Gustavo Petro, Colombia’s eerste verkozen linkse president, heeft aangekondigd de ontbossing van het Amazonewoud actief tegen te gaan. De Colombiaan heeft ook beloofd de uitbreiding van de agro-industrie in het woud aan te pakken en reservaten te creëren, waar inheemse gemeenschappen zelf hun producten mogen oogsten.

“Vanuit Colombia zullen we de mensheid een beloning geven: het Amazone regenwoud niet meer verbranden en het terugbrengen tot zijn natuurlijke grenzen”, zei de Colombiaanse Gustavo Petro die in augustus als president zal aantreden van het Zuid-Amerikaanse land.

Het lijkt echter een grote uitdaging te worden om de ontbossingen een halt toe te roepen. Vorig jaar verloor het woud ongeveer 98.000 hectare door ontbossing en nog eens 9.000 door bosbranden. Daarnaast moet de aanstaande president komaf maken met de erfenis van de FARC en moet hij een oplossing vinden voor de grote sociale ongelijkheid in het land, die rechtstreeks te linken is aan de ontbossing.

Vredesakkoord FARC

Meer dan 40% van Colombia ligt in het Amazonegebied, dat ruwweg zo groot is als Spanje. Het land heeft de grootste biodiversiteit aan vogels ter wereld, vooral omdat het overgangsgebieden omvat tussen het Andesgebergte en het laagland van de Amazone. Vijftien procent van het Colombiaanse Amazonegebied is al ontbost, volgens de Foundation for Conservation and Sustainable Development.

De vernietiging van het woud neemt toe sinds 2016, toen Colombia een vredesakkoord tekende met de FARC. “Het vredesproces maakte het mogelijk dat mensen terugkeerden naar voorheen door conflicten geteisterde plattelandsgebieden. Aangezien de terugkerende bevolking in toenemende mate gebruik maakte van de natuurlijke hulpbronnen, droeg dit bij tot ontbossing en een toename van bosbranden”, zegt onderzoek in het tijdschrift Environmental Science & Policy. 

Afwezigheid van de staat

In grote delen van het Amazonegebied in Colombia is de staat echter nog nauwelijks vertegenwoordigd. “Zodra de gewapende groepen (zoals de FARC red.) waren gedemobiliseerd, kwam het bos vrij voor veehouderij, illegale mijnbouw en drugshandel”, zei Ruth Consuelo Chaparro, directeur van de Roads to Identity Foundation, tegen AP. “De staat heeft de gaten niet opgevuld.”

Daarnaast speelt de sociale ongelijkheid in Colombia een belangrijke rol. Doordat het bezit van de beste landbouwgrond steeds meer geconcentreerd raakt, trekken boerenfamilies alsmaar dieper het regenwoud in. De belangrijkste aanjager van ontbossing is de uitbreiding van de veehouderij. Sinds 2016 is het aantal runderen in het Amazonegebied verdubbeld tot 2,2 miljoen. In dezelfde periode is ongeveer 500.000 hectare aan bos verloren gegaan.

Als reactie op dit fenomeen stelde Petro landbouwhervormingen voor, die boerengezinnen het recht op land garanderen, waardoor ze niet het woud in hoeven te trekken.

Het Amazonegebied is ’s werelds grootste tropische regenwoud en een enorme koolstofspons. Deskundigen zijn bezorgd dat de vernietiging van het woud niet alleen enorme hoeveelheden koolstof in de atmosfeer zal doen vrijkomen, maar ook een omslagpunt zal doen overschrijden, waarna een groot deel van het woud in een onomkeerbaar proces van degradatie zal komen.