Vanaf 1 november mogen minderjarigen niet langer sigaretten, roltabak, e-sigaretten en andere rookwaren kopen. De leeftijdsgrens wordt daarmee opgetrokken van 16 naar 18 jaar. België is het laatste EU-land, dat de verkoop van sigaretten aan minderjarigen verbiedt, naast enkele Oostenrijkse deelstaten. Toch is minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) geen voorstander van de maatregel.

De tabakscontroledienst zal na de allerheiligenvakantie net na de schooluren en tijdens de middagpauze winkels in de buurt van scholen viseren. Wanneer iemand, die er jong uitziet, tabakswaren koopt, wordt zijn/haar identiteitsbewijs gevraagd. Als de kopers jonger dan 18 zijn, krijgt de winkelier minstens 200 euro boete. Unizo reageerde in de Mediahuis-kranten misnoegd, omdat winkeliers op deze manier geviseerd zullen worden volgens vereniging van ondernemers.

Wetsvoorstel van N-VA

België was het eerste land in Europa dat afstotelijke foto’s van allerlei aandoeningen door het roken op sigarettenpakjes plaatste. Ons land miste door de jaren heen echter enkele treinen en is voorbijgestoken door landen als Polen en Roemenië, die de minimumleeftijd voor de verkoop van sigaretten wél al langer opgetrokken hebben naar 18 jaar.

Het wetsvoorstel, waardoor 16- en 17-jarigen vanaf 1 november geen sigaretten meer mogen kopen, werd ingediend door N-VA-kamerlid An Capoen en kreeg van de Kamer met een ruime meerderheid groen licht in april dit jaar. Ook benadrukte Capoen dat België, naast die enkele Oostenrijkse deelstaten, het enige EU-land was waar minderjarigen nog rookwaren konden kopen. 

Liberale ideologie van De Block

Opmerkelijk: hoewel alle politieke partijen ijveren naar een zo gezond mogelijke samenleving – waarin dus liefst zo weinig mogelijk gerookt wordt – onthield Open Vld zich bij het stemmen over het N-VA-voorstel. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) was namelijk altijd tegen zo’n verbod gekant uit ideologische overwegingen.

“Roken is héél schadelijk. Niemand zou mogen roken. Maar het is volgens mij niet de taak van de overheid om mensen te vertellen hoe ze moeten leven. Je mag zelf roken, maar je mag anderen niet verplichten om samen met jou te roken”, zei de liberale minister in de Mediahuis-kranten.

Aangezien Open Vld zich onthouden had bij het N-VA-voorstel, besloten de Vlaams-nationalisten om de liberalen wederom geen zege te gunnen. De N-VA-Kamerleden, die toen al in de oppositie zaten op het federale niveau, onthielden zich begin dit jaar dan ook bij het voorstel van Open Vld om roken in de wagen in aanwezigheid van kinderen onder 16 jaar te verbieden. Toch kwam ook dat voorstel erdoor.

Geveinsde vreugde bij tabaksindustrie

In verschillende media reageert de tabaksindustrie enthousiast over het verbod op sigarettenverkoop aan minderjarigen. Het Vlaams Instituut Gezond Leven reageert echter in de Mediahuis-kranten dat “de tabaksindustrie gewoon hoopt dat het bij die ene maatregel blijft, want hij heeft niet zo’n grote impact”.

Volgens het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) rookte in het schooljaar 2016-2017 nog geen 7 procent van de Vlaamse leerlingen minstens één keer per week. In 2007-2008 was dat nog 14 procent. Eerder werd de prijs van een pakje sigaretten – en later ook van roltabak – aanzienlijk verhoogd om het roken af te raden, vooral bij jongeren dan.