Eén domino-steentje valt… De Franstalige christendemocraten parkeren zichzelf in de oppositie. Een opmerkelijke zet, voor een partijtje dat al existentiële twijfels had. Maar dat betekent meteen dat paars-groen wel héél dichtbij komt in Wallonië én Brussel. En meteen kan federaal ook een heel concreet scenario geschreven worden.
Het cdH heeft er een handje van weg, om ondanks haar magere electorale gewicht, een cruciale rol in Belgische coalitievormingen te spelen. In 2007 blokkeerde ‘madam non’ Joëlle Milquet (cdH) een centrumrechtse regering. In 2014 gooide Benoît Lutgen (cdH) zich onverwacht in de armen van Elio Di Rupo (PS) voor de Waalse en Brusselse regering, wat leidde tot een centrumrechtse Zweedse coalitie. In 2017 dumpte Lugten de PS, en maakt hij een oranje-blauwe Waalse regering.
Flash forward naar 2019: het cdH scoort opnieuw pover bij de verkiezingen, en kiest voor een zelf opgelegde oppositiekuur. Een vreemde keuze, want de partij flirt nu reeds met de significantie. Door zichzelf vijf jaar in de oppositie in Wallonië, Brussel én het federale te gaan begraven, blijft er mogelijks niets meer over van de Franstalige christendemocraten.
En toch is dat wat ze doen. Op het partijbureau van het cdH vanmiddag, besliste de partij om “het signaal van de kiezer te aanvaarden” en “elke vorm van regeringsdeelname te weigeren”. Eerder had Cathérine Fonck, de federale fractieleider, al laten verstaan dat ze zo’n oppositiekuur wenste. Maar partijvoorzitter Maxime Prévot had haar toen teruggefloten. Vandaag niet meer.
Tegelijk zag het cdH de bui al hangen. Op geen enkel niveau zijn ze ‘nodig’ om een coalitie te maken. In Franstalig België hebben de PS en Ecolo zich min of meer aan elkaar vast geklikt. En samen zochten ze een derde partner, om stabiele coalities mee te vormen.
De MR van Charles Michel: nadrukkelijk in beeld als partner nu
Het cdH leek niet de preferente partner. Dat ligt anders voor de MR, de Franstalige liberalen van Charles Michel (MR). Die zijn nodig om een Franse gemeenschapsregering te maken: daar kwam zelfs een coalitie van PS, Ecolo en cdH te kort.
Bovendien is er het federale niveau. Daar heeft de PS zeker ambities, en blijft een paars-groen verhaal speelbaar. Weliswaar heeft dat geen meerderheid in Vlaamse zetels, maar in totaal halen PS, MR, Open Vld, Ecolo, sp.a en Groen net één zetel op overschot. En opvallend: Gwendolyn Rutte en haar Open Vld pleiten in Brussel alvast voor om ook paars-groen te maken. Aan Vlaamse kant is dat al gebeurd, aan Franstalige kant willen ze er absoluut de MR bij.
Wat doen Vande Lanotte en Reynders?
Vraag is dus of de twee informateurs, Didier Reynders (MR) en Johan Vande Lanotte (sp.a) nog veel moeite zullen doen om een scenario mét de N-VA te bekijken. Algemeen mag worden aangenomen dat vooral Vande Lanotte erbij zit om op vlak van staatshervormingen één en ander te bekijken, en voor te stellen. Maar als er een versnelling in Wallonië en Brussel komt, met paars-groen, dan heeft veel theater spelen weinig zin: dan kan misschien meteen doorgeduwd worden met een zelfde coalitie federaal.
Hoe dan ook: het cdH voelde goed aan dat ze overal aan de kant zou worden gezet, en gooit nu zelf de handdoek in de ring. Dat betekent meteen dat ze zo aan Franstalige kant die stroomversnelling in gang zetten. Lang zullen de PS-formateurs in Brussel en Wallonië het toch niet kunnen rekken, voor ze in beide scenario’s met paars-groen eindigen. Zowel Elio Di Rupo (PS) als Paul Magnette (PS), de twee Waalse formateurs, wilde altijd vermijden om regionaal te snel te gaan. Maar zeker Laurette Onkelinx (PS) en Rudi Vervoort (PS) gaven al aan als formateurs in Brussel geen tijd te gaan verliezen. Eén domino-steentje valt nu, de rest zit in beweging.