Niet dat nieuwsconsumenten er nu meteen veel van zullen voelen. Maar het Europees Parlement is bezig met zeer vergaande voorstellen om de grote techbedrijven van Silicon Valley, met name Facebook en Google, te gaan laten betalen voor nieuws. De voorstellen gaan erg ver, zo bericht de Financial Times vanmorgen.

• Dat is erg goed nieuws voor de grote uitgevers, die zich al jaren wapenen in dit conflict, tegen de twee bedrijven die online het meeste trafiek genereren naar nieuws: Facebook en Google. Het zou ertoe kunnen leiden dat die twee verplichte arbitrage voor licentieovereenkomsten moeten aanvaarden, én dat ze ook nieuwsbedrijven moeten informeren over hoe ze verhalen selecteren en ranken in hun algoritmes, en alle veranderingen daarin aangeven.

• Het Europees Parlement baseert zich deels op de voorstellen van het Australische parlement, dat een vergaande regeling aanvaardde. Het gevolg was dat Google daar nu dreigt om zich helemaal terug te trekken uit nieuws. Al is het maar de vraag of de soep zo heet zal worden opgediend.

• De Europese media-industrie lobbyde hier al jaren voor: het zou de machtsbalans bij onderhandelingen kunnen doen kantelen. Grote spelers zoals Axel Springer en Schibsted, maar ook DPG uit eigen land, vochten hier zeer hard over.

• Al sinds 2019, toen de EU de wetten op copyrights veranderde, zijn Google en Facebook bezig om overal akkoorden af te sluiten. Maar de positie van de uitgevers bleef uiterst zwak. Dat willen een hele reeks Europese Parlementsleden nu veranderen. 

• Onder meer in Frankrijk gaan Google en Facebook al verder, en betalen ze de lokale uitgevers een deel voor artikels. Maar dat systeem zou dus over heel de EU kunnen gaan gelden.

• In België hoeven uitgevers overigens niet te klagen. De grote persbedrijven krijgen hier een onrechtstreekse staatssteun die aantikt tot liefst 178 miljoen euro per jaar. Zoveel trekt de overheid immers uit om via bpost te zorgen dat papieren kranten onder de marktprijs kunnen gebust worden bij abonnees.

• Het huidige contract werd eind 2019 in alle stilte door de regering in lopende zaken verlengd tot 2023. Hoewel het om bijna 1 miljard euro gaat op een hele legislatuur, was er nauwelijks debat in de Kamer, laat staan in de papieren pers: mediajournalisten vertonen geen enkele interesse in dit miljoenendossier.

• Die regeling, waarbij uitgevers zoals DPG en Mediahuis op miljoenen euro’s staatssteun kunnen rekenen, riep in het buitenland wel al heel wat vragen op. Zeker in Nederland, waar zowat alle kranten door die Belgische groepen zijn overgenomen, stelt men zich grote vragen.

• In eigen land maakte onder meer huidig vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) de afgelopen jaren groot voorbehoud bij de regeling, die in wezen een verouderde technologie maar blijft ondersteunen. Het huidige kabinet schreef niets in het regeerakkoord over de steun. Maar algemeen wordt aangenomen dat Vivaldi het contract gewoon zal verderzetten.