Paul Magnette, de PS-voorzitter, blijft nog even informateur. Zijn nota’s moeten iedereen kleur doen bekennen. N-VA zit nog steeds aan boord.

In het nieuws: Vanmiddag gaat informateur Magnette weer naar de koning. Die zal z’n opdracht nog eens verlengen, vermoedelijk met een tweetal weken. Oneindig lang kan het niet duren, maar anderzijds wil de informateur toch wel eens grondig werk maken van een oefening om de zaak af te tasten. De ‘goesting’ bij Magnette om een missie te vervullen en te tonen dat een doorbraak misschien wel kan, was immers groot. En kijk: een pak waarnemers is niet zo pessimistisch. “Magnette werkt ernstig. Dat apprecieer ik”, zo is bij partijvoorzitters te horen.

Tussen de regels: Het straffe is wel dat er nog steeds geen duidelijkheid is over welke coalitie het moet worden. Want waar initieel zowat iedereen verwachtte dat de PS-voorzitter een keuze van het hart zou maken, en voor een coalitie zonder N-VA gaan, blijkt vandaag dat Bart De Wever en co nog steeds meedoen aan de onderhandelingen. Dat is op zich opvallend.

De één op één ontmoeting PS vs. N-VA: Aan de basis van dat feit ligt een felle, intense meeting tussen partijvoorzitter De Wever en informateur Magnette. Die eerste was voor de verandering een keer alleen komen praten. In voorafgaande meetings was hij telkens vergezeld van ofwel Jan Jambon (N-VA) of Theo Francken (N-VA) (of zelfs één keertje beiden). Vooral de aanwezigheid van die laatste ziet men bij de PS als een slecht teken: een ‘chaperonne’ voor de voorzitter? Deze keer dus enkel de twee zwaargewichten: Magnette en De Wever. Het ging het er bij momenten fel aan toe. Dezelfde zaken kwamen weer op tafel, die ook in de periode van preformateurs Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) opdoken: het luikje institutionele hervormingen ligt heel gevoelig voor de PS en zeker de andere Franstalige partijen, maar ook het sociaal-economische programma blijft toch heel moeilijk verzoenbaar. Het wrong dus stevig. De N-VA heeft absoluut een trofee nodig om in een regering te kunnen stappen (zo is er de piste om delen van de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg in de schoot van de federale regering te ‘regionaliseren’). Maar wil en kan de PS dat gunnen aan de N-VA?

Het dreigement: De spanning liep zodanig op dat het op een gegeven ogenblik echt tot dreigende taal kwam. “Wil je opstappen? Stap dan op!”, daagde Magnette De Wever uit, om het gesprek, maar dan ook de facto de onderhandelingen te verlaten. Die laatste liet zich niet verleiden: hij ging terug over tot het bespreken van de nota’s die Magnette allemaal heeft uitgewerkt, en waar de andere partijen hun opmerkingen op mogen maken. De Wever heeft immers helemaal geen zin om het de PS, maar vooral Open Vld en CD&V makkelijk te maken, door zelf in deze fase de onderhandelingen te verlaten. Dan is meteen duidelijk “dat er met de N-VA toch niets kan”, en dan ligt de weg naar een regenboogcoalitie open. Maar tegelijk gaf de N-VA ook wel een signaal aan de PS: ze willen er wel degelijk graag bij, ze denken nog steeds na over regeren. En daarbij zijn de grootste ‘advocaten’ van regeringsdeelname eerder the unusual suspects: scherpslijpers zoals Sander Loones, maar ook Francken himself.

De grote vraag? Hoe rijdt Magnette er dan de N-VA af? Die vraag mag zo scherp blijven gesteld worden. Want het ligt niet aan de N-VA van De Wever, het is enkel de PS die mathematisch in elke coalitie nodig is. En bij de PS zijn ze, als ze eerlijk zijn met zichzelf, wel duidelijk: een coalitie met de N-VA is gewoon voor de eigen achterban, voor het imago, voor de politieke positionering in Franstalig België, compleet maar dan ook compleet onmogelijk. Imbuvable. Het passeert gewoon niet bij de achterban. Misschien dat voorganger Elio Di Rupo nog enige illusies had op dat vlak, of zin om z’n achterban te trotseren, maar bij Magnette is er nauwelijks twijfel: waarom zou hij als pas verkozen voorzitter dat riskeren of overwegen? Blijft dus die grote vraag: hoe de N-VA eraf krijgen? Het antwoord zit hem in de methode-Magnette.

Waarom dit gebeurt: Die methode bestaat erin om nota’s voor te leggen aan de andere voorzitters, en zo ‘convergenties’ te zoeken. Deze namiddag legt Magnette meteen ook z’n werkstuk, die zes inhoudelijke nota’s, voor aan de koning: migratie, het verhogen van de werkgelegenheidsgraad, een efficiëntere overheid, een doortastender veiligheids- en justitiebeleid zitten erbij. Op het eerste zicht thema’s waar ook de N-VA zich wel in kan vinden. Maar vroeg of laat komt ook het communautaire op tafel. En stukje bij beetje wordt dan de N-VA ofwel meegesleurd, ofwel knapt op een bepaald moment de koord. Daar zitten zowat alle Franstalige partijen ondertussen op te wachten.

In de wandelgangen: Alle ogen blijven zo gericht op CD&V en Open Vld. Eén van beide is immers nodig om een regenboogcoalitie van de grond te krijgen. En tot nu toe hebben beiden altijd gezegd dat ze een scenario mét N-VA prefereren. En dat ze graag ook een meerderheid aan Vlaamse zetels zouden willen. Maar voor beide partijen geldt alvast één zaak: een hard veto is er op dit moment niet meer voor paars-groen of een regenboogcoalitie. De interne spanning in de twee partijen is groot.

• CD&V: Niet toevallig zitten bij CD&V de Vlaamse fractie, en de Vlaamse ministers op een ‘harde’ lijn: zij willen vasthouden aan de N-VA. Ze zitten natuurlijk ook met hen in de Vlaamse regering. De federale fractie, die veeleer uit ACW-mensen bestaat, is veel meer geneigd om de realiteit onder ogen te zien: met de N-VA én de PS zal heel moeilijk worden.
• Open Vld: Er is een strikte afspraak onder Vlaamse liberalen om voor één keer allemaal te zwijgen. Die afspraak werd stevig geschonden door Vincent Van Quickenborne (Open Vld), die dit weekend alweer pleitte voor een regering mét de N-VA erbij. Dat werd hem intern niet in dank afgenomen. Maar het feit dat niemand praat, wil er vooral op wijzen dat de Vlaamse liberalen beseffen dat het met Magnette menens is, en ze geen enkele vingerafdruk willen achterlaten, mocht de PS-voorzitter als coalitiemaker mislukken.

Waarom dit van tel is: Wie denkt dat het echt om een ‘informatie-opdracht’ gaat, vergist zich. Het is wel degelijk de PS-voorzitter die op het toneel is gekomen. We zitten in een cruciale fase: krijgt Magnette een coalitie in de lucht zonder de N-VA? En hoe wordt N-VA eraf gereden , zodanig dat Open Vld en/of CD&V wél aan boord kunnen blijven?

De harde cijfers: Het volgende dat eraan komt, los van de nota’s van Magnette, is een budgettair kader. Niet toevallig heeft Magnette daarover al contact gehad met Pierre Moscovici, ontslagnemend Europees commissaris voor Economie en Financiën. En ook zijn opvolger, de Italiaan Paolo Gentiloni, is Magnette gaan opzoeken. Zo krijgt hij het kader mee waarbinnen België zich moet houden, maar zet hij ook druk: België heeft een begroting nodig, of het gaat in de problemen komen met de strenge regels van de eurozone. Al is dat natuurlijk allemaal wat relatief: Moscovici is een socialist, die niet aandringt op te harde maatregels. En Gentiloni z’n trackrecord in de Italiaanse regering is er eentje van dieprode cijfers.

En nu? Magnette krijgt vandaag een verlenging, zoveel is duidelijk. Ofwel slaagt hij er in die periode in om, op basis van de nota’s en druk over wie allemaal ‘akkoord’ gaat daarmee, de N-VA eraf te rijden. Ofwel is het te vroeg, en moet er eerst nog een paar weken of maanden onduidelijkheid bestaan, voor men kan schakelen. Een ‘mislukking’ van Magnette is overigens niet altijd goed nieuws voor de N-VA. Die zou dan wel eens heel snel een opdracht van de koning kunnen krijgen, “om het nu ook maar eens door De Wever te laten proberen”.