In het kort

• Europese universiteiten zijn actief op zoek naar Amerikaans talent vanwege de bezuinigingen in de VS.
• Europese topinstituten zullen op korte termijn waarschijnlijk meer succes hebben bij het aantrekken van Amerikaanse onderzoekers.
• Een voorgesteld nieuw immigratietraject voor onderzoekers die naar Europa komen, wordt gezien als een sleutelfactor voor het aantrekken en behouden van zowel Amerikaans als Europees talent.

Amerikaanse onderzoekers komen steeds meer onder druk te staan door recente bezuinigingen op de financiering door de regering-Trump, waardoor ze zich zorgen maken over de toekomst van academisch onderzoek in de Verenigde Staten, meldt Euronews. Deze bezuinigingen, die gericht zijn op prestigieuze instellingen zoals Harvard en Columbia en die de onderzoekssubsidies van organisaties zoals het National Institutes of Health aanzienlijk verminderen, hebben een omgeving gecreëerd waarin sommige onderzoekers overwegen om naar Europa te verhuizen.

Europese universiteiten zien deze kans en proberen actief Amerikaans talent aan te trekken. Instellingen zoals de Universiteit van Aix Marseille, Paris-Saclay en de Vrije Universiteit Brussel reserveren extra middelen speciaal voor Amerikaanse onderzoekers. Voor het aantrekken van toponderzoekers over de Atlantische Oceaan is echter meer nodig dan alleen financiële prikkels.

Sleutelfactoren

Deskundigen wijzen op verschillende sleutelfactoren die de beslissing van onderzoekers beïnvloeden. Er bestaan al sterke professionele netwerken tussen Europese en Amerikaanse academici, wat het gemakkelijker maakt om vooraanstaande experts op elk gebied te vinden. De salarisverschillen blijven echter een belangrijke hindernis, vooral voor jongere academici aan openbare universiteiten in Europa.

Van oudsher bieden Amerikaanse instellingen meer concurrerende salarissen en middelen, vooral voor onderzoekers in hun productieve jaren. Om dit tegen te gaan, moeten Europese universiteiten aantrekkelijke pakketten ontwikkelen die niet alleen financieel concurreren, maar ook duidelijke carrièremogelijkheden bieden.

Bovendien hebben onderzoekers de neiging om naar instellingen te gaan die bekend staan om hun expertise in hun vakgebied. Historisch gezien is dit in het voordeel van Amerikaanse en Britse universiteiten. Op korte termijn zullen Europese topinstituten zoals Cambridge en Oxford waarschijnlijk het meest succesvol zijn in het aantrekken van Amerikaans talent.

Strategie

Eén strategie die door deskundigen wordt voorgesteld, is om Europese onderzoekers naar prestigieuze Amerikaanse of Britse instellingen te sturen voor samenwerkingsmogelijkheden. Deze indirecte toegang tot invloedrijke netwerken kan helpen om het concurrentievermogen op peil te houden.

Financiering speelt een cruciale rol bij het mogelijk maken van deze trans-Atlantische uitwisseling van expertise. De Europese Onderzoeksraad (ERC) verstrekt competitieve subsidies die speciaal bedoeld zijn om onderzoek van hoge kwaliteit in Europa aan te moedigen, en deze subsidies staan goed aangeschreven binnen de Amerikaanse academische gemeenschap.

Als reactie op de huidige wereldwijde situatie verdubbelt de EU de ERC-subsidies tot 2 miljoen euro per onderzoeker. Vergelijkbare programma’s, zoals de Marie Skłodowska-Curie Actions, bieden beurzen voor buitenlandse onderzoekers in Europa. Deskundigen stellen echter dat het richten van een deel van deze middelen op universiteitsbureaus in plaats van op individuele onderzoekers de rekruteringsinspanningen zou kunnen verbeteren.

Toekomstperspectieven

Tot slot wordt een voorgestelde nieuwe immigratieprocedure voor onderzoekers die naar Europa komen, gezien als een sleutelfactor voor het aantrekken en behouden van zowel Amerikaans als Europees talent. Dit initiatief, met als speerpunt de EU-minister voor startende ondernemingen, onderzoek en innovatie, is bedoeld om toponderzoekers een duidelijk pad naar permanente posities en bijbehorende visumondersteuning te bieden, zodat de bezorgdheid over loopbaancontinuïteit en veiligheid wordt weggenomen.