António Costa, de socialistische premier van Portugal, nam dinsdag ontslag na een huiszoeking in zijn ambtswoning die verband houdt met een corruptiezaak. De premier stelt dat hij niets verkeerds deed. Ook de ministers voor Milieu en Infrastructuur zijn betrokken.

In het nieuws: Een corruptieonderzoek op het hoogste regeringsniveau in Portugal.

De essentie: Onderzoekers verdenken de premier en enkele vertrouwelingen van corruptie bij contracten rond mijnbouwprojecten voor lithiumontginning. Ook een waterkrachtcentrale en de constructie van een datacenter behoren tot het onderzoek. Costa beweert bij het nieuwsmedium Politico dat hij “een zuiver geweten heeft”.

Meer details: Het nieuws van het ontslag van Costa kwam enkele uren nadat de aanklager arrestatiebevelen had uitgevaardigd.

• Overtuigd van zijn onschuld beweerde Costa dat hij niet langer kon aanblijven als premier. “Hoe dan ook, de waardigheid van de rol van premier en het vertrouwen dat het Portugese volk heeft in de instellingen zijn absoluut onverenigbaar met een premier die te maken heeft met verdenkingen over zijn integriteit”, zei hij.
• Er werd ook een arrestatiebevel uitgeschreven voor de stafchef van de premier, Vítor Escária. De Infrastructuurminister, João Galamba, werd officieel in verdenking gesteld.

Wat nu? Daarmee worden de ogen gericht op de president van Portugal, Marcelo Rebelo de Sousa, voor wie normaliter een meer ceremoniële rol is weggelegd.

• Hij moet nu beslissen of hij een nieuwe premier aanduidt of het parlement ontbindt en verkiezingen uitroept.
• Costa is alleszins niet langer kandidaat. “Ik ga me niet opnieuw kandidaat stellen voor het premierschap. Het is een fase in mijn leven die voorbij is.” Hij voegde eraan toe bereid te zijn mee te werken met het gerecht.

Lithiumhonger

Meer context: Onder de regering van Costa werden heel wat inspanningen gedaan om lithium te ontginnen in Portugal. Die projecten kregen heel wat kritiek.

• Dat er voor lithium, het witte goud, voldoende vraag ging zijn, was geweten. Zeker omdat Europa graag bevoorradingslijnen binnen de Europese grenzen wilde hebben. Alleen liet de kwaliteit van het product te wensen over.
• Daarnaast kwam er kritiek dat de mijnbouwprojecten disproportioneel veel schade aan het milieu toebrachten. Bewoners van de uitgekozen gebieden protesteren al langer tegen de komst van de mijnen.

Nog dit: Met het vertrek van Costa stapt een van de langst zittende Europese premiers op. Het corruptieonderzoek trekt een streep door zijn mogelijke carrièrevervolg in de Europese Raad, oppert Politico.