Wie zich niet aan de regels houdt op de trein, kan daarvoor een boete krijgen. Alleen, blijkbaar betalen maar heel weinig mensen ook effectief dat bedrag: de NMBS heeft voor de gigantische soms van 300 miljoen euro boetes die onbetaald zijn in de schuif liggen. Een dramatisch cijfer voor een spoormaatschappij die al niet veel geld heeft.
Zwartrijders bij de NMBS, het is geen ongebruikelijk fenomeen op de trein. Betaal je doelbewust je ticket niet, dan kan de NMBS je beboeten. Maar dat gebeurt duidelijk niet echt efficiënt, want de meeste van die boetes die de NMBS geeft, blijven onbetaald. In 2016 schreef de NMBS in totaal voor 42,9 miljoen euro boetes uit, en daarvan werd maar 3,9 miljoen, of 9 procent ook effectief betaald. De rest blijft ‘openstaan’: het zijn bedragen die nog steeds moeten betaald worden. Dat blijkt uit cijfers die De Morgen publiceert, op een parlementaire vraag van Open Vld aan François Bellot (MR), de minister voor het spoor.
Die toestand sleept al jaren aan. En zo komt het dat er in de schuiven van de NMBS voor de laatste vijf jaar, sinds 2012, het fenomenale bedrag van 296,4 miljoen euro aan onbetaalde boetes ligt te schimmelen. Onbegrijpelijk dus dat de NMBS daar niet achter gaat. Er loopt dus iets grondig fout met de procedure. Blijkbaar zijn er veel discussies en betwistingen, maar dat kan moeilijk verklaren waarom meer dan 90 procent niet betaald is.
Nieuwe boetes, met simpele tarieven
Hetzelfde probleem doet zich voor bij de spoorwegpolitie, die de orde moet handhaven op de treinen. Daarbij gaat het vooral om overlast: roken, beschadigingen veroorzaken of gevaarlijk gedrag op het spoor. Daarvoor schreef die politie vorig jaar 2.746 boetes uit, voor 374.308 euro. Maar ook daarvan is 86 procent gewoon niet betaald. Vergelijkbaar dus met de boetes die bij de NMBS zelf openstaan.
Minister Bellot heeft nu een plan: hij wil dat er veel meer administratieve boetes worden opgelegd, zodat de treinbegeleiders en stationschefs zelf die boetes kunnen uitschrijven. Dat systeem is simpeler, en het kan ook niet betwist worden. Dus Bellot maakt zich sterk dat hij op die manier het probleem kan oplossen. De nieuwe boetes hebben vier tarieven: 50, 100, 250 en 300 euro. Bij de belangenvereniging van de reizigers, TreinTramBus, zijn ze niet enthousiast. De NMBS wordt dan meteen betrokken partij én rechter in één, zeggen ze. Want ze leggen de boetes vast en innen ze zelf.
