Steeds meer mensen laten zichzelf en hun kinderen tegenwoordig niet langer vaccineren tegen ziektes als de mazelen uit angst voor bijwerkingen. Dat kan je gerust een kwalijke evolutie noemen die heel wat risico’s met zich meebrengt. Een nieuwe studie wijst er nu op dat veel van die mensen op sociale media, en op Facebook in het bijzonder, foutieve informatie informatie vonden over vaccins en hun bijwerkingen.

De bevindingen werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Vaccine. Brian Primack, professor aan de Amerikaanse University of Pittsburgh, doet uit de doeken waarom ouders hun kinderen niet willen laten vaccineren tegen aandoeningen zoals de mazelen die normaal gemakkelijk te vermijden zijn. Als een gevolg daarvan is het aantal gevallen van mazelen in één jaar tijd verdubbeld. Andere gemakkelijk te genezen, maar gevaarlijke aandoeningen, waartegen steeds meer mensen zich tegenwoordig niet meer laten vaccineren zijn polio, tetanus, de griep en kinkhoest.

De studie baseert zich op de activiteiten van 197 Facebookgebruikers, die antivaccinatie-comments achterlieten op een filmpje van Kids Plus Pediatrics over het belang van vaccins. Zo’n 89 procent van de gebruikers is vrouw en ze komen uit negen verschillende landen.

Dat is nog geen volledig correcte vertegenwoordiging van alle anti-vaxxers, maar het geeft wel een beeld van wat er leeft binnen die gemeenschap. In de toekomst zullen er onderzoeken moeten gebeuren bij grotere populaties om dit probleem nog duidelijker in kaart te brengen. Er werd alleen data bestudeerd die publiekelijk toegankelijk is op Facebook. De onderzoekers voegden de anti-vaxxers niet toe als vriend om na te gaan wat voor content ze deelden.

(Wie durft dat hier opnemen in z’n verkiezingsprogramma: geen vaccinaties, geen kindergeld?)

Ontkracht onderzoek over autisme

Heel wat anti-vaxxers verwijzen naar een ontkrachte studie die stelt dat vaccins autisme zouden veroorzaken. De bevindingen werden achteraf rechtgezet en de onderzoeker werd de laan uitgestuurd. Alle erkende studies blijven volhouden dat er geen link is tussen vaccins en autisme.

(44 New Yorkse ouders moeten éérst kinderen laten vaccineren voor die opnieuw naar school mogen.)

Vier subgroepen

Maar die ontkrachte studie over autisme is niet langer het grootste probleem. Zo blijkt nu uit de nieuwe studie van Primack dat er op Facebook uiteenlopende, foutieve redenen aangehaald worden om je kinderen niet te laten vaccineren. De belangrijkste thema’s zijn wantrouwen tegenover de wetenschap en overheidsinstellingen, angst voor veiligheidsrisico’s en het geloof in complottheorieën en alternatieve vormen van geneeskunde.

Diezelfde thema’s keren vaak terug in de vorm van comments, posts en video’s. Bovendien komt het vaak tot scheldpartijen tussen pro- en anti-vaxxers. De onderzoekers onderscheiden vier subgroepen van anti-vaxxers: ‘vertrouwen’, ‘alternatieve opties’, ‘veiligheid’ en ‘complottheorieën’.

(Tientallen miljoenen moslimkinderen mogen niet meer worden gevaccineerd omdat het niet halal is.)

Lakse houding van Facebook

De anti-vaxxers uit de studie verwezen op Facebook naar bijna 500 websites die erom bekend staan hoogst onbetrouwbaar te zijn. Een deel van die informatie wordt trouwens verspreid vanuit Rusland. Facebook is volgens de onderzoekers dus een van de belangrijkste kanalen waarop foutieve informatie verspreid wordt over vaccins. Eerder deze maand meldde de Amerikaanse omroep CNN nog dat Facebook actie zou ondernemen tegen de verspreiding van de foutieve informatie over vaccins.

Groepen en pagina’s zullen minder snel in de feed van gebruikers verschijnen als ze foutieve informatie verspreiden op Facebook. Toch kan Facebook nog meer doen, want de groepen en pagina’s worden niet van het platform verwijderd.