Franstalige liberaal Didier Reynders (MR) hekelt de mediaconcentratie in Franstalig België: “Eén partij, één man, domineert alles.” Feit is dat het perslandschap er veel meer verzuild is dan in Vlaanderen, en dat het niet de goede kant opgaat.
“Ik heb niets tegen de aanwezigheid van politici in amusementsprogramma’s, ik doe daar regelmatig zelfs aan mee in Vlaanderen, met Cafe Corsari of de Laatste Show. Het is normaal in veel Westerse landen dat politici zoiets doen. Met iedereen aan boord. In Wallonië is het als Noord-Korea. Daar is is niet alleen één partij, het is zelfs één man. Dat is het probleem.” Didier Reynders haalde in De Ochtend op Radio 1 keihard uit naar “de PS-staat”.
Hij wees erop, in zijn typisch Nederlands, dat de RTBF, de Franstalige openbare omroep, gedomineerd wordt door de Franstalige socialisten. “Er is een meerderheid in de raad van bestuur voor RTBF, er is een baas van de RTBF die van de PS is. Er is een zeer grote aanwezigheid van de PS op alle bestuursniveaus, al 25 jaar zijn ze onafgebroken aan de macht.” Twitter ontplofte meteen na de uitspraken. Zeker de toch een tikje overtrokken vergelijking met Noord-Korea werd gretig aangegrepen voor grapjes.
Paul Magnette : le PS a stabilisé le pays et tenu toutes ses promesses ! @voeuxpsbxl pic.twitter.com/iEZzOPI9pa
— PS Bruxelles (@psbruxellois) January 12, 2014
#dirupo vu par #reynders #eliodirupo #didierreynders #paulmagnette #magnette #wallonie #belgique #wallon pic.twitter.com/45ZzOVWmyN
— Crapule (@XortroX) January 13, 2014
Elio Sans Chichis
Aanleiding van de uitval is de deelname van Elio Di Rupo aan 69 Minutes Sans Chichis, een ontspannende show op de RTBF. Di Rupo mocht daar donderdagavond ongedwongen zijn charmante zelf zijn, hij parkeerde voor de camera’s onder meer een witte Volkswagen Kever foutloos achteruit. Dat is in Franstalig België ongezien, politici komen doorgaans nooit aan bod in entertainmentprogramma’s. De MR reageerde woest.
De uitspraken komen er op het moment dat de MR en de PS de verkiezingsstrijd aftrappen, maar de frustratie over de dominantie van de socialisten in de Franstalige media leeft al veel langer. Nu is de situatie in Franstalige België niet vergelijkbaar met die in Vlaanderen. “Je kan gerust zeggen dat ze 20 jaar achterstaan ten opzichte van de Nederlandstalige pers, qua directe partijinmenging, zeker wat betreft de openbare omroep”, zegt VUB-professor Dave Sinardet, die de Franstalige media goed volgt.
Nu op La Deux @RTBFtv: Elio Di Rupo 'Sans chichis'. Politicus in entertainmentformat: in Frt België creëert dat zelfs nog polemiek. #69rtbf
— Dave Sinardet (@DaveSinardet) January 9, 2014
“Reynders heeft gelijk als hij zegt dat de raad van bestuur van de RTBF veel greep heeft op de omroep. Zo gelden voor de verkiezingen absurde regels over het aantal minuten spreektijd voor elke partij. Die moeten perfect in proportie zijn met het aantal zetels in het parlement voor elke partij. Je kan je afvragen of dat nu de essentie is van objectiviteit. De onderwerpen die je kiest en de aanpak zijn toch veel relevanter om een debat journalistiek te kleuren”, zegt Sinardet.
Bovendien zijn de zeden onder politieke journalisten helemaal anders dan in Vlaanderen. Zowat elke journalist, zeker van de oudere generatie heeft er een etiket, en komt daar ook openlijk voor uit. “Het heeft het voordeel van de duidelijkheid. Misschien is dat wel beter dan de situatie waarbij journalisten, zoals Siegfried Bracke, onder de radar columns schrijven voor een partij. Maar nogmaals, ook dat is in Vlaanderen eerder iets van 20 jaar geleden.”
Waalse telenet koopt kranten op
Komt daarbij dat het krantenlandschap in Franstalig België ook behoorlijk in de greep zit van de politiek. In september 2013 kocht Tecteo, de Franstalige kabelmaatschappij, de kranten van Vers L’Avenir over van Corelio. Waarom een kabelmaatschappij, vergelijkbaar met Telenet bij ons, precies een reeks regionale kranten wil, was strategisch niet duidelijk. Ze betaalden er bovendien een erg hoog bedrag voor: liefst 26 miljoen euro.
Nu wordt Tecteo wel gedomineerd door de Luikse PS. Verschillende Waalse gemeenten en provinciebesturen zijn immers de eigenaars van de kabelmaatschappij. Stéphane Moureau is er de CEO, die functie combineert hij met het PS-burgemeesterschap van Ans. Bovendien aast Tecteo ook op de krantengroep IPM, die La Libre Belgique en La Dernière Heure uitgeeft. Die noodlijdende groep heeft geld nodig, er komt dus sowieso nog een herschikking in het Franstalige krantenlandschap aan. Als daarbij enkel Rossel, de uitgever van Le Soir en L’Echo, en daarnaast overheidsbedrijf Tecteo overblijven, dan wordt dat wel een zeer ongemakkelijke situatie.
Eind vorig jaar stelde Bernard Marchant, de CEO van Rossel, in L’Echo nog dat hij niet te spreken is over de concurrentie van de openbare omroep RTBF. Die haalt zowel met televisie als online een pak reclame-inkomsten binnen. Hij onderstreepte dat er geen regulator voor de media in Franstalig België is. Ook een minister van Media hebben ze niet. “Niemand kan de zaken onafhankelijk en objectief beoordelen.”
“Daar is natuurlijk behoorlijk wat debat over geweest in Franstalig België. Er is wel degelijk zoiets als de PS-staat, zoals je bij ons ooit de CVP-staat had. De ironie van die opeenvolgende staatshervormingen is natuurlijk dat de PS daardoor eigenlijk haar macht proportioneel vergroot heeft: er was geen Vlaams tegengewicht meer in veel openbare instellingen. Waarom vroeg de PS in de laatste hervormingen bijvoorbeeld justitie? Ze willen zo greep krijgen op de benoemingen van de rechters bij hen”, zegt Sinardet nog.
Allen tegen de PS-staat
Dat die PS-staat hét onderwerp wordt van de politieke campagne aan Franstalige kant, is wel duidelijk. De MR ging dit weekend frontaal in de aanval, op haar nieuwsjaarsreceptie. ”25 jaar PS, ça suffit”, stelde MR-voorzitter Charles Michel. “Wat staat er morgen op het programma voor Elio Di Rupo? Un dîner presque parfait – de Franstalige Komen Eten – of Star Academy of L’amour est dan le pré”, vroeg Michel bijtend. “Ik was 12 jaar toen de PS op alle niveaus de macht greep. Dat betekent een kwarteeuw rode dominantie voor Wallonië en Brussel. Als de PS goede recepten had gehad om de economische activiteit aan te zwengelen en werkloosheid terug te dringen, hadden we het wel gemerkt. Het is tijd voor meer vrijheid, meer initiatief, meer liberalisme.”
Opvallend qua politieke timing was dat uit Vlaanderen een soortgelijke boodschap kwam. De N-VA haalde op haar beurt keihard uit naar de PS-staat, op haar nieuwjaarsfeest.
A Bierges avec @CharlesMichel75 #MRbe #voeuxMR pic.twitter.com/6LLa68ERMq
— Jessica Mayon (@JessMayon) January 11, 2014
Dat de socialisten zich niet naar de slachtbank gaan laten leiden, bleek alvast uit de houding van PS-voorzitter Paul Magnette op zijn eigen nieuwjaarsreceptie. “De droom van Didier Reynders is om eerste minister te mogen worden en Elio te vervangen. De droom van Charles Michel is blijkbaar eens te mogen meedoen met Sans Chichis“, zei hij in zijn speech.
Toch was het opvallend dat de PS niet zozeer de strijd met de MR zoekt, maar frontaal de aanval op N-VA inzet: “Wij zijn akkoord met twee zaken die De Wever stelt. Ja, de PS staat zeer sterk, en ja, wij willen totaal het tegenovergestelde van de N-VA. (…) De PS heeft haar beloftes gehouden. We hebben rust in het land gebracht, de besparingsdrift tegengegaan en de banken geherstructureerd. Het enige dat de N-VA tot nu toe al voor de samenleving gedaan heeft, is het land meer dan 500 dagen onstabiel gemaakt.”
Paul Magnette : le PS a stabilisé le pays et tenu toutes ses promesses ! @voeuxpsbxl pic.twitter.com/iEZzOPI9pa
— PS Bruxelles (@psbruxellois) January 12, 2014