Toen begin dit jaar in de rijke economieën de vaccinatieprogramma’s tegen Covid-19 startten, leek het wel weer goed te komen met de toeristische sector. Toeristen en zakenreizigers stonden nog maar net terug op de luchthaven toen plots de Delta-variant uitbrak en de regels voor reizen weer werden verscherpt. Nu ook Omikron er is, zijn sommige grenzen opnieuw volledig toe, waardoor de moed van de toerismesector stilaan in de schoenen zakt.

Die somberheid werd bevestigd door het laatste rapport van de Wereld Toerisme Barometer, een initiatief van de Wereld Toerisme Organisatie (UNWTO), dat onderdeel is van de Verenigde Naties (VN). Het rapport werd op 28 november gepubliceerd, voordat de volledige effecten van de Omikron-variant konden worden gemeten. 

De publicatie vergelijkt twee punten in de pandemische tijdlijn als het gaat om aankomsten van internationale toeristen. Het verschil in die aankomsten is het grootst in vergelijking met 2019, de laatste keer dat mensen vrij konden reizen. Het verschil benadrukt hoe ver de sector nog van de normaliteit verwijderd is. Een vergelijking met 2020, toen het toerisme echt een diepe duik nam, geeft dan weer een idee van de snelheid van het herstel. Maar geen van beide cijfers is een echte troost.  

De UNWTO verwacht dat het aantal internationale toeristen in 2021 ongeveer 70 tot 75 procent lager zal liggen dan in 2019. Dat zou niet anders zijn dan in 2020. Er wordt verwacht dat de inkomsten uit het toerisme 700 tot 800 miljard dollar zullen bedragen, omgerekend tussen 600 en 700 miljard euro. Dat is een kleine verbetering ten opzichte van 2020, maar niet veel vergeleken met de 1,7 biljoen dollar (1,5 biljoen euro) die in 2019 werd gemeld. 

Uit de gegevens van dit rapport blijkt dat vooral Azië het zwaar te verduren kreeg dit jaar. Het aantal internationale aankomsten bedroeg daar slechts 5 procent van het niveau van 2019, terwijl dat in 2020 nog 16 procent was. Aziatische landen zijn over het algemeen trager geweest bij het versoepelen van de Covid-maatregelen.

In Europa is de boel niet veel vrolijker. De reizen op het continent maakten in het kwartaal juli-september een kleine heropleving mee in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, maar het aantal aankomsten is niet veranderd. Alleen Noord-Amerika, waar het aantal aankomsten in de eerste negen maanden van dit jaar boven het niveau van 2020 uitkwam, kan weer even opgelucht ademhalen. 

Vooral nog veel onzekerheid

Met voorzichtig optimisme stelt The Economist dat het komende jaar waarschijnlijk beter zal zijn, aangezien de maatregelen, met een beetje geluk, verder worden versoepeld. Daar zorgt nieuwe technologie en de enorme inhaalvraag van de afgelopen twee jaar waarschijnlijk voor. 

Toch blijft het onwaarschijnlijk dat China, dat al redelijk lang ‘op slot’ zit, haar maatregelen in 2022 zal versoepelen. Het risico op een uitbraak van het coronavirus in het jaar waarin de Olympische Winterspelen worden gehouden, is daarvoor te groot. Zeker omdat Xi Jinping wellicht een nieuwe termijn als leider ambieert. 

Veel hangt ook af van de heropleving van zakenreizen. In een gemiddeld jaar waren die goed voor ongeveer een vijfde van de wereldwijde toeristische uitgaven, volgens de World Travel and Tourism Council, een brancheorganisatie. Tot hiertoe heerst er over alles vooral nog veel onzekerheid, door varianten als Omikron en alles wat misschien nog volgt. Het zou dus tot 2024 kunnen duren voordat het toerisme weer het niveau van voor de pandemie bereikt.

(mah)