Maandag voerde Oxfam in een 80-tal gemeenten gespreid over heel Vlaanderen actie tegen TTIP. Dat deden ze door verschillende lokale monumenten in te pakken met een duidelijke boodschap: “TTIP, niet in mijn naam!”. Vooral het gebrek aan transparantie stoot Oxfam tegen de borst. Ze zouden natuurlijk Oxfam niet zijn moesten ze zich geen zorgen maken over welke invloed dit verdrag zal hebben voor de lokale handel. Het protest klinkt echter verder, veel verder. 

Over heel Europa hebben heel wat mensen vragen bij dit vrijhandelsakkoord. De online petitie tegen TTIP (https://stop-ttip.org) is met 3,2 miljoen ondertekenden dan ook het grootste Europese burgerintiatief ooit. Maar waarom heeft TTIP zo veel tegenstanders?

Efficiëntie

Sinds oktober 2013 onderhandelen Amerikaanse en Europese vertegenwoordigers, achter gesloten deuren weliswaar, voor een vrijhandelsverdrag tussen de twee economische grootheden. TTIP, of voluit Transatlantisch Trade and Investment Partenership, heeft als doel om de handel tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten te stimuleren om zo een bloeiend economisch partnership te creëren.

Dat willen ze doen door bijvoorbeeld de importtarieven af te schaffen en de juridische regulering op elkaar af te stemmen. Zo moet transatlantische handel veel goedkoper en interessanter worden, wat tot lagere productiekosten en uiteindelijk jobscreatie moet leiden.

Verder zouden zowel de VS als de EU beter gewapend moeten zijn voor de concurrentiestrijd met de snelgroeiende BRIC landen. Een populair voorbeeld is de export van auto’s van en naar Amerika. Zo moeten o.a. knipperlichten anders geïnstalleerd en de crashtest anders gevoerd worden, waardoor men de auto’s telkens opnieuw en meermaals moet testen. TTIP zou dit obstakel moeten vermijden, en zo export efficiënter maken.

Chloorkippen en GGO’s

Maar volgens sommigen is toch niet alles peis en vree. TTIP wordt namelijk omschreven als een wolf in schaapskleren. Zo is de Amerikaanse wetgeving op veel vlakken veel soepeler dan de Europese. Tegenstanders nemen dan ook vooral de Amerikaanse regulering op vlak voedselveiligheid op de korrel.

Het Amerikaanse hormoonvlees en de beruchte chloorkip doet bij critici de wenkbrauwen fronsen. Hoewel dit in de Amerikaanse landbouw alledaagse praktijk is, geldt in de EU een algemeen verbod. Buiten het feit dat dit schadelijk voor de volksgezondheid en dieronvriendelijk is, zou dit in economisch perspectief de Amerikaanse boeren een superieur voordeel tegenover de Europese landbouwproductie geven.

De EU hanteert een veel strengere regelgeving op vlak van voedselproductie en inspectie. Zo moeten in Europa GGO’s een speciaal etiket krijgen, terwijl dit in de VS niet hoeft. Ook milieuactivisten vinden dit akkoord onaanvaardbaar. Dit is o.a. te wijten aan het niet onbesproken schaliegas. In Amerika wordt massaal naar schalies geboord terwijl men in Europa niet overtuigd is, door de geringe kans op milieuschade.

Tot slot doet het gebrek aan transparantie vele wenkbrauwen fronsen. Dat het verdrag achter gesloten deuren wordt bezegeld, druist volgens tegenstanders rechtsreeks in tegen de democratische waarden. Het is voornamelijk die geheimzinnigheid die voor Oxfam en ook verscheidene europarlementariërs niet door de beugel kan.

ISDS

Ook over het controleorgaan reizen er enkele vragen. Wanneer het TTIF verdrag ooit hard gemaakt zou worden, is er nu eenmaal nood aan een controleorgaan. Hiervoor hebben de onderhandelaars het ISDS in gedachten.

Het investor-State Dispute Settlement zorgt ervoor dat wanneer een bedrijf vindt dat zijn belangen geschonden worden door een nationale overheid, die zelfstandig een rechtszaak kan spannen tegen de staat in kwestie met de internationale wetgeving, in dit geval TTIP, als leidraad. Dit wordt dan beslecht in een speciaal tribunaal, los van de nationale rechtspraak.

Als bijvoorbeeld een Europees bedrijf vindt een nadeel ondervindt, ondanks het afgesproken TTIP, heeft die dus de macht om op te treden tegen de VS en zo een schadeclaim te eisen. Critici beweren dat in praktijk dit door die soepelere Amerikaanse wetgeving eerder omgekeerd zal zijn. Dit vindt men een schending van de nationale soevereiniteit en democratische waarden.

NAFTA

De VS heeft al ervaring met vrijhandelsverdragen. Zo ondertekenden ze in ’94 samen met Mexico en Canada een vergelijkbaar akkoord, het NAFTA. Ook toen stootte dit op veel tegenstand, ook in de VS. Daar was men namelijk bang dat veel Amerikaanse bedrijven naar Mexico zouden uitwijken, om zo de hogere loonkost te ontwijken, wat tot een enorme werkloosheid zou leiden.

In Mexico vreesden ze dan weer dat de VS zo de hele Mexicaanse economie in handen zou krijgen. Maar ook hierin waren milieuorganisaties enorm sceptisch over dit verdrag. Dit o.a. door de soepele Amerikaanse regels op bijvoorbeeld schaliegas (zie supra). Canada wou uit milieuoverwegingen dan ook een tijdelijk verbod heffen op schaliegas. Het Amerikaanse bedrijf Lone Pine echter, een pionier op vlak van het winnen van schaliegas, was hier niet mee akkoord. Ze verwezen naar het NAFTA en kregen zo van de Canadese overheid een schadevergoeding van een slordige 250 miljoen euro.

Voor de geïnteresseerden: https://stop-ttip.org