China is en blijft communistisch, en dus moet de 200-jarige verjaardag van Karl Marx gevierd worden. De Duitse filosoof blijft de huisideoloog van de Chinese staat, al heeft de Chinese communistische partij er een nieuw, groen sausje over gegoten: ‘ecologisch Marxisme’ is de nieuwste doctrine. Communisme om het milieu te redden.
“Duurzaamheid” is al veel langer een toverwoord, net als ‘ecologisch verantwoord’. Zeker het laatste decennium voegen zowel overheden als bedrijven graag die termen toe aan elk mogelijk plan dat ze presenteren. De opwarming van de aarde, en het einde aan de beschikbaarheid van grondstoffen en ongerepte natuur hebben stevig impact op onze manier van denken en organiseren.
Niet alleen het Westen tapt uit dat vaatje. De Chinese Communistische partij is zich aan het aanpassen aan de moderniteit. Want tegelijk moet ze haar ideologie, het Marxisme, blijven heruitvinden en vernieuwen, willen ze niet als oubollig en achterhaald overkomen. President Xi Jinping ziet alvast in het ecologische dé methode om dat te doen. Want het communisme is, na decennia waarin China steeds meer koos voor een vrije marktontwikkeling, helemaal terug, als het van Xi Jinping afhangt.
Communistische partij breidt haar invloed nog uit in China
China viert de 200-jarige verjaardag van Karl Marx, de stichter van het communisme, alvast uitgebreid. Marx zijn werk, Das Kapital, is nog steeds de bijbel van de Chinese politieke aanpak. In Peking is er een pompeuze plechtigheid bij de Grote Volkshal voor Marx en de Peking Universiteit houdt een grote conferentie over “Marxisme en de toekomst van de mensheid”. China is één van de vijf laatste landen die officieel nog steeds communistisch zijn, naast onder meer Noord-Korea. Maar China, de tweede economie in de wereld, is veruit het grootst.
Opvallend is dus dat de communistische partij haar macht in China verder uitbreidt, en de staat meer laat groeien dan de privésector. Bovendien gebruikt de Chinese overheid de digitalisering als ultiem middel om veel meer greep te krijgen op haar bevolking: steeds meer mensen krijgen een ‘sociale score’, waarbij ‘goed gedrag’, geen kritiek leveren, de communistische principes volgen, beloond wordt met hogere online scores. Wie lage scores haalt, kan bijvoorbeeld geen ticket meer kopen voor het vliegtuig of de trein.
In plaats van de nieuwe superrijken aan te pakken, moet ‘de staat’ het milieu redden
Een moderne versie van het communisme is dus nu ook ‘ecologisch’. President Xi Jinping ziet ‘contradicties’ tussen “ongebalanceerde en onvoldoende ontwikkeling en de groeiende nood van de bevolking om een betere levenskwaliteit te halen”. In plaats van de klassieke ‘klassenstrijd’ dus aan te wakkeren, waarbij de nieuwe klasse van Chinese superrijken (vaak partijleiders) wordt aangepakt, gaat het nu over een “duurzame” en “ecologische” manier om China te laten ontwikkelen. Het ondertussen overal aanwezige Chinese concept is ‘shengtai’.
De Communistische partij is 69 jaar onafgebroken aan de macht. En China heeft een echt probleem met voedselveiligheid, luchtkwaliteit in de steden, en drinkwatervoorziening. Marxisme is daarbij nu een oplossing voor die ecologische problemen. De laatste tien jaar is dat ‘ecologisch Marxisme’ echt de sleutel: een hernieuwde inspanning om via tienjarenplannen de toestand te verbeteren. Meer overheid, als antwoord op milieuvervuiling dus.
Overigens betaalde China een gloednieuw, meer dan 5 meter hoog standbeeld van Karl Marx in z’n geboortestad Trier. Oorspronkelijk wilde China ook een grote Duits-Chinese conferentie in Trier organiseren, maar dat zag Angela Merkel niet zitten. Ook de oorspronkelijke plannen van een standbeeld van 6,3 meter moesten ietsje kleiner.