Een team van internationale bloedexperts meent te hebben achterhaald waarom het AstraZeneca-vaccin in uiterst zeldzame gevallen een probleem met de bloedstolling kan veroorzaken. Bij de getroffen patiënten reageert het eigen immuunsysteem extreem waardoor antistoffen worden aangemaakt tegen de eigen bloedplaatjes. Nu de oorzaak van deze zeldzame bijwerking is ontdekt, is het ook eenvoudiger om ze op te sporen en te behandelen.

Het coronavaccin van AstraZeneca zorgde de voorbije weken voor heel wat opschudding. Een heel klein deel van de mensen die ingeënt waren met dat vaccin kregen last van een trombose en een verlaagd aantal bloedplaatjes. Meteen schorste zowel heel Europa – behalve België – inentingen met het AstraZeneca-vaccin op.

Extreme reactie immuunsysteem

De ongerustheid bij bepaalde experts was er niet over het aantal patiënten die te maken heeft met tromboses en stollingen in de hersenen of het hele lichaam. In totaal zou het volgend het veiligheidscomité van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) gaan om 25 mensen waarvan er 9 zijn overleden. Dat aantal ligt gelijk of zelfs lager aan wat ook zonder vaccin in zo’n grote groep mensen mag verwachten. Experts trokken wel aan de alarmbel omdat de manier waarop die stollingen zich toonden heel specifiek bleken te zijn.

Het ziektebeeld doet volgens hoogleraar Hugo ten Cate, trombose-expert aan het Maastricht UMC, in De Volkskrant denken aan het syndroom heparin-induced thrombocytopenia (HIT). Daarbij reageert het immuunsysteem extreem en maakt het lichaam antistoffen aan tegen de eigen bloedplaatjes. Die antistoffen binden zich vervolgens aan de bloedplaatjes en helpen zo bij het vormen van bloedklonters. Daardoor krijg je het typische beeld van weinig witte bloedplaatsen en tromboses.

Andere behandeling

De Britse hoogleraar Marie Scully, haar Duitse collega Andreas Greinacher en de Italiaanse trombose-expert Marco Cattaneo merkten dat die antistoffen ook aanwezig waren bij mensen die last kregen van stollingsbijwerkingen door het AstraZeneca-vaccin. Zij informeerden meteen hun collega’s in andere landen. Nu de oorzaak van deze bijwerking bekend, is die namelijk veel sneller en efficiënter behandeld worden. Zo heeft de bloedverdunner heparine, die normaal wordt gegeven, een nadelig effect. De experts adviseren daarentegen een infuus met immunoglobulinen.