Europeanen lopen het risico om deze zomer geen gebruik meer te kunnen maken van Facebook of Instagram. De Ierse privacytoezichthouder heeft namelijk bij de andere Europese waakhonden voorgesteld om de doorvoer van data naar de Verenigde Staten te blokkeren.
In 2020 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat een eerdere overeenkomst, het zogenaamde “Privacy Shield”, onvoldoende was om de privacyrechten van Europese burgers in de VS te beschermen. Het hof argumenteerde dat de ongerechtvaardigde surveillance via sociale media in de VS een “groot gevaar is voor Europeanen”. Door de beslissing kon Meta vanuit de Europese Unie geen data meer versturen naar de Verenigde Staten.
In de VS maken politiediensten regelmatig gebruik van data, die verzameld worden door commerciële bedrijven als Meta en Twitter. Zo willen sommige Amerikaanse staten sociale media gebruiken om vrouwen te volgen, die mogelijk een abortus willen aanvragen in andere staten. Europese privacywaakhonden vrezen dat de data van Europeanen op dezelfde manier zullen worden gesurveilleerd.
Dankzij een “modelcontract” konden bedrijven alsnog data uitwisselen
Om toch data te kunnen uitwisselen maakten Amerikaanse bedrijven, waaronder Meta, daarom gebruik van een “modelcontract” (SCC). Dat konden bedrijven gebruiken voor de doorgifte van persoonsgegevens vanuit de EU naar landen daarbuiten. De Ierse privacywaakhond DPC heeft nu echter besloten dat Meta hier geen gebruik meer van mag maken.
De beslissing van de DPC heeft mogelijk grote gevolgen voor Facebook en Instagram. Meta had namelijk eerder al gezegd dat het met een dergelijk verbod niet meer in staat zal zijn om zijn diensten in Europa te exploiteren.
“Als er geen nieuw trans-Atlantisch kader voor gegevensoverdracht wordt aangenomen en we niet kunnen blijven vertrouwen op SCC’s of een beroep kunnen doen op andere alternatieve middelen voor gegevensoverdracht van Europa naar de Verenigde Staten, zullen we waarschijnlijk niet in staat zijn om een aantal van onze belangrijkste producten en diensten, waaronder Facebook en Instagram, in Europa aan te blijven bieden”, zei het bedrijf in een verklaring.
De EU en de VS onderhandelen momenteel over een nieuwe overeenkomst voor de doorgifte van gegevens, waardoor bedrijven als Meta kunnen blijven opereren in de unie. Brussel en Washington hebben in maart een voorlopig politiek akkoord bereikt, maar de onderhandelingen over de juridische details zijn echter vastgelopen en het is onwaarschijnlijk dat voor het einde van het jaar een definitief akkoord wordt bereikt.
Het is daarom onduidelijk wat ons deze zomer staat te wachten met Facebook en Instagram. Het is onduidelijk of WhatsApp wel zou kunnen blijven functioneren. (ddw)