Op Antarctica hebben wetenschappers de koudste plaats van onze planeet gevonden. Het kwik daalde er tijdens een meting naar -97,7 graden Celsius. Ze geloven dat het op aarde eigenlijk niet veel kouder dan dat kan worden.

Wie een beetje verfrissing zoekt op een hete zomerdag kan dat in dit onderzoek misschien wel vinden. In Geographical Research Letters vertellen wetenschappers dat de koudste plek op aarde wel lijkt alsof je op een andere planeet bent. Het vorige record is letterlijk verpulverd door deze meting. In het Russische Vostok Station, niet ver van de Zuidpool, werd in 1983 een temperatuur van -89 graden gemeten. Voor de mens zou die temperatuur dodelijk zijn zonder bescherming. Als je deze lucht inademt, zou er meteen een bloeding in je longen ontstaan.

De oostelijke ijsplaat van Antarctica is niet plat, zoals je misschien zou denken. Het is een soort koepel, zoals het schild van een schilpad. Vostok ligt bijna helemaal bovenaan, maar de wetenschappers hadden een vermoeden dat het op sommige plaatsen nog kouder kon worden. Ze gebruikten jarenlange gegevens van satellieten om te zien waar de temperatuur het diepst zakte. De koudste plekken zijn allemaal in inzinkingen van het oppervlak gelegen. De koude lucht duikt hier naar beneden, zoals de wind dat in een kloof zou doen.

Zeldzame omstandigheden

Om die extreme temperatuur te bereiken zijn er wel enkele voorwaarden. Zo moet het natuurlijk putje winter zijn, lang voor de middernachtzon weer opduikt. Op dit moment is het winter op Antarctica, dus de temperatuur zakt er stilaan naar een dieptepunt. De lucht moet dan weer erg rustig zijn: volledig helder, zonder ook maar één wolkje of een beetje mist. Het ijs kaatst normaal ook warmte terug, die door waterdamp in de atmosfeer wordt opgevangen. Maar als het erg droog is op Antarctica, kan die warmte tot in de ruimte ontsnappen. En dan is het ijsoppervlak dus nog kouder.

Door de opwarming van de aarde worden dit soort omstandigheden wel zeldzamer. Op Antarctica kan de temperatuur nog sneller stijgen. Daar zou een stijging van drie tot vier graden mogelijk zijn. Het zit er dus dik in dat het kouderecord op onze planeet nooit, of toch heel lang niet meer, zal worden verbroken.