Onderzoek van tanden van neanderthalers heeft een aantal opmerkelijke dingen aan het licht gebracht. Die kenden blijkbaar al iets dat op aspirine en antibiotica lijkt. En ze hadden ook innig contact met onze soort, en wellicht was daar ook echt liefde bij in het spel.

Uit DNA-onderzoek van tandsteen dat achterbleef op de tanden van neanderthalers blijkt dat onze voorlopers een “opportunistisch dieet hadden”, onderhevig aan regionale verschillen. Of: Belgische neanderthalers waren tuk op vlees, Spaanse waren vegetariërs.

Dat is één van de conclusies van een nieuwe studie geleid door wetenschappers van de universiteit van Adelaide in Australië, die is gepubliceerd in de laatste editie van Nature.

De onderzoekers bekeken het tandsteen van twee neanderthalers die ongeveer 36.000 jaar geleden in België leefde en van twee die zo’n 49.000 jaar geleden in Spanje leefden.

De Belgische neanderthalers blijken een dieet te hebben gehad dat voornamelijk bestond uit vlees: schapen, maar ook wolharige neushoorns die destijds in West-Europa waren te vinden. De Spaanse neanderthalers aten juist voornamelijk plantaardig voedsel. Hun tandsteen bevatte resten van pijnboompitten, een mos en een soort paddestoel.

De wetenschappers concluderen dat neanderthalers niet overal jager-verzamelaars waren: de Spaanse oermensen waren alleen verzamelaars, die hun dieet misschien af en toe aanvulden met een klein beetje vlees.

Kissy kiss

Maar het is zeker niet het enige wat werd ontdekt. Andere vaststellingen zijn veel intrigerender. Door te kijken naar welke mondbacteriën neanderthalers met zich meedroegen, weten we nu bijvoorbeeld dat neanderthalers en onze soort, homo sapiens, innig contact met elkaar hadden. Lees: ze zoenden intiem met elkaar.

We weten dat nu omdat tussen de tanden van de neanderthalers een quasi volledige genoomsequentie is gevonden van Methanobrevibacter oralis. Dat is een ééncellig organisme dat vandaag de dag nog zit tussen ons tandvlees en onze tanden.

De enige manier dat het daar komt is door intensief uitwisselen van speeksel – sorry dat we even grafisch moeten worden hier.

Het betekent met andere woorden dat er gezoend is tussen neanderthalers en mensen. En, zeggen wetenschappers, het betekent ook dat die seksuele interacties tussen mensen en neanderthalers (we wisten al dat die er waren geweest) “intieme” affaires waren, met “wederzijdse toestemming”. Er was dus misschien zelfs liefde in het spel.

We leefden tienduizenden jaren naast (en met?) elkaar

Volgens de ontdekkers begon de reactie tussen mensen en neanderthalers al 120.000 jaar geleden. Het wijst er opnieuw op dat mens en neanderthaler een hele poos – tienduizenden jaren – naast elkaar moeten hebben geleefd.

Het imago van de neanderthaler is door ontdekkingen van de jongste jaren fiks verbeterd. We weten nu dat ze bijvoorbeeld juwelen droegen en maakten, kunst creëerden, complexe werktuigen konden fabriceren en ook echt konden bouwen. Daarvoor zijn intellectuele capaciteiten nodig die tot voor kort alleen aan de mens werden toegedicht.

Misschien nog het meest bijzonder is de ontdekking nu dat neanderthalers serieus wat medische kennis bezaten. Uit DNA-analyses van de kaak van één van de neanderthalers uit Spanje, blijkt dat die een randontsteking had en een parasiet in z’n darmen. En dat hij daarvoor schors at van een boom die salicylzuur produceert? Dat is het actieve ingrediënt van aspirine en het komt voor in onder andere wilgenbast, bepaalde soorten fruit, moerasspirea en sommige cactussen. Er werd ook Penicillium in de kaak gevonden, wat erop wijst dat de neanderthalers al weet hadden van natuurlijke antibiotica.