Eén jaar Vivaldi vandaag. Wij blikken even vooruit. En, er is natuurlijk het te verwachten rondje opbod over energie.

De PS legt op de verjaardag van Vivaldi meteen een nieuw pakket eisen op tafel: het sociaal tarief voor energie moet structureel gemaakt worden. En de Franstalige socialisten eisen ook een energiecheque van 100 euro per gezin. Dat doen ze na de Franse beslissing om de gasprijzen geheel te bevriezen, wat in Franstalig België niet ongemerkt passeert. En ook de MR roert zich vanmorgen weer fel: “De PS verwart de middenklasse met een citroen, die uitgeperst kan worden”, stelt Georges-Louis Bouchez (MR). Het nieuwste opbod is tekenend voor de federale coalitie, die één kaarsje uitblaast: het stopt nooit met het interne opbod, de rust keert niet weer.

In het nieuws: PS en MR gaan weer stevig te keer vanmorgen.

De details: Veel valt er voorlopig niet te vieren voor Vivaldi.

• “De partijvoorzitters hebben de voorbije weken kleur gegeven aan hun partij. Ik zou nu tien dagen sérieux willen vragen om tegen de State of the Union van 12 oktober een akkoord te sluiten.” Met die oproep passeerde Egbert Lachaert, de Open Vld-voorzitter gisteren in Terzake. Lachaert wilde dus een soort ‘wapenstilstand’, nét één jaar nadat de regering op 1 oktober 2020 de eed aflegde.
• Die esprit, van samenhorigheid en cohesie, was uitgerekend diegene die premier Alexander De Croo van bij de start van zijn regering afkondigde. “Met talent win je wedstrijden. Met teamwork win je kampioenschappen”, citeerde hij basketballegende Michael Jordan. “Respect voor elkaar” en “ploeggeest” zouden voortaan de ordewoorden zijn voor Vivaldi: meteen ook zou de nieuwe regering zich fors afzetten tegen “het constant afbreken”, de “ruwheid en de hardheid van andere actoren in de politiek”, lees: de N-VA en Vlaams Belang.
• Een jaar later mag gerust gezegd dat de regering zelf behoorlijk goed aan elkaar hangt: je kan weinig vicepremiers erop betrappen om veel slechts te zeggen over collegae in de Kern. Er is veel “wederzijds respect”, en “begrip voor elkaars standpunten”, is over dat kerngroepje van de regering telkens te horen. Met premier De Croo inderdaad als diegene die constant oog heeft voor “het team”.
• Daartegenover staan de belendende percelen van de regering: de ministers en staatssecretarissen die nauwelijks betrokken worden bij de ploeg. Er is sinds de start nog geen één keer een volledige ministerraad bijeen geweest. Dat frustreert sommigen behoorlijk stevig.
• En in overtreffende trap zijn er de partijvoorzitters. Die cirkelen als schoonmoeders steeds maar rond de federale regering. En dat maakt het werk van De Croo en zijn kern er niet makkelijker op.

De essentie: Het fenomeen van partijvoorzitters als stoorzender is niets nieuws. Het is wel manifest aanwezig bij deze ploeg.

• Ten tijde van premier Leo Tindemans (CVP), we spreken van eind jaren zeventig, was er al sprake van ‘de junta van de voorzitters‘, een clubje dat eigenlijk boven de regering zweefde en écht besliste: nieuw is het fenomeen in de Wetstraat dus allerminst.
• Al moet er voor de historische volledigheid bij vermeld worden dat het met name de goede verstandhouding was tussen de voorzitters (Wilfried Martens (CVP), Karel Van Miert (SP), Hugo Schiltz (VU), André Cools (PS), Charles-Ferdinand Nothomb (CDH) en Antoinette Spaak (FDF)) die het regeringswerk bemoeilijkte, nét niet de slechte relaties dus die we vandaag zien.
• Recenter was er onder meer Karel De Gucht (Open Vld), die begin jaren 2000 het zijn eigen premier Guy Verhofstadt (Open Vld) bijzonder lastig maakte met het migrantenstemrecht, wat de definitieve afkalving van de Vlaamse liberalen inluidde.
• In 2010 trok De Croo, toen nog een jonge en wat onbesuisde partijvoorzitter van Open Vld, abrupt de stekker uit de ploeg van Yves Leterme (CD&V), zowaar over het communautaire thema van BHV. Dat tot grote horror van de christendemocraten, die hun electoraal goudhaantje, de premier, voortijdig zagen sneuvelen.
• En zeker in de regering-Michel I, de ‘Zweedse coalitie’, maakten de Vlaamse voorzitters en hun onderling gekibbel, het bijzonder lastig voor premier Charles Michel en zijn ploeg, die daardoor quasi permanent kwetsbaar oogde.
• Al tijdens de 662 dagen regeringscrisis kwam een toxische relatie tussen de MR-voorzitter en zijn socialistische collega Paul Magnette (PS) aan de oppervlakte. Ze verdween nooit meer onder de golven.
• Systematisch duiken beiden op, Magnette en zeker Bouchez, om hun “punt te maken”, en daarbij de ander van antwoord te dienen. Een iets bescheidener, maar niet onbelangrijke rol is weggelegd voor Jean-Marc Nollet (Ecolo), die ook het debat niet schuwt. Dat maakt dat aan Franstalige kant Vivaldi haast permanent met voorzitters kampt, die hun troepen vooruit duwen, en de messen onderling slijpen.
• Dat verstoort het beeld dat De Croo zo graag wilde ophangen danig. “Een café waar ruzie gemaakt wordt, daar drinkt men niet“, is een oude wijsheid in de Wetstraat. Ze ging op voor de Zweedse ploeg, en nu net zo zeer voor Vivaldi.

De tussenstand vandaag: Opnieuw weer verbale schermutselingen en opbod dus.

• Van een “wapenstilstand” aan Franstalige kant is geen sprake vanmorgen. PS-voorzitter Paul Magnette zat op de radio, terwijl zijn PS-vicepremier in de krant ook dezelfde voorstellen lanceert. De PS wil serieus gaan morrelen aan het energiebeleid.
• Als het in Parijs regent, druppelt het in Brussel: zeker voor de Franstalige politici geldt dat. In Frankrijk kondigde de regering een forse maategel aan: de gas- en elektriciteitsprijzen worden gewoon bevroren voor de consument.
• De PS legt nu een permanent sociaal tarief op tafel, voor de 900.000 mensen die er nu, dankzij de coronasteunmaatregelen, onder vielen. En er is meer. De PS wil een eenmalige ‘energiecheque’ van 100 euro, een soort helikoptergeld, om de factuur te verlichten. Men spreekt over een kostprijs van 524 miljoen euro op de begroting. “Over het bedrag kan onderhandeld worden”, laat de PS nog fijntjes weten.
• In La Libre schiet van Georges-Louis Bouchez (MR) vanmorgen ook weer uit de sloffen:
  • “De PS is koortsig over de PTB, en dat maakt hen een moeilijke partner om mee te regeren.”
  • “Ze hebben sinds de politieke rentree federaal al voor 5,5 miljard euro aan extra uitgaven voorgesteld.” (Dit was vermoedelijk zonder de bijkomende eis over energie van een half miljard gerekend)
  • “De PS verwart de middenklasse met een citroen. Zolang er nog sap in zit, willen de socialisten duwen. Op een dag is er dan niets meer. De PS moet stoppen de PTB achterna te lopen.”
• De Vlaamse coalitiepartners staan er ondertussen een beetje voor spek en bonen bij. De verlaging van de btw op energie (kostprijs 1,3 miljard) lijkt uitgesloten, wegens te weinig voorstanders. De bevoegde CD&V-minister Vincent Van Peteghem (CD&V) en Groen-minister Tinne Van der Straeten schoven dan maar een omzetting van de federale heffingen naar een accijns naar voor: maar dat is een hervorming, eerder dan een verlaging, die ook pas vanaf volgend jaar kan ingaan.
• Opvallend was dat ook Annelies Verlinden (CD&V) zich vanmorgen naast Van Peteghem in het energiedebat duwde, door op Radio 1 te stellen “dat een Franse oplossing van bevriezing van de prijzen voor ons niet zal opgaan.

De voorspelling: De begroting en de State of the Union worden geen struikelstenen voor de federale coalitie. De gevaren zitten dieper, maar blijven voorlopig netjes onder de oppervlakte.

• Over energie is er dus een nieuwste opbod, dat meer dan waarschijnlijk eindigt in de consensus van een nieuwe verlenging van het sociaal tarief voor 900.000 mensen.
• Maar wie gelooft dat de huidige begrotingsdiscussie echt lastig wordt voor de federale regering, dwaalt. Terwijl het tekort meer dan 20 miljard bedraagt op de federale rekeningen, discussieert men over een bandbreedte die initieel tussen de 1 of 3 miljard inspanningen zat, maar vandaag netjes op 2 miljard wordt uitgetekend.
• Daarvan lag al 1 miljard vast (zonder dat het echt concreet is gemaakt), en ongeveer de helft van dat andere miljard is er al dankzij de nieuwe effectentaks. Dat maakt de begrotingsoefening geen gezondheidswandeling (miljarden blijven miljarden), maar de écht grote inspanningen of hervormingen zitten er gewoon niet in.
• Het zou dus verbazen, moest de Vivaldi-ploeg niet uit die discussie raken: daarvoor heeft ze de “tien dagen sérieux” die Lachaert wilde afdwingen echt niet nodig.
• Tegelijk bereidt de regering rond vijf werven de regeerverklaring voor: sociale cohesie, het digitale, groei, duurzaamheid en de relance. Dat moet resulteren in een zogenaamd “herstart- en transitieplan”. Dat zal de SOTU de nodige body moeten geven, om te tonen dat de regering “werkt”.
• Vraag is hoe ver men daarin echt springt. Op drie grote hervormingsassen moet Vivaldi immers de komende jaren presteren, en de realiteit is dat ze nog nergens staan.
  • De arbeidsmarkt moet richting 80 procent werkzaamheidsgraad en daar is nog niet het minste zicht op.
  • De pensioenen moeten duurzaam betaalbaar gemaakt worden. Ondanks vele plannen is er geen enkel dat een eerlijke financiering garandeert.
  • De fiscale hervorming, om in plaats van een koterij en een focus op arbeid, naar een zuiverder en fairder systeem te gaan, staat nog nergens.
• De echte test voor de ploeg, met de schoonmoeders in de rug, moet nog komen.

Meer dan beschamend: Een Belgisch politicus, Karel Pinxten (ex-Open Vld) haalt de internationale pers met zijn fraudezaak.

• Het is niet Sihame El Kaouakibi (ex-Open Vld), maar Karel Pinxten, ook voormalig Open Vld-kopstuk, en baron bovendien, die dezer dagen in Europa over de tongen gaat met fraude. Pinxten was minister van Defensie en later Landbouw voor CVP, maar stapte in 2002 over naar Open Vld.
• Als trouwe ‘verruimer’ voor de Vlaamse liberalen bezorgde de partij van toenmalige kopman Guy Verhoftstadt (Open Vld) Pinxten een lucratieve exit uit de Wetstraat: lid van de Europese Rekenkamer tussen 2006 en 2018. In die Europese topjob moest Pinxten dus de begrotingen en financiering van de Europese Instellingen doorlichten en in het oog houden.
• Nu is hij definitief veroordeeld voor het Europees Hof van Justitie, omdat hij zich heeft verrijkt op kosten van zijn werkgever, die Rekenkamer. Hij verliest meteen tweederde van zijn pensioen, maar vooral zijn reputatie.
• Want heel de Europese pers spreekt schande over wat Pinxten zich allemaal permitteerde. Het was de Europese antifraudedienst Olaf die de bal aan het rollen bracht en oplijste wat de liberaal allemaal liet betalen met belastinggeld, door het in zijn ‘onkosten’ te steken:
  • Een privéreisje van twee weken naar Cuba.
  • Een trip naar het ski-resport van Crans-Montana in Zwitserland.
  • Een drietal jachtpartijen in Ciergnon in de Ardennen en nog een paar in Chambord in de Loirestreek.
  • Een bezoek aan een wijngaard in de Bourgogne, die hij wilde gaan kopen.
  • Aanwezigheid op trouwen of recepties van vrienden.
  • Talloze etentjes met “politieke contacten”.
  • Fraude met tankkaarten.
• Klap op de vuurpijl was misschien wel de verzekeringsfraude die hij probeerde te plegen, door te stellen dat zijn dienstwagen over zijn valies was gereden, waar wijn in zat, waardoor die was uitgelopen op kleding, die gecompenseerd moest worden.
• Olaf sprak van in totaal fraude van 570.000 euro. Uiteindelijk oordeelde het Europees hof dat het 160.000 euro fraude bewezen zag. Pinxten zijn tegeneis, een schadevergoeding van 50.000 euro, werd verworpen.
• Bij Open Vld voelden ze de bui al langer hangen: in maart dit jaar liet voorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) weten dat “in onderling akkoord is beslist het lidmaatschap van de partij te beëindigen”.

Gevolgd: De CRM-veiling, het mechanisme dat de sluiting van de kerncentrales moet opvangen, is afgelopen. Pas binnen een maand maakt Elia de resultaten bekend.

• De Wetstraat moet nog even in spanning afwachten: netbeheerder Elia maakt pas binnen een maand de resultaten van de veiling bekend. Dan wordt meteen duidelijk of de kerncentrales allemaal kunnen sluiten, dus ook de twee jongste centrales in Doel en Tihange, die eventueel open kunnen blijven.
• Lekken zijn er niet, zelfs het kabinet van bevoegd minister Tinne Van der Straeten (Groen) wordt niet op de hoogte gebracht van wie heeft meegeboden voor welk bedrag.
• Maar een informele rondvraag van Le Soir leert alvast dat de meeste verwachtte spelers wel degelijk hebben mee geboden. Dat maakt dat de zoektocht, die uiteindelijk draait om 2,3 gigawatt nieuwe capaciteit, meer dan waarschijnlijk zal gevonden worden.
• Immers, Eneco in Manage, Tessenderlo Chemie in Tessenderlo en Luminus in Seraing boden al zeker mee, en zijn samen goed voor meer dan die 2,3 gigawatt die gevraagd wordt. Een kleinere centrale in Wondelgem komt er niet. 
• Vraag is hoe het afloopt met hun vergunningen. Een hele reeks actiegroepen bereiden juridische acties voor. En de Vlaamse regering toonde zich niet al te happig tot nu toe, om nieuwe gascentrales toe te laten.