De Europese Unie is het woensdag voorlopig eens geworden over een aangescherpte antiwitwasregelgeving. De nieuwe maatregelen richten zich vooral op sectoren zoals sport, luxegoederen en financiële transacties. Hoewel de nieuwe EU-regelgeving gericht is op het aanpakken van witwaspraktijken, illustreert ze de toenemende trend van overheden om financiële controle en surveillance te intensiveren, wat een bedreiging vormt voor de democratische principes en burgerlijke vrijheden.

Waarom is dit belangrijk?

Deze ontwikkeling is zorgwekkend omdat ze niet alleen de strijd tegen witwaspraktijken adresseert, maar ook de potentie heeft om individuele vrijheden en privacyrechten te ondermijnen. Dit kan leiden tot een ongekende mate van toezicht en controle door de overheid, wat de democratische waarden en burgerrechten bedreigt.

In het nieuws. De Europese Unie heeft deze week nieuwe antiwitwasregels aangenomen, maar deze maatregelen wekken zorgen op over steeds toenemende controle, massasurveillance en een inperking van de privacy.

Nieuwe regels zullen ook het grootste deel van de cryptosector dekken

Zoom in. De EU heeft nieuwe, uitgebreide antiwitwasregels geïntroduceerd, die gericht zijn op sportclubs, luxegoederen, juweliers en financiële transacties.

• Deze regels verplichten een diepgaand onderzoek naar de herkomst van fondsen en sponsoren in de sportwereld.
• De regelgeving omvat ook de meldplicht voor transacties van luxegoederen. De meldplicht voor grote aankopen strekt zich nu uit voorbij banken en andere financiële instellingen.
  • Notarissen, advocaten en zelfs autoverkopers zijn nu ook verplicht om grote transacties te rapporteren aan de overheid.
  • Dit houdt in dat bij de aankoop van een auto ter waarde van meer dan 250.000 euro, of een jacht of privéjet van meer dan 7,5 miljoen euro, de transactie gemeld moet worden.
• De nieuwe regels zullen ook het grootste deel van de cryptosector dekken. Alle aanbieders van cryptoactivadiensten (CASPs) moeten due diligence toepassen op klanten bij het uitvoeren van transacties van €1.000 of meer.
  • De regels zijn er ook op gericht om het gebruik van self-hosted digitale portemonnees aan banden te leggen. Daarmee kunnen gebruikers hun privésleutels rechtstreeks beheren.
• Er is een EU-brede maximale limiet van €10.000 ingesteld voor contante betalingen. Lidstaten zullen de flexibiliteit hebben om een lagere maximale limiet op te leggen als ze dat wensen.
  • In België mogen aankopen tot € 3.000,– contant betaald worden. In geval van aankopen boven € 3.000,– mag maximaal 10% daarvan contant betaald worden.
  • Bovendien zullen volgens de voorlopige overeenkomst verplichte entiteiten de identiteit moeten vaststellen en verifiëren van een persoon die een incidentele transactie in contanten uitvoert tussen €3.000 en €10.000.

Een een ongerechtvaardigde inbreuk op persoonlijke financiële zaken

Zoom out. De nadruk op het traceren van financiële stromen en het identificeren van sponsoren kan leiden tot een overmatige controle op individuen en clubs. Met als gevolg dat de grens tussen veiligheid en privacy vervaagt.

• De verplichting om grote transacties te melden, zoals bij de aankoop van luxeauto’s en jachten, kan resulteren in een ongerechtvaardigde inbreuk op persoonlijke financiële zaken.
• Beroepsgroepen zoals advocaten en notarissen worden gedwongen om klantinformatie te delen, wat in strijd kan zijn met hun professionele geheimhoudingsplicht.
• De verschuiving naar een meer toezichthoudende staat roept vragen op over de balans tussen nationale veiligheid en individuele privacy. En over de rol van de overheid in het dagelijks leven van burgers.

Wat nu? De regels hebben voorlopige steun gekregen, maar moeten nog formeel worden goedgekeurd door de EU-staten en het Europees Parlement voordat ze officiële wetten worden.