen, tot lang voor de laatste ijstijd), evenals individuele klimaatgebeurtenissen zoals grote vulkaanuitbarstingen om er zeker van te zijn dat ze het klimaat waarheidsgetrouw reconstrueren. Wat ze overigens buitengewoon goed doen.

De modellen blijken verbluffend goed

Modelvoorspellingen uit de jaren zeventig en tachtig komen verbluffend goed overeen met de opwarmingstrend die zich in de afgelopen vier decennia daadwerkelijk heeft voorgedaan. En wetenschappers hebben deze modellen sindsdien voortdurend getest en verbeterd.

Aangezien het klimaat zo’n ingewikkeld systeem is, zou je je redelijkerwijs kunnen afvragen hoe wetenschappers foutmarges incalculeren, vooral wanneer ze het klimaat over honderden jaren modelleren. De grootste bron van onzekerheid in alle klimaatveranderingsmodellen is hoeveel broeikasgassen de mensheid de komende 80 jaar zal uitstoten. Wetenschappers proberen dit op te lossen door samen met economen en sociale wetenschappers scenario’s voor de toekomst te bouwen met verschillende emissietrajecten.

Alle modellen laten één ding zien

Wetenschappers zijn er zich terdege van bewust dat modellen vereenvoudigingen zijn van een complexe wereld. Maar door zoveel verschillende modellen te laten bouwen door verschillende groepen experts, kunnen we zekerder zijn van de resultaten die ze opleveren. En alle modellen laten hetzelfde zien: breng broeikasgassen in de atmosfeer en de wereld warmt op.

In zijn zesde beoordeling van de wetenschap van klimaatverandering, gepubliceerd in augustus 2021, verklaarde het Intergouvernementeel Panel over Klimaatverandering van de VN dat “het ondubbelzinnig is dat menselijke invloed de atmosfeer, de oceaan en het land heeft opgewarmd”. Hoe menselijke activiteit het klimaat zal blijven beïnvloeden, is een moeilijke vraag, vooral omdat we niet weten hoe de wereld op deze klimaatcrisis zal reageren. Maar we kunnen wel degelijk rekenen op modellen, die een bewezen staat van dienst hebben op het gebied van nauwkeurigheid, om ons te helpen navigeren door wat de toekomst waarschijnlijk zal brengen.

(mah)