Het Spaanse Santiago de Compostela, eindpunt van de beroemde pelgrimsroute Camino de Santiago, krijgt te maken met een groeiend probleem: toerisme dat ooit werd verwelkomd, veroorzaakt nu spanningen met de lokale bevolking. Recordaantallen bezoekers zorgen voor overlast, stijgende huurprijzen en een leegloop van het historische centrum.

Wat ooit een religieuze of spirituele tocht was, is uitgegroeid tot een toeristische trekpleister van formaat. In 2023 liep een recordaantal van een half miljoen mensen de Camino de Santiago, een vijfvoud van de bevolking van Santiago de Compostela zelf. En dat cijfer houdt nog geen rekening met de gewone toeristen die per auto of trein arriveren.

De populariteit van de route kreeg een boost na de release van de film The Way in 2010, maar ook sociale media en post-coronareistrends hebben het pelgrimstoerisme nieuw leven ingeblazen.

Overlast en stijgende woonkosten

Om het gedrag van bezoekers wat bij te sturen, hebben buurtbewoners een gids opgesteld met tips voor respectvol bezoek. Toch blijven de klachten binnenstromen: lawaai, het negeren van verkeersregels en beschadigingen aan de geplaveide straten zijn schering en inslag.

Maar de grootste zorg onder bewoners is de impact van kortetermijnverhuur op de woonkosten. Een onderzoek in opdracht van de stad toont aan dat de huurprijzen tussen 2018 en 2023 met 44 procent zijn gestegen. In een poging om de trend te keren, verbood de stad eind 2023 nog Airbnb-verhuur in het historische centrum. Toch blijven sommige eigenaars het verbod negeren.

Verdwijning van de lokale gemeenschap

De gevolgen zijn duidelijk zichtbaar in het straatbeeld. Sinds het jaar 2000 verloor het historische centrum de helft van zijn permanente inwoners. Tal van gebouwen staan leeg of zijn in verval geraakt, en essentiële diensten verdwijnen.

Waar ooit buurtwinkels en cafés voor locals stonden, bepalen nu souvenirshops en toeristenrestaurants het beeld. Voor veel bewoners voelt de stad niet langer als hún Santiago aan.

Lokale steun voor toerismemodel brokkelt af

De groeiende ontevredenheid blijkt ook uit recent onderzoek van Rede Galabra, een denktank van de Universiteit van Santiago. Daaruit blijkt dat de helft van de bevolking het huidige toerismemodel afwijst, tegenover iets meer dan een kwart tien jaar geleden.

Met het pelgrimstoerisme dat voorlopig niet lijkt af te nemen, staat Santiago de Compostela voor een grote uitdaging: hoe kan de stad een evenwicht vinden tussen economische winst en leefbaarheid voor haar bewoners? De roep om een duurzamer toerismemodel klinkt alvast luider dan ooit.